Tønder

miasto w Danii

Tønder (niem. Tondern) – miasto w Danii, w regionie Dania Południowa, siedziba administracyjna gminy Tønder[1].

Tønder
ilustracja
Herb
Herb
Państwo

 Dania

Region

Dania Południowa - Jutlandia

Gmina

Tønder

Powierzchnia

6,79[potrzebny przypis] km²

Wysokość

3[potrzebny przypis] m n.p.m.

Populacja
• liczba ludności


7543
(2015)

Kod pocztowy

6270 Tønder

Położenie na mapie Danii
Mapa konturowa Danii, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Tønder”
Ziemia54°56′34″N 8°51′50″E/54,942778 8,863889
Strona internetowa

Tønder leży w południowo-zachodniej Jutlandii, około 5 km od granicy duńsko-niemieckiej. W okolicy miasta znajduje się największy obszar tzw. madów morskich w Danii. Tønder wyróżnia piękna zabytkowa architektura. Co roku w sierpniu odbywa się tutaj tradycyjny Tønderfestival, na którym króluje muzyka folkowa i jazz. W okresie bożonarodzeniowym atrakcją są świąteczne jarmarki. Życie kulturalne miasta jest bardzo zróżnicowane dzięki ponad 200 stowarzyszeniom, w tym mniejszości niemieckiej[2].

Historia

edytuj

Pierwsze wzmianki o Tønder pojawiły się w zapiskach arabskiego geografa Al-Idrisiego w 1130 roku pod nazwą Tundira. W 1243 roku Tønder uzyskało lubeckie prawa miejskie[2]. Miasto było początkowo miastem portowym (o czym świadczy herb z trójżaglowym statkiem i niektóre nazwy ulic, np. Skibbrogade, Skibbroen), straciło jednak bezpośredni dostęp do morza w latach 50. XVI wieku podczas budowy systemu tam morskich. Powodem dla budowy tam były poważne powodzie z roku 1532 – poziom wody w miejskim kościele sięgał 1,8 m.

Rozwój miasta postępował dzięki handlowi z północnymi Niemcami oraz Holandią. Rozwijało się również koronkarstwo - pod koniec XVI wieku miasto stało się centrum tego rzemiosła w Danii.

Kultura

edytuj

W mieście znajduje się muzeum kultury - Kulturhistorie Tønder (wcześniej Tønder Museum)[3]. W 1972 roku założono Muzeum Sztuki w Tønder, prezentujące zwiedzającym szeroką kolekcję dzieł sztuki głównie współczesnych duńskich artystów. Obie placówki są częścią Museum Sønderjylland.

Tønder znane jest z charakterystycznej formy koronek klockowych[4], zwanych tønderkniplinger (koronki z Tønder). Co trzy lata organizowany jest w mieście festiwal koronkarski, który przyciąga turystów z całego świata[5].

 
Wzór koronki klockowej z Tønder

Z Tønder związani są m.in. skrzypek Siegfried Saloman[6], malarz Conrad Christian Bøhndel oraz słynny projektant mebli Hans Wegner.

Zabytki i atrakcje turystyczne

edytuj

Tønder może pochwalić się zachowaną zabytkową architekturą, którą szczególnie można podziwiać przechadzając się po rynku (Torvet) oraz zabytkowymi uliczkami Vestergade i Ulgade.

 
Kamienica przy Vestergade

Niektóre z atrakcji Tønder, wymienione na oficjalnej stronie miasta[7]:

  • Det Gamle Apotek[8] (Det Store Apotek) – „Stara apteka”, w której mieści się muzeum aptekarstwa. Wejście do budynku zdobi barokowy portal.
  • Tønderhus
  • Wieża wodna i wystawa Wegnera[9]
  • Muzeum Zeppelinów
  • Skulpturhaven - park rzeźb
  • Ruiny zamku Trøjborg
  • Muzeum Sztuki
 
Stara apteka przy Østergade 1
 
Wieża wodna z wystawą Wegnera

Przypisy

edytuj
  1. Forside [online], Tønder Kommune [dostęp 2020-12-08] (ang.).
  2. a b Toender Dania Przewodnik turystyczny Turysta w Danii [online], www.spangshus.dk [dostęp 2020-12-08].
  3. Kulturhistorie Tønder [online], Museum Sønderjylland [dostęp 2020-12-08] (duń.).
  4. Podkowiański Magazyn Kulturalny, numer 72 [online], www.podkowianskimagazyn.pl [dostęp 2020-12-08].
  5. Om Tønderknipling [online], www.kniplings-festival.dk [dostęp 2020-12-08].
  6. SALOMAN, SIEGFRIED - JewishEncyclopedia.com [online], www.jewishencyclopedia.com [dostęp 2020-12-08].
  7. Kunst, museer og seværdigheder [online], Tønder Kommune [dostęp 2020-12-08] (ang.).
  8. Home [online], www.det-gamle-apotek.dk [dostęp 2020-12-08] [zarchiwizowane z adresu 2020-12-04] (ang.).
  9. AP Møller Fonden, Wegners møbeltårn [online], www.apmollerfonde.dk [dostęp 2020-12-08] (duń.).