TKh17polskie oznaczenie na PKP austriackiego parowozu manewrowego – tendrzaka serii kkStB 66 (oryginalnie KFNB X), o układzie osi C. Produkowany był w latach 1898–1908. Po 1918 roku 13 z nich znalazło się na PKP, gdzie pracowały na liniach Galicji, w tym również na Kolei Transwersalnej.

TKh17
Ilustracja
Parowóz KFNB nr 46 (pierwszej serii)
Producent

StEG Austro-Węgry

Lata budowy

1898-1908[1]

Układ osi

C (Cn2t, O-3-0)

Wymiary
Masa pustego parowozu

32,9 / 34,9 t[2]

Masa służbowa

późne / wczesne:
39,6 / 44,6 t[2]

Długość

9395 mm[1]

Rozstaw osi skrajnych

3400 mm[1]

Średnica kół napędnych

1186 mm[2]

Napęd
Trakcja

parowa

Ciśnienie w kotle

13 at[3]

Powierzchnia ogrzewalna kotła

92 / 103 m² (od strony wody)[2]

Powierzchnia rusztu

1,4 / 1,6 m²[2]

Średnica cylindra

430 mm[3]

Skok tłoka

600 mm[3]

Pojemność skrzyni węglowej

2 t[3]

Pojemność skrzyni wodnej

5,6 m³

Parametry eksploatacyjne
Moc znamionowa

260 kW[2] (353 KM)

Maksymalna siła pociągowa

8100 kg[4]

Prędkość konstrukcyjna

40 km/h[3]

Historia

edytuj

Parowóz został skonstruowany w fabryce StEG na zamówienie austriackiej Kolei Północnej Cesarza Ferdynanda (KFNB) na silny parowóz manewrowy[1]. W latach 1898–1908 zbudowano tam 37 lokomotyw tej serii, które zostały oznaczone początkowo jako seria KFNB X i otrzymały na kolei numery 35 – 71. Po przejęciu kolei KFNB przez Cesarsko-Królewskie Koleje Państwowe (kkStB) zostały one od 1909 roku oznaczone jako seria 66 kkStB (numery 66.01 do 66.37)[5].

Parowóz napędzany był silnikiem bliźniaczym, z rozrządem Heusingera, pracował na parę nasyconą. Lokomotywy wykonano w dwóch różniących się seriach. Pierwsze 12 lokomotyw, wyprodukowanych w 1898 roku, było cięższych i mocniejszych, a dalsze 25 lokomotyw miało skrócony kocioł o nieco mniejszej powierzchni i mniejszy ruszt, lecz za to miało nacisk osi na szyny zmniejszony z 14 do 13 ton, co umożliwiało wykorzystanie na gorszych szlakach[1]. Dziesięć z nich zbudowano w latach 1899–1901, a pozostałe 15 po przerwie, w latach 1906–1908[5]. Oba typy miały w kotle 124 płomieniówki, lecz różniące się długością[2].

Służba po I wojnie światowej

edytuj

Po I wojnie światowej wszystkie lokomotywy tej serii zostały rozdzielone pomiędzy nowo powstałe państwa. Polska otrzymała 13 parowozów (dawne 66.17 do 66.29), z tego 12 wcielono do służby na PKP pod oznaczeniem serii TKh17 (numery TKh17-1 do TKh17-12). Polska posiadała tylko lżejsze lokomotywy drugiej serii[1][5]. Część została przejęta przez ZSRR lub Niemcy podczas II wojny światowej.

Po II wojnie światowej PKP posiadały w inwentarzu 6 parowozów serii TKh17, lecz tylko cztery należały faktycznie do dawnej serii kkStB 66 (numery 1 – 4[5]), natomiast dwa były omyłkowo zaliczonymi parowozami przemysłowymi innych typów[6]. Z drugiej strony, przedwojenny parowóz TKh17-11 był po wojnie omyłkowo zaliczony do zbiorczej serii TKh100, jako TKh100-34[5]. Parowozy TKh17 były eksploatowane w Polsce przynajmniej do 1955 roku[6].

Pozostałe 24 lokomotywy, łącznie z dwunastoma pierwszej serii, otrzymała Czechosłowacja, gdzie służyły na kolejach ČSD jako seria 314.3 (numery 314.301 do 314.324)[5]. Ostatnia lokomotywa 314.303 została wycofana w 1965 roku i zachowana jako pomnik, następnie eksponat w Valašské Meziříčí[1].

 
Czeska lokomotywa 314.303 (pierwszej serii)

Przypisy

edytuj
  1. a b c d e f g J. Bek, Z. Bek, Parní..., s. 114-115.
  2. a b c d e f g J. Bek, Z. Bek, Parní..., s. 150-151.
  3. a b c d e J. Bek, Z. Bek, Parní..., s. 150–151; tak samo J. Piwowoński, Parowozy..., s. 194.
  4. J. Piwowoński, Parowozy..., s. 194, 219.
  5. a b c d e f J. Pospichal, kkStB 66 w serwisie Lokstatistik [dostęp 2012-04-26].
  6. a b Paweł Terczyński, Atlas parowozów, wyd. 1, Poznań: Poznań Klub Modelarzy Kolejowych, 2003, s. 94–95, ISBN 83-901902-8-1, OCLC 917950022.

Bibliografia

edytuj
  • Jindřich Bek, Zdenek Bek, Parní lokomotivy ČSD [1], Praga, 1999, ISBN 80-86116-13-1 (cz.)
  • Jan Piwowoński, Parowozy kolei polskich, Warszawa: WKiŁ, 1978
  • Josef Pospichal, Lokstatistik

Linki zewnętrzne

edytuj