tau Boötis b

tau Boötis b (4 Boötis b) – planeta w układzie podwójnym tau Boötis w gwiazdozbiorze Wolarza, oddalonym o 50 lat świetlnych od Ziemi, obiegająca składnik A układu – gwiazdę ciągu głównego 1,3 raza masywniejszą od Słońca.

tau Boötis b

Wizja artystyczna tau Boötis b i jej macierzystej gwiazdy
Odkrywca	Geoffrey Marcy i in.
Data odkrycia	1996
Charakterystyka orbity (J2000)
Półoś wielka	0,046 au
Mimośród	0,0787 +0,0382−0,0246
Okres orbitalny	3,31249 ± 0,00003
Argument perycentrum	218 ± 25°
Czas przejścia przez perycentrum	2 450 529,2 JD
Nachylenie orbity	44,5 +3,0−4,0°
Charakterystyka fizyczna
Masa minimalna (M·sin i)	4,13 +0,35−0,20 MJ
Promień	1,06 RJ

Planeta jest przykładem ekstremalnego gorącego jowisza. Jest ona co najmniej 3,9 raza masywniejsza od Jowisza, lecz obiega swoją gwiazdę po niezwykle ciasnej orbicie o promieniu 0,046 j.a., w ciągu ok. 3 ziemskich dni.

Prawdopodobnie większość spośród gorących jowiszów o tak ciasnych orbitach doświadcza, na skutek działania sił pływowych, synchronizacji okresu orbitalnego z obrotem wokół osi, czyli zachowuje się podobnie do ziemskiego Księżyca – zwraca się do swej gwiazdy zawsze tą samą półkulą, co najprawdopodobniej determinuje całą cyrkulację atmosferyczną planety.

W przypadku układu tau Boötis A niezwykłe jest to, że także obrót części gwiazdy (materii w średnich szerokościach astrograficznych) jest zsynchronizowany z obrotem planety na skutek oddziaływania pływowego planety. Obserwacji tej dokonano w 2005 roku za pomocą teleskopu MOST i jak dotąd jest to jedyne znane zjawisko tego typu.

W 2012 dzięki użyciu instrumentu CRIRES (CRyogenic InfraRed Echelle Spectrograph) należącego do obserwatorium Very Large Telescope udało się po raz pierwszy zarejestrować światło gwiazdy odbite w atmosferze tej planety. Pozwoliło to na dokładniejsze określenie jej masy (poprzez zmierzenie kąta orbity planety) oraz na częściowe określenie składu jej atmosfery; wykryto w niej parę wodną.