Temür Kutług

chan Złotej Ordy

Temür Kutług (?, zm. 1400) – chan Złotej Ordy w latach 1397 do 1400.

Temür Kutług
Ilustracja
jarłyk Temür Kutługa
Chan Złotej Ordy
Okres

od 1397
do 1400

Poprzednik

Tochtamysz

Następca

Szadibek

Dane biograficzne
Data śmierci

1400

Ojciec

Temür Melik

Dzieci

Temür-chan

Życiorys

edytuj

Był synem Temür Melika, chana Białej Ordy w latach ok. 1376–1377, który został zabity przez Tochtamysza (zm. 1405 albo 1406). Kiedy Tochtamysz walczył z Timurem (1370–1405) Temür Kutług przeszedł na stronę tego ostatniego. Po klęsce Tochtamysza pod Kondurczą w 1391 roku Timur wysłał Temür Kutługa wraz z innym potomkiem Dżocziego Kuncze-ogłanem i emirem Mangytów Edygejem (zm. 1419) by przyprowadzili do niego podległych im ludzi z terenów Białej Ordy, ci jednak szybko zajęli się poszerzaniem swojej własnej władzy w tym regionie. Kiedy w roku 1395 Tochtamysz został pokonany przez Timura w bitwie nad rzeką Terek i całkowicie stracił kontrolę nad Złotą Ordą, zachęcany do tego przez Edygeja Temür Kutług rozpoczął działania mające na celu zdobycie chańskiego tronu. W roku 1396 Tochtamysz zaatakował Krym, rozpoczynając tym samym kampanię mającą na celu ponowne opanowanie terytorium Złotej Ordy. W roku 1398 został jednak pokonany przez Temür Kutługa i uciekł do wielkiego księcia litewskiego Witolda (1401–1430). Temür Kutług domagał się od Witolda wydania Tochtamysza, ten jednak odmówił i wyprawił się przeciwko niemu, rozbijając obóz nad rzeką Worsklą. Według latopisów Temür Kutług miał przerazić się ogromnej armii Witolda i skłaniać się ku zawarciu pokoju. Kiedy do jego armii dołączył Edygej przekonał go jednak do podjęcia walki i ich połączone siły w sierpniu 1399 roku zadały druzgocącą klęskę armii Witolda i Tochtamysza w bitwie nad rzeką Worsklą. Edygej odgrywał dominującą rolę podczas panowania Temür Kutługa, który w dziedzinie polityki zagranicznej pozostawał lojalny w stosunku do Timura. Temür Kutług zmarł w roku 1400. Jego syn, Temür-chan, został krótkotrwałym chanem Złotej Ordy w roku 1411.

Bibliografia

edytuj
  • Borys Grekow, Aleksander Jakubowski: Złota Orda i Jej Upadek. Warszawa: Książka i Wiedza, 1953.
  • István Vásáry: The Jochid realm: the western steppe and Eastern Europe. W: Nicola Di Cosmo, Allen J. Frank, Peter B. Golden: The Cambridge History of Inner Asia: The Chinggisid Age. Cambridge: Cambridge University Press, 2009, s. 67–85. ISBN 0-521-24304-1.
  • D. DeWeese: Toktamish. W: P.J. Bearman, Th. Bianquis, C.E. Bosworth, E. Van Donzel, W.P. Heinrichs: The Encyclopaedia of Islam. New Edition. Volume X. Leiden: E.J. Brill, 2000, s. 560–563. ISBN 90-04-11211-1.