Teodor Kasperski
Teodor Kasperski (ur. 6 listopada 1867 w Niżniowie, zm. 16 lutego lub 21 marca 1945 w Zaleszczykach) – polski duchowny rzymskokatolicki.
| |
| Kraj działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
6 listopada 1867 |
| Data i miejsce śmierci |
16 lutego lub 21 marca 1945 |
| Proboszcz parafii Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Winiatyńcach | |
| Okres sprawowania |
1929–1943[1] |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Prezbiterat |
1 lipca 1900 |
| Odznaczenia | |
 
| |
Życiorys
edytujUrodził się 6 listopada 1867 roku[2][3][4][1]). W latach 1894–1896 był nauczycielem gimnazjum w Tarnopolu. W 1896 wstąpił do Seminarium Duchownego we Lwowie. 1 lipca 1900 otrzymał święcenia kapłańskie. Został duchownym rzymskokatolickim archidiecezji lwowskiej. Od 1900 do ok. 1901 był wikarym w parafii pw. św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Lubaczowie[2]. Pełnił posługę w dekanacie Borszczów[1][3]. Na wiele lat był związany z parafiami na obszarze rejonu zaleszczyckiego. Służył w Opryłowcach, skąd latem 1904 został przeniesiony do Szczytowiec[5] i od tego roku był tam proboszczem miejscowej parafii[6]. Został członkiem komitetu budowy kaplicy rzymskokatolickiej w Uściu Biskupim[7]. Pełnił stanowisko proboszcza w Holihradach, gdzie w listopadzie 1926 został wybrany prezesem założonego wówczas ogniska Związku Podhalan[8]. Następnie w 1929 został proboszczem parafii w Winiatyńcach[3][6]. W obu miejscowościach samodzielnie wyszukiwał polskich wiernych i zapraszał ich do parafii[9]. Zainicjował powstanie Kalwarii Winiatynieckiej wzorując się na Kalwarii Zebrzydowskiej i Kalwarii Pacławskiej[6]. Dzięki wsparciu miejscowych ziemian, Olgi Brykczyńskiej i syna Benedykta, którzy przekazali grunt, został wybudowany kościół Matki Bożej Nieustającej Pomocy[6]. Celem utworzenia kalwarii zbierał środki finansowe od wiernych[10]. Winiatyńce stały się celem pielgrzymek wiernych[6]. Według relacji były odnotowane przypadki łask i uzdrowień[11].
Podczas II wojny światowej w trakcie rzezi wołyńskiej 30 września 1943 nastąpił atak bojówki ukraińskich nacjonalistów z OUN-UPA na Winiatyńce, w wyniku którego zostało zamordowanych 12 osób[12]. Agresorzy skierowali się też na plebanię i mimo zamknięcia budynku, dostali się do niej po wybiciu dziury w ścianie, po czym uprowadzili przebywające tam 14 osób, w tym ks. Kasperskiego, których poprowadzili do lasu[13]. Po tym jak pobity i osłabiony zemdlał w drodze został pozostawiony[14][3] w przeświadczeniu, że nie żyje[1][15] (pozostałe osoby zostały rozstrzelane). Następnie przebywał w Zaleszczykach i tam wskutek urazów i choroby zmarł 16 lutego[1][16][6] lub 21 marca[17] w wieku 76 lat[3].
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1938)[18][19][20]
- Złoty Krzyż Zasługi (1934)[21]
Upamiętnienie
edytujW 1990 ukazała się praca ks. dr. Wacława Szetelnickiego pt. Podolski Vianney Ks. Teodor Kasperski, twórca Kalwarii w Winiatyńcach[22].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e Teodor Kasperski. swzygmunt.knc.pl. [dostęp 2015-03-23].
- ↑ a b TEODOR KASPERSKI — MARTYROLOGIUM [online], www.swzygmunt.knc.pl [dostęp 2020-12-09].
- ↑ a b c d e Ewa Siemaszko: Duchowni katoliccy zamordowani w latach 1939-1946 przez nacjonalistów ukraińskich (bojówkarzy OUN, upowców / banderowców, policjantów ukraińskich i Ukraińców z Dywizji SS-Galizien) na terenach przedwojennych województw: wołyńskiego, lwowskiego, stanisławowskiego, tarnopolskiego, poleskiego i lubelskiego. nawolyniu.pl. [dostęp 2015-03-23].
- ↑ Tadeusz Bednarczuk: Zamordowani kapłani (3). 2009-05-20. [dostęp 2015-03-25].
- ↑ Kronika. Wiadomości kościelne. „Gazeta Lwowska”, s. 4, Nr 181 z 9 sierpnia 1904.
- ↑ a b c d e f Maria Taszycka: Winiatyńce. [dostęp 2015-03-25].
- ↑ Głosy publiczne. „Gazeta Lwowska”, s. 6, Nr 48 z 1 marca 1914.
- ↑ A. Łaś. Listy. „Gazeta Podhalańska”, s. 6-7, Nr 50 z 12 grudnia 1926.
- ↑ Listy. „Gazeta Podhalańska”, s. 8, Nr 10 z 6 marca 1932.
- ↑ Kronika. Ostrzeżenie. „Gazeta Lwowska”, s. 4, Nr 301 z 1 stycznia 1908.
- ↑ Józef Kopacz. Wspomnienia z pielgrzymki do Winiatyniec. „Głosy Podolan”, s. 33, Nr 92, styczeń-luty 2009. Klub „Podole” Towarzystwa Miłośników Lwowa i Kresów Południowo Wschodnich w Warszawie. ISSN 1507-9996.
- ↑ Grzegorz Rąkowski: Przewodnik krajoznawczo-historyczny po Ukrainie Zachodniej: Podole. s. 205.
- ↑ Józef Kopacz. Wspomnienia z pielgrzymki do Winiatyniec. „Głosy Podolan”, s. 35, Nr 92, styczeń-luty 2009. Klub „Podole” Towarzystwa Miłośników Lwowa i Kresów Południowo Wschodnich w Warszawie. ISSN 1507-9996.
- ↑ Józef Juzwa. Ostatni proboszcz zaleszczycki ksiądz Andrzej Urbański. „Cracovia Leopolis”, s. 31, Nr 2 (70) / 2012. ISSN 1234-8600.
- ↑ Stanisław Żurek: Kalendarium ludobójstwa ukraińskiego dokonanego na ludności polskiej w latach 1939–1948. [dostęp 2015-03-25].
- ↑ Wystawa ludobójstwa dokonanego na Polakach przez OUN-UPA na Kresach Południowo-Wschodnich II RP 1939–1947. [dostęp 2015-03-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-03-04)].
- ↑ Józef Juzwa. Ostatni proboszcz zaleszczycki ksiądz Andrzej Urbański. „Cracovia Leopolis”, s. 32, Nr 2 (70) / 2012. ISSN 1234-8600.
- ↑ Odznaczenia. „Gazeta Lwowska”, s. 2, Nr 260 z 16 listopada 1938.
- ↑ Odznaczenia w województwie tarnopolskim. „Gazeta Lwowska”, s. 2, Nr 162 z 21 lipca 1939.
- ↑ Odznaczenia w województwie tarnopolskim. „Wschód”. Nr 141, s. 1, 30 lipca 1939.
- ↑ Dalsze odznaczenia Złotym Krzyżem Zasługi. „Wschód. Prasowa Agencja Informacyjna”, s. 1, Nr 726 z 13 listopada 1934.
- ↑ Józef Swastek: Uczony i gorliwy pasterz. [dostęp 2015-03-25].
Bibliografia
edytuj- Maria Taszycka: Winiatyńce. [dostęp 2015-03-25].
- Józef Kopacz. Wspomnienia z pielgrzymki do Winiatyniec. „Głosy Podolan”, s. 31–36, Nr 92, styczeń–luty 2009. Klub „Podole” Towarzystwa Miłośników Lwowa i Kresów Południowo Wschodnich w Warszawie. ISSN 1507-9996.