Teofil Starzyński
Teofil Antoni Starzyński (ur. 14 kwietnia 1878 w Osówcu, zm. 9 kwietnia 1952 w Pittsburghu) – polski lekarz z tytułem doktora, pułkownik lekarz rezerwy Wojska Polskiego II RP, działacz polonijny, sokoli i niepodległościowy, w 1962 mianowany pośmiertnie przez władze RP na uchodźstwie do stopnia generała brygady.
| |
 pułkownik lekarz
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
 
| |
Życiorys edytuj
W 1889 wyemigrował do Stanów Zjednoczonych, gdzie zamieszał w Pittsburghu. W 1901 został farmaceutą, prowadził aptekę. W 1904 został lekarzem. Został działaczem sokolim, w 1912 wybrany prezesem zjednoczonego Związku Sokolstwa Polskiego w Ameryce. Działał na polu niepodległościowym, także podczas I wojny światowej. W grudniu 1918 ustąpił ze stanowiska prezesa ZSP i został prezesem honorowym. Zajmował się werbunkiem ochotników do Armii Polskiej we Francji, po czym sam wstąpił w jej szeregi i został naczelnym szefem służby medycznej.
Wraz z wojskiem przybył do Polski i uczestniczył w wojnie polsko-ukraińskiej. W Wojsku Polskim został awansowany do stopnia majora rezerwy lekarza ze starszeństwem z 1 czerwca 1919[1][2]. W 1923, 1924 był przydzielony jako oficer rezerwowy do 1 Batalionu Sanitarnego[3][4]. Służył w ramach Zakupów Wojskowych, skierowany do Paryża i Nowego Jorku. Później powrócił do Pittsburgha. Został pierwszym prezesem powołanego w maju 1921 Stowarzyszenia Weteranów Armii Polskiej w Ameryce. Od 1924 ponownie był prezesem ZSP, przekształconego w 1925 w Sokolstwo Polskie w Ameryce (SPA) i pozostawał w nim w kolejnych latach[5] do końca życia. Od 1931 przewodniczył Związkowi Sokolstwa Słowiańskiego w Ameryce, zrzeszającego polskich, czeskich i jugosłowiańskich członków. W 1934, jako major lekarz rezerwy, pozostawał w ewidencji wojskowej bez znanego adresu przebywania[6]. W 1939 był w stopniu pułkownika[7]. W maju 1944 został wiceprezesem utworzonego Kongresu Polonii Amerykańskiej, ponownie wybrany w październiku 1945. ustąpił z tej funkcji w lutym 1947.
Zmarł 9 kwietnia 1952 w Pittsburghu. Został pochowany na cmentarzu przy Narodowym Sanktuarium Matki Bożej Częstochowskiej w Doylestown[8][9].
Jego żoną od 1904 była Helena Natalia z domu Wyszyńska (ur. 1885). Ich dziećmi byli Zygmunt (ur. 1906, lekarz), Ligia (ur. 1909, żona Johna Iwersena), i Seweryn (ur. 1913, inżynier). Obaj synowie odbywali służbę wojskową w armii amerykańskiej.
Imieniem Teofila Starzyńskiego nazwano ulicę w Szczecinie w 1961. W 1962 pośmiertnie został awansowany przez rząd RP na uchodźstwie na generała brygady.
Odznaczenia i ordery edytuj
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1925)
- Kawaler Legii Honorowej – Francja (1922)
Przypisy edytuj
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1218.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 1099.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1128.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 1021.
- ↑ Sokolstwo Polskie w Ameryce. „Przewodnik Gimnastyczny „Sokół””. 7-8, s. 246, 247, 250, 252, 1939.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 1056.
- ↑ Sokolstwo Polskie w Ameryce. „Przewodnik Gimnastyczny „Sokół””. 7-8, s. 250, 1939.
- ↑ Dr Teofil Starzynski. findagrave.com. [dostęp 2017-03-06]. (ang.).
- ↑ Ewa Jaczynski: Nostalgia, zaduma i pamięć o tych, których nie ma. polskieradionyc.com, 2013-10-31. [dostęp 2017-03-06].
Bibliografia edytuj
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1934.
- Adam Walaszek: Internetowy Polski Słownik Biograficzny. Teofil Starzyński. ipsb.nina.gov.pl. [dostęp 2017-03-06].
- Teofil Starzyński. portalwiedzy.onet.pl. [dostęp 2017-03-06].
- Starzyński Teofil, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2017-03-06].