Trędowata

Trędowata – dwutomowa powieść Heleny Mniszkówny, wydana w Krakowie w 1909 roku. Najsłynniejszy polski melodramat.

Trędowata
Autor	Helena Mniszkówna
Typ utworu	powieść
Wydanie oryginalne
Miejsce wydania	Kraków
Język	polski
Data wydania	1909
poprzednia brak następna Ordynat Michorowski

Fabuła

Akcja powieści rozgrywająca się na przełomie XIX i XX wieku, opisuje tragiczne dzieje miłości, której spełnieniu stają na przeszkodzie przesądy społeczne i fanatyzm członków arystokratycznych rodów. Tytułową postacią jest Stefania (Stefcia) Rudecka, szlachcianka, lecz bez tytułu arystokratycznego. Po miłosnym zawodzie przyjmuje pracę jako guwernantka w domu baronowej Elzonowskiej, ciotki ordynata Waldemara Michorowskiego. Początkowo Stefania nie lubi ordynata i jego podejścia do rzeczywistości. Powoli pojawia się wzajemne zrozumienie i uczucie. Okazuje się jednak, że dziadek ordynata i babka Stefanii byli zakochani i zaręczeni. Do ślubu nie doszło wskutek sprzeciwu rodziny ordynata. Stefania obawiając się powtórzenia sytuacji, chce wyjechać. Jednak obecny ordynat jest zdecydowany na ślub, przezwycięża przeszkody i doprowadza do zaręczyn ze Stefanią. Jednak w wyniku szykan i intryg ze strony arystokracji, dziewczyna zachorowawszy, umiera przedwcześnie w dniu planowanego ślubu. Śmierć ta jest w intencji autorki rodzajem ofiary złożonej przez jednostkę przerastającą otoczenie i staje się symbolem moralnego triumfu bohaterki.

Powieść realizująca odwieczny temat literacki "księcia i kopciuszka", odznacza się sprawnym wykorzystaniem schematów fabularnych i maksymalnym spiętrzeniem sentymentalnego dramatyzmu. Niechętnie przyjęta przez krytykę, odniosła sukces czytelniczy. Nie mniejszym powodzeniem cieszył się dalszy ciąg losów Waldemara – "Ordynat Michorowski" (1910).

Ekranizacje

Powieść jest jednym z najczęściej ekranizowanych polskich dzieł literackich.

• 1926 Trędowata, reż. Edward Puchalski
• 1936 Trędowata, reż. Juliusz Gardan
• 1976 Trędowata, reż. Jerzy Hoffman
• 1999 Trędowata (serial telewizyjny), reż. Wojciech Rawecki, Krzysztof Lang

Powieść "Trędowata" została sparodiowana przez Magdalenę Samozwaniec w satyrycznej książce "Na ustach grzechu: powieść z życia wyższych sfer towarzyskich", Kraków 1922.