Trolejbusy w Belfaście
Trolejbusy w Belfaście – zlikwidowany system trolejbusowy w Belfaście, w Irlandii Północnej. Był to jedyny taki system w tym kraju. Trolejbusy rozpoczęły kursowanie 28 marca 1938 r. i stopniowo zaczęły zastępować linie tramwajowe.
| trolejbus | |
 Trolejbus Sunbeam F4A 246 na Shore Road w maju 1968 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Prowincja | |
| Lokalizacja | |
| Operator |
Belfast Corporation Tramways |
| Liczba linii |
17 |
| Lata funkcjonowania |
1938–1968 |
| Infrastruktura | |
| Długość sieci |
60,4 km |
| Liczba zajezdni |
3 |
| Tabor | |
| Liczba pojazdów |
245 (maksimum) |
System trolejbusowy Belfastu był drugim pod względem wielkości systemem w Wielkiej Brytanii, większy był tylko londyński. Ogółem funkcjonowało 17 linii, maksymalnie kursowało 245 trolejbusów. Trolejbusy wycofano z ulic Belfastu 12 maja 1968 r.
Historia edytuj
W 1936 r. władze miejskie zaplanowały uruchomienie próbnej linii trolejbusowej pod warunkiem, że systemy trolejbusowe w Birminghamie, Bournemouth, Londynie, Nottinghamie, Portsmouth i Wolverhamptonie się przyjmą[1][2]. Sprowadzono siedem trolejbusów, po jednym od firm AEC, Crossley, Daimler, Guy, Karrier, Leyland i Sunbeam. Były one wyposażone w sześć typów silników elektrycznych z nadwoziami pięciu różnych producentów. Jeżeli testy trolejbusów zakończyłyby się sukcesem, Belfast Corporation dokonałoby ich zakupu, w przeciwnym wypadku miałyby zostać zwrócone producentom[3][4]. 28 marca 1938 r. otwarto trasę z zajezdni Falls Park wzdłuż Falls Road[5][6][7].
Po pomyślnych testach trolejbusów, Belfast Corporation postanowiło o zastąpieniu sieci tramwajowej trolejbusową. W przedsiębiorstwie AEC zamówiono 114 trolejbusów, jednak ograniczenia wojenne spowodowały, że dostarczono tylko 88[3][8].
13 lutego 1941 r. trolejbusy wraz z otwarciem linii od nowej zajezdni Haymarket rozpoczęły kursowanie we wschodnim Belfaście. System stopniowo się powiększał, a ostatnią linię tramwajową zamknięto w 1954 r. Kolejne odcinki systemu trolejbusowego zbudowano w 1959 r. W celu przyspieszenia rozwoju trolejbusów, z Wolverhampton sprowadzono 11 używanych trolejbusów w 1952 r.[7] W 1958 r. sprowadzono prototyp trolejbusu Sunbeam; planowano zakupić kolejne trolejbusy i wycofać najstarsze egzemplarze z ruchu, jednak krótko później rozpoczęto likwidację systemu. Ostatnią linię zamknięto 12 maja 1968 r.[3][5][6][9]
Tabor edytuj
| Numery | Liczba | Podwozie | Nadwozie | Lata
eksploatacji |
Uwagi |
|---|---|---|---|---|---|
| 1-2 | 2 | AEC 664T | Harkness | 1938-1958 | |
| 3 | 1 | Crossley TDD6 | Crossley | 1938-1958 | |
| 4 | 1 | Crossley TDD6 | Harkness | 1938-1958 | |
| 5-6 | 2 | Daimler CTM6 | Harkness | 1938-1958 | |
| 7 | 1 | Guy BTX | Park Royal | 1938-1958 | |
| 8 | 1 | Guy BTX | Harkness | 1938-1958 | |
| 9-10 | 2 | Karrier E6A | Harkness | 1938-1958 | |
| 11-12 | 2 | Leyland TTB4 | Leyland | 1938-1958 | |
| 13-14 | 2 | Sunbeam MS2 | Cowieson | 1938-1958 | |
| 15-102 | 88 | AEC 664T | Harkness | 1940-1963 | |
| 103-128 | 26 | Guy BTX | Harkness | 1948-1963 | |
| 129-130 | 2 | Sunbeam W4 | Park Royal | 1941-1958 | |
| 131-142 | 12 | Sunbeam W4 | Harkness | 1946-1960 | |
| 143-186 | 44 | Guy BTX | Harkness | 1948-1965 | |
| 187-234 | 48 | BUT 9641T | Harkness | 1950-1968 | |
| 235-240 | 6 | Sunbeam MF2 | Park Royal | 1952-1956 | ex Wolverhampton |
| 241-245 | 5 | Sunbeam MF2 | Charles H Roe | 1952-1956 | ex Wolverhampton |
| 246 | 1 | Sunbeam F4A | Harkness | 1958-1968 |
Trolejbusy malowano początkowo w barwy biało-niebieskie. Po II wojnie światowej kolory zmieniono na biało-czerwone[3].
Pojazdy historyczne edytuj
Pięć dawnych trolejbusów z Belfastu zostało zachowanych[10]:
- AEC 664T 98 i Guy BTX 112 w Ulster Folk & Transport Museum, Cultra
- Guy BTX 168 w Keighley Bus Museum[11]
- Guy BTX 183 w National Transport Museum of Ireland, Dublin
- Sunbeam F4A 246w East Anglia Transport Museum, Carlton Colville[12]
Zajezdnie edytuj
Trolejbusy stacjonowały w trzech zajezdniach[3]:
- Falls Park
- Haymarket
- Short Strand
Przypisy edytuj
- ↑ TROLLEYBUSES FOR BELFAST | 23rd October 1936 | The Commercial Motor Archive [online], archive.commercialmotor.com [dostęp 2020-06-08].
- ↑ Operating Aspects of | 18th December 1936 | The Commercial Motor Archive [online], archive.commercialmotor.com [dostęp 2020-06-08].
- ↑ a b c d e David Harvey, Belfast trolleybuses: 1938-1968, Gloucestershire, ISBN 978-1-84868-466-9 [dostęp 2020-06-08].
- ↑ Meeting Belfast’s Special Conditions | 24th December 1937 | The Commercial Motor Archive [online], archive.commercialmotor.com [dostęp 2020-06-08].
- ↑ a b King i inni, British trolleybus systems, London: I. Allan, 1986, s. 22–26, 159, ISBN 0-7110-1647-X [dostęp 2020-06-08].
- ↑ a b Former UK Systems [online], www.britishtrolley.org.uk [dostęp 2020-06-08].
- ↑ a b Michael. Eyre, The colours of yesterday’s trolleybuses, Middlesex, s. 252–256, ISBN 978-1-85414-386-0 [dostęp 2020-06-08].
- ↑ Operating Aspects of | 2nd June 1939 | The Commercial Motor Archive [online], archive.commercialmotor.com [dostęp 2020-06-08].
- ↑ Half-way Stage in Belfast Schemes | 29th November 1963 | The Commercial Motor Archive [online], archive.commercialmotor.com [dostęp 2020-06-08].
- ↑ Zebedee, John: A List of Preserved Trolleybuses in the UK. British Trolleybus Society, 2010-10-30. [dostęp 2011-03-18].
- ↑ Belfast 168 National Trolleybus Association.
- ↑ East Anglia Transport Museum Fleetlist East Anglia Transport Museum.
Bibliografia edytuj
- Belfast Corporation Transport. Londyn: PSV Circle / Omnibus Society, 1968.
- Mike Maybin: A nostalgic look at Belfast trolleybuses, 1938-1968. Wadenhoe, East Northamptonshire, UK: Silver Link, 1996. ISBN 978-1-85794-068-8.
- Mike Maybin: Ireland in the age of the trolleybus: Belfast: 1938-1968. Kettering, Northamptonshire, UK: Silver Link, 2006. ISBN 978-1-85794-256-9.
- W H Montgomery: Belfast Corporation Buses 1926-1973. Newtownards, County Down, Northern Ireland, UK: Colourpoint Press, 2001. ISBN 978-1-898392-64-4.
- Richard Newman: Irish Buses in the Mid 1960s. Newtownards, County Down, Northern Ireland, UK: Colourpoint Press, 2007. ISBN 978-1-904242-88-8.