Klapka wyważająca
Klapka wyważająca (trymer) – wychylna część steru (wysokości lub kierunku) lub lotki na jego krawędzi spływu, ustawiana w locie pod odpowiednim kątem, wychylana w przeciwnym kierunku niż ster, służąca do zrównoważenia samolotu bez konieczności odchylania steru (lub lotki)[1][2]. Odpowiednie ustawienie trymera w czasie lotu umożliwia utrzymanie stałego toru lotu statku powietrznego w neutralnej pozycji drążka sterowego lub wolantu. Sterowanie trymerem klasycznym może się odbywać bezpośrednio ręcznie (mechanicznie) lub za pomocą mechanizmu elektromechanicznego (elektrycznie). W kabinie zazwyczaj znajduje się pokrętło sterowania trymerem w formie koła, którego pokręcenie zmienia kąt ustawienia trymera względem steru. W sytuacji awarii steru wysokości trymer (w ograniczonym zakresie) umożliwia sterowanie podłużne samolotu[3].
Klapki wyważające dzielą się na:
- stałe (wychylane na ziemi)
- ruchome (przestawialne przez pilota w czasie lotu)[1].
Urządzenie napędzające klapkę ruchomą jest niezależne od urządzenia sterowego; dzięki temu pilot, ustawiając odpowiednio trymer, może zrównoważyć moment zawiasowy działający na ster przy każdym jego ustawieniu[1]. Dzięki klapkom wyważającym można zrównoważyć samolot po zmianie jego wyważenia (np. po zrzucie ładunku) bez potrzeby wychylania steru lub lotki[2].
-
Trymery na lotce (niebieska) i usterzeniu -
Fragment konsoli w kabinie Cessny: pionowe kółko służy do zmiany wychylenia trymera -
Statecznik pionowy, ster kierunku i klapka wyważająca (dolna krawędź na wysokości głowy żołnierza) samolotu C-130
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Jerzy Domański: 1000 słów o samolocie i lotnictwie. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1974, s. 194.
- ↑ a b Szymon Pilecki: Lotnictwo i kosmonautyka. Zarys encyklopedyczny. Warszawa: WKŁ, 1984, s. 160.
- ↑ Antoni Milkiewicz, “TRYMER. Działanie i skutki użycia”, Przegląd Wojsk Lotniczych i Obrony Powietrznej 04/2002 str 46-51