Trzebina

wieś w województwie opolskim

Trzebina (niem. Kunzendorf[4], cz. Kunčice[5]) – wieś (dawniej miasto) w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie prudnickim, w gminie Lubrza[6]. Historycznie leży na Górnym Śląsku, na ziemi prudnickiej. Położona jest na pograniczu Gór Opawskich i Przedgórza Głuchołasko-Prudnickiego.

Trzebina
wieś
Ilustracja
Kościół parafialny pw. Wniebowzięcia NMP
Państwo

 Polska

Województwo

 opolskie

Powiat

prudnicki

Gmina

Lubrza

Wysokość

260 m n.p.m.

Liczba ludności (2011)

792[2]

Strefa numeracyjna

77

Kod pocztowy

48-200[3]

Tablice rejestracyjne

OPR

SIMC

0498448

Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Trzebina”
Położenie na mapie województwa opolskiego
Mapa konturowa województwa opolskiego, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Trzebina”
Położenie na mapie powiatu prudnickiego
Mapa konturowa powiatu prudnickiego, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Trzebina”
Położenie na mapie gminy Lubrza
Mapa konturowa gminy Lubrza, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Trzebina”
Ziemia50°17′23″N 17°36′05″E/50,289722 17,601389[1]
Strona internetowa

Częścią wsi jest Skrobacz.

We wsi ma swoją siedzibę leśnictwo Trzebina, które należy do nadleśnictwa Prudnik (obręb Prudnik)[7].

Geografia

edytuj
 
Panorama Trzebiny z wieży widokowej na Koziej Górze

Wieś leży na wysokości 260 m n.p.m., na ziemi prudnickiej, w dolinie Trzebinieckiego Potoku, który po czeskiej stronie granicy nosi nazwę Hraniční potok. Dolina ta oddziela dwie części Gór Opawskich – masywu Długoty i masywu Lipowca. Do 26 lutego 1959 terytorium Czech wrzynało się w terytorium polskie na wschód od należącego do drugiego masywu szczytu Gajnej (Wężowej). Wieś leży nieopodal Prudnika. Wieś jest łańcuchówką nie leży jednak przy drodze krajowej, lecz na równoległej do niej lokalnej drodze położonej na wschód.

Do 1945 miejscowość nosiła niemiecką nazwę Kunzendorf. W Spisie miejscowości województwa śląsko-dąbrowskiego łącznie z obszarem ziem odzyskanych Śląska Opolskiego wydanym w Katowicach w 1946 wieś wymieniona jest pod polską nazwą Kończyce[8]. 12 listopada 1946 nadano miejscowości nazwę Trzebina[9].

Historia

edytuj
 
Rysunek kościoła w XVIII w. autorstwa Friedricha Bernharda Wernera

Wieś została założona w drugiej połowie XIII wieku[10]. Pierwsza wzmianka o Trzebinie pochodzi z 1362[11]. Wieś była położona na szlaku handlowym biegnącym z Wrocławia przez Brzeg i Grodków do Nysy, a później do Prudnika i przez Trzebinę do Opawy, a dalej przez Bramę Morawską na Morawy[12]. W XV wieku należała do rodu Elsterberg, który posiadał liczne majątki w okolicach Prudnika. W dokumentach księcia głogówecko-prudnickiego Bolka V z 1448 pojawia się Kunze Elsterberg z Trzebiny[10].

W XVI wieku wieś należała do rodu Kottulinskich. Ich panowanie było okresem szybkiego rozwoju miejscowości. W 1542 Trzebina otrzymała od króla Ferdynanda Habsburga lokację miejską. W 1559 baron Adom Kottulinski wydał córkę Katarzynę za Krzysztofa von Wachtel, który następnie otrzymał Trzebinę[10]. Od jego nazwiska Trzebinę zaczęto nazywać Wachtel-Kunzendorf[13]. W 1631 został jej odebrany status miasta[14]. Miejscowość należała do Wachtlów do 1670, kiedy to Helena Polixena Schmeskal, wdowa po Janie Krzysztofie Wachtlu, zapisała go zakonowi bożogrobców z Nysy[10].

Do niedawna sądzono, że miejscowy zamek został wzniesiony w XVI wieku przez rodzinę Wachtlów[15]. Nowe światło na początki założenia dały badania architektoniczne Andrzeja Legendziewicza z 2006, które datują powstanie dworu na XV wiek[16].

 
Mapa ilustrująca bitwę pod Trzebiną

Do 1742 wieś należała do powiatu sądowego prudnickiego w Monarchii Habsburgów[17]. Po I wojnie śląskiej znalazła się w granicach Królestwa Prus i weszła w skład powiatu prudnickiego w prowincji Śląsk[18]. 30 lipca 1761, podczas wojny siedmioletniej, pod Trzebiną doszło do bitwy pomiędzy wojskami austriackimi i pruskimi. Prusacy, dowodzeni przez generała Zietena, podeszli od strony Niemysłowic i zaatakowali Trzebinę ostrzałem armatnim. Druga część wojsk pruskich ruszyła w kierunku Trzebiny z Chocimia. Austriacy, pod dowództwem generała Draskowitza, wycofali się w kierunku Karniowa[19].

 
Trzebina (Kuntzendorf) wśród miejscowości ziemi prudnickiej na polskojęzycznej mapie z 1772

W 1809 na terenie parku krajobrazowego przy rezydencji w Trzebinie odkryto źródła wód mineralnych i utworzono w niej uzdrowisko z zakładem kąpielowym[10]. Wieś była własnością zakonną do 1810, kiedy to doszło do sekularyzacji majątków klasztornych na terytorium ówczesnego Królestwa Pruskiego. Dwa lata później, w 1812, król Fryderyk Wilhelm III Pruski przekazał Trzebinę marszałkowi Gebhardowi Leberechtowi von Blücher. W listopadzie tego samego roku, Blücher wydzierżawił Trzebinę, Miłowice, Wierzbiec i Włóczno Jerzemu Hübnerowi. Swoje posiadłości, wraz z Trzebiną, sprzedał w 1817 Franzowi Hübnerowi. W Trzebinie, oprócz Blüchera, przebywała również jego małżonka Katarzyna Amelia z domu Colomb, córka Fryderyka i bratanica von Gaudi[20].

Według spisu ludności z 1 grudnia 1910, na 1463 mieszkańców Trzebiny 1440 posługiwało się językiem niemieckim, 20 językiem polskim, 1 innym językiem, a 2 było dwujęzycznych. W 1921 w zasięgu plebiscytu na Górnym Śląsku znalazła się tylko część powiatu prudnickiego. Trzebina znalazła się po stronie zachodniej, poza terenem plebiscytowym[21].

 
Trzebina na mapie z 1936

7 października 1938 przez przejście graniczne w Trzebinie przejeżdżali m.in. Adolf Hitler i feldmarszałek Hermann Göring w ramach wizytacji Kraju Sudetów po układzie monachijskim[22]. Podczas II wojny światowej w sanatorium w Trzebinie zakwaterowano oddział Wehrmachtu. W budynkach wypoczynkowych przebywali uchodźcy z Berlina podczas bombardowań miasta. 17 lutego 1945 mieszkańcy Trzebiny zostali ewakuowani przed nadchodzącym frontem w kierunku Czechosłowacji[23]. Po zakończeniu wojny wieś została przejęta przez administrację polską. Osiedlono w niej wówczas część polskich repatriantów z Kresów Wschodnich – z Grabiczy koło Stanisławowa na terenie obecnej Ukrainy[24]. Pozostali niemieccy mieszkańcy, którzy zdecydowali się zostać w Trzebinie, zostali wysiedleni w maju 1946[23].

 
Przejście graniczne mrg Trzebina-Bartultovice (lata 90. XX w.)

W latach 1945–1950 Trzebina należała do województwa śląskiego, a od 1950 do województwa opolskiego. W latach 1945–1954 wieś należała do gminy Lubrza[25], w latach 1954–1961 była siedzibą gromady Trzebina[26], a w latach 1961–1972 należała do gromady Lubrza.

W latach 1945–1976 i 1989–1991 stacjonowała tu strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza. 16 maja 1991 roku włączona została w struktury Straży Granicznej i funkcjonowała do 1 stycznia 2003 roku, kiedy to została rozformowana. W 1949 we wsi znajdowały się między innymi: szkoła podstawowa prowadzona przez Inspektorat Szkolny w Prudniku[27], kotlarz[28], krawiec[29], piekarz[30].

Podczas powodzi w lipcu 1997 wylała rzeka Prudnik między Prudnikiem i Trzebiną. Droga do Czech została częściowo zalana, uniemożliwiając dojazd do Trzebiny[31]. W 1997 Trzebina przystąpiła do Programu Odnowy Wsi Opolskiej[32]. Po reformie administracyjnej w 1999 mieszkańcy Trzebiny zaczęli starać się o odłączenie wsi od gminy Lubrza i przyłączenie do gminy Prudnik[33], jako powody podając „względy geograficzne, funkcjonalne i gospodarcze”. W maju 2001 Rada Miejska w Prudniku poprzez uchwałę zaakceptowała starania mieszkańców Pokrzywnej, Jarnołtówka i Trzebiny, a Rada Powiatu Prudnickiego przegłosowała uchwałę o niezajmowaniu stanowiska w tej sprawie[34]. W czerwcu 2001 odbyły się w tej sprawie konsultacje społeczne, polegające na głosowaniu mieszkańców całej gminy Lubrza[35]. W głosowaniu wzięło udział 1139 mieszkańców gminy, z czego za odłączeniem Trzebiny opowiedziało się 385 (33,80%), a przeciwko 708 (62,16%) osób. Sami mieszkańcy Trzebiny oddali 361 głosów, z czego 294 było za, 43 przeciw, 12 wstrzymało się, a 12 oddało nieważne głosy[36].

6 lipca 2010 w wyremontowanym dawnym budynku bramnym zamku w Trzebinie otworzono Wielokulturową Izbę Regionalną[37]. W sierpniu 2015 rozebrano resztki ruin dawnego budynku sanatoryjnego[23].

Podczas powodzi we wrześniu 2024 we wsi doszło do podtopień i zalania około 60 posesji[38][39]. Górny most w pobliżu granicy z Czechami został przerwany. Rwący potok uszkodził chodniki i skrzyżowanie w centrum wsi. Doszło do lokalnych uszkodzeń dróg i poboczy[40].

Przynależność państwowa i administracyjna

edytuj
Przynależność polityczno-administracyjna wsi Trzebina
Okres Państwo Zwierzchnictwo Jednostka administracyjna
1362–1382   Księstwo niemodlińskie
1382–1424   Księstwo niemodlińsko-strzeleckie
1424–1460   Księstwo głogówecko-prudnickie
1460–1521   Księstwo opolskie
1521–1532   Księstwo opolsko-raciborskie księstwo opolskie
1532–1742   Monarchia Habsburgów Święte Cesarstwo Rzymskie księstwo opolsko-raciborskie, powiat sądowy prudnicki
1742–1806   Królestwo Prus Święte Cesarstwo Rzymskie kamera wrocławska, departament wrocławski, powiat prudnicki
1806–1815   Królestwo Prus
1815–1871 prowincja Śląsk, rejencja opolska, powiat prudnicki
1871–1918   Cesarstwo Niemieckie Królestwo Prus, prowincja Śląsk, rejencja opolska, powiat prudnicki
1918–1919   Republika Weimarska Wolne Państwo Prusy, prowincja Śląsk, rejencja opolska, powiat prudnicki
1919–1933 Wolne Państwo Prusy, prowincja Górny Śląsk, rejencja opolska, powiat prudnicki
1933–1938   III Rzesza
1938–1941 Wolne Państwo Prusy, prowincja Śląsk, rejencja opolska, powiat prudnicki
1941–1945 Wolne Państwo Prusy, prowincja Górny Śląsk, rejencja opolska, powiat prudnicki
1945–1946   Rzeczpospolita Polska Okręg I (Śląsk Opolski)
1946–1950 województwo śląskie, powiat prudnicki, gmina Lubrza
1950–1952 województwo opolskie, powiat prudnicki, gmina Lubrza
1952–1954   Polska Rzeczpospolita Ludowa
1954–1961 województwo opolskie, powiat prudnicki, gromada Trzebina
1961–1973 województwo opolskie, powiat prudnicki, gromada Lubrza
1973–1975 województwo opolskie, powiat prudnicki, gmina Lubrza
1975–1989 województwo opolskie, gmina Lubrza
1989–1998   Rzeczpospolita Polska
od 1999 województwo opolskie, powiat prudnicki, gmina Lubrza


Mieszkańcy

edytuj

Miejscowość zamieszkiwana jest przez ludność napływową, przybyłą na Śląsk z Kresów Wschodnich po 1945 w wyniku przymusowych przesiedleń ludności polskiej[41].

Liczba mieszkańców wsi

edytuj

Zabytki

edytuj

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[50]:

  • kościół par. pw. Wniebowzięcia Najśw. Marii Panny, z XV w., XVII w., 1726 r., wypisany z księgi rejestru
  • kapliczka przy domu nr 115, XVIII w. (wypis z księgi rejestru)
  • kapliczka przy domu nr 128, z XVIII w.
  • kapliczka przy domu nr 150, XVIII w. (wypis z księgi rejestru)
  • figura św. Jana Nepomucena, (wypis z księgi rejestru)
  • zespół zamkowy:
    • ruina zamku, z XVII w., XIX w., wypisane z księgi rejestru
    • budynek bramny z murem obwodowym, obecnie spichlerz, z pocz. XVII w.
    • kapliczka, z XVIII w.
    • park, z XIX w.

Zgodnie z gminną ewidencją zabytków w Trzebinie chronione są ponadto[51]:

  • układ ruralistyczny, z 2 poł. XIV w.
  • szkoła, ob. dom mieszkalny, nr 2, z pocz. XX w.
  • budynek mieszkalny nr 109, z pocz. XX w.
  • budynek mieszkalny nr 112, z pocz. XX w.
  • kapliczka, nr 127, z 1905 r.
  • budynek mieszkalny nr 133, z 1 ćw. XX w.
  • budynek mieszkalny nr 135, z l. 30. XX w.
  • budynek mieszkalny nr 137, z XIX/XX w.
  • budynek mieszkalny nr 138, z 1 ćw. XX w.
  • budynek gospodarczy nr 138, z pocz. XX w.
  • budynek mieszkalny nr 140a, z 1 ćw. XX w.
  • budynek mieszkalno-gospodarczy nr 167, z 1 ćw. XX w.
  • budynek mieszkalno-gospodarczy, d. wycug, nr 169a, z 4 ćw. XIX w.
  • budynek mieszkalno-gospodarczy nr 169, z 1904 r.
  • dom mieszkalny nr 175, z 4 ćw. XIX w.
  • budynek gospodarczy nr 175, z 4 ćw. XIX w.
  • budynek mieszkalny, d. gospodarczo-produkcyjny, nr 199a, z XIX/XX w.
  • dom mieszkalny nr 208, z l. 30. XX w.
  • cmentarz w zespole kościoła, z 2 poł. XIX w.
  • kaplica cmentarna w zespole kościoła, z kon. XIX w.
  • mur w zespole kościoła, z XV–XVI w.

Gospodarka

edytuj

W Trzebinie siedzibę ma firma FHU Anagmira, zrzeszona w Cechu Rzemieślników i Przedsiębiorców w Prudniku[52].

Transport

edytuj
 
Wjazd do Trzebiny od strony Czech (DK41)

Transport drogowy

edytuj

Przez Trzebinę przebiega droga krajowa

  • 41 Nysa – Prudnik – granica z Czechami w Trzebinie

W zarządzie Wydziału Drogownictwa Starostwa Powiatowego w Prudniku znajdują się drogi powiatowe: nr 1257O relacji Trzebina – Prudnik (droga przez las) – Dębowiec oraz nr 1615O relacji Trzebina – Skrzypiec – Dytmarów – Krzyżkowice – granica z Czechami[53].

Transport autobusowy

edytuj

Trzebina posiada połączenia autobusowe z Lubrzą, Prudnikiem. We wsi znajdują się dwa przystanki autobusowe – „Trzebina”, „Granica”[54].

Transport autobusowy w Trzebinie obsługiwany był przez PKS Prudnik[55]. W 2004 prudnicki PKS został sprywatyzowany z udziałem Connex Polska[56]. W 2008, w wyniku połączenia spółek PKS Connex Prudnik i PKS Connex Kędzierzyn-Koźle, utworzona została spółka Veolia Transport Opolszczyzna[57], w 2013 przejęta przez Arriva Bus Transport Polska[58]. W 2019 Arriva wycofała się z Prudnika[59]. Wówczas organizacją przewozów pasażerskich w Trzebinie i okolicy zajęły się ościenne PKS-y[60]. W grudniu 2021 powołano Powiatowo-Gminny Związek Transportu „Pogranicze”, mający na celu poprawę jakości transportu[61].

Przejście graniczne

edytuj

Do 21 grudnia 2007 roku funkcjonowało przejście graniczne Trzebina-Bartultovice, które to na mocy układu z Schengen zostało zlikwidowane.

Nawiązania i odniesienia w kulturze

edytuj

Związki Trzebiny z generałem Blücherem i poetą Theodorem Körnerem zostały opisane w powieści Lato umarłych snów autorstwa niemieckiego pisarza Harry’ego Thürka, przedstawiającej sytuację Niemców w Prudniku tuż po II wojnie światowej[62].

Religia

edytuj

W Trzebinie znajduje się katolicki kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, który jest siedzibą parafii Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny (dekanat Prudnik)[63].

We wsi funkcjonuje klub rekreacyjno-sportowy LZS Trzebina. Klub bierze udział m.in. w zawodach nordic walking, imprezach narciarskich, spływach kajakowych, wyjazdach rowerowych i wydarzeniach turystycznych[64]. W przeszłości klub posiadał sekcję piłkarską[65]. W 2005, z okazji 60. rocznicy istnienia Podokręgu Związku Piłki Nożnej w Prudniku, klub otrzymał pamiątkowy puchar[66].

Turystyka

edytuj

Oddział PTTK „Sudetów Wschodnich” w Prudniku ustanowił turystyczną Odznakę Krajoznawczą Ziemi Prudnickiej, którą zdobywa się poprzez zwiedzenie odpowiedniej liczby obiektów w miejscowościach położonych na ziemi prudnickiej, w tym w Trzebinie[67].

13 i 16 lipca 2010, w ramach organizowanego w Prudniku VI Europejskiego Tygodnia Turystyki Rowerowej, w którym wzięli udział rowerzyści z całej Europy, przez Trzebinę prowadziły trasy „Dzień Czeski” i „Szlakiem pogranicza polsko-czeskiego”[68].

Szlaki turystyczne

edytuj

Przez Trzebinę prowadzą szlaki turystyczne[69][70]:

Szlaki rowerowe

edytuj

Przez Trzebinę prowadzą szlaki rowerowe[69][71]:

Bezpieczeństwo

edytuj
 
Remiza OSP Trzebina

W zakresie ochrony przeciwpożarowej oraz innych miejscowych zagrożeń w Trzebinie działa jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej[72].

Miejscowość jest pod opieką dzielnicowego rejonu służbowego nr 8 Komendy Powiatowej Policji w Prudniku[73].

Teren wsi, jak i całej gminy Lubrza, położony jest w strefie nadgranicznej w związku z czym Straż Graniczna dysponuje, na tym obszarze, specjalnymi kompetencjami w zakresie bezpieczeństwa[74]. Gminę Lubrza obejmuje zasięgiem służbowym placówka Straży Granicznej w Opolu ze Śląskiego Oddziału SG[75].

Ludzie związani z Trzebiną

edytuj

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 140998
  2. GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2016-09-23].
  3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1299 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262).
  5. František Machát, Podrobná mapa Moravy a Slezska, digitalniknihovna.cz, 1922 [dostęp 2020-12-05] (cz.).
  6. Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
  7. Leśnictwa – Nadleśnictwo Prudnik – Lasy Państwowe [online], prudnik.katowice.lasy.gov.pl [dostęp 2020-01-17].
  8. P. Wicik: Spis miejscowości województwa śląsko-dąbrowskiego łącznie z obszarem ziem odzyskanych Śląska Opolskiego, tudzież podział administracyjny województwa na powiaty, gminy i gromady. Katowice: 1946, s. 25.
  9. Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262).
  10. a b c d e Kasza 2020 ↓, s. 943.
  11. TRZEBINA ... [online], lubrza.opole.pl [dostęp 2020-01-27] (pol.).
  12. Kasza 2020 ↓, s. 947.
  13. Roman Sękowski, Stosunki społeczne na wsiach księstw opolskiego i raciborskiego w epoce Habsburgów (XVI–XVII wiek) w świetle aktów prawnych i akt sądowych: Materiały, Chorzów: Wydawnictwo Naukowe Instytutu Technologii Eksploatacji – Państwowego Instytutu Badawczego, 2016, s. 214, ISBN 978-83-941769-2-1.
  14. Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 78–79.
  15. pałac w Trzebinie [online] [dostęp 2020-01-27] (pol.).
  16. Andrzej Dereń, Tygodnik Prudnicki – Artykuły Tygodnika [online], tygodnikprudnicki.pl, 17 lutego 2010 [dostęp 2020-07-06].
  17. Johann Wolfgang Wieland, Principatus Silesiae Oppoliensis exactissima Tabula geographica, sistens Circulus Oppoliensem Ober-Glogau Gros Strehliz, Cosel, Tost, Rosenberg, Falckenberg & Lubleniz, Norimbergae: ab Homannianis Heredibus. Cum Spec. S. Caes. Rque Mtis Privilegio, 1736.
  18. Andrzej Dereń, XVIII-wieczna rewolucja, „Tygodnik Prudnicki”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 18 (441), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 6 kwietnia 1999, s. 17, ISSN 1231-904X.
  19. Kasza 2020 ↓, s. 951.
  20. Franciszek Dendewicz, Gebhard Leberecht von Blücher, [w:] Lidia Procner, Sławne postacie pogranicza polsko-czeskiego Euroregionu Pradziad – wspólne dziedzictwo historyczne, Czesław Kowalczyk, Nysa: Powiat nyski, 2007, s. 23, ISBN 978-83-60431-09-2.
  21. Kazimierz Nabzdyk, Rezultaty wyborów w powiecie prudnickim na początku XX wieku – szkic demograficzny, „Ziemia Prudnicka”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 2007, s. 73.
  22. Andrzej Dereń. Swastyka nad miastem. „Tygodnik Prudnicki”. 47 (522), s. 5, 2000. ISSN 1231-904X. 
  23. a b c Krzysztof Strauchmann, To już koniec uzdrowiska Bluchera, „Tygodnik Kędzierzyn-Koźle/Prudnik/Głubczyce”, Magdalena Żołądź – redaktor prowadzący, 34 (332), bezpłatny dodatek do „Nowej Trybuny Opolskiej”, Opole: Pro Media, 21 sierpnia 2015, s. 4, OCLC 833857597.
  24. Miejscowości osiedleń grupowych ludności wiejskiej pochodzącej z obszaru Polski w granicach do 1939 r. [online], brozbar.cieplowizja.pl [dostęp 2022-10-09].
  25. Powiat Prudnicki (Prudnik), [w:] Wykaz gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Według stanu na z dnia 1 VII 1952 r., Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1952, s. 249–250.
  26. Uchwała Nr VII/28/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu z dnia 4 października 1954 r. w sprawie podziału na gromady powiatu prudnickiego, „Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu”, 12, Opole: Prezydium WRN, 27 grudnia 1954, s. 10–11.
  27. Śląsk 1949 ↓, s. 151.
  28. Śląsk 1949 ↓, s. 375.
  29. Śląsk 1949 ↓, s. 390.
  30. Śląsk 1949 ↓, s. 405.
  31. Ryszard Nowak, Wsie odcięte od świata, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 27 (861), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 4 lipca 2007, s. 14, ISSN 1231-904X.
  32. Trzebina [online], Rozwój Wsi Opolskiej Program Odnowy Wsi, 20 lipca 2020 [dostęp 2023-05-30] (pol.).
  33. Andrzej Dereń, Koalicja przeciw mieszkańcom Trzebiny, Pokrzywnej i Jarnołtówka, „Tygodnik Prudnicki”, 23 (550), 14 czerwca 2001, s. 6.
  34. Andrzej Dereń, Pokrzywna znów chce do Prudnika, „Tygodnik Prudnicki”, 28 (1640), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 13 lipca 2022, s. 8–10, ISSN 1231-904X.
  35. Jan Poniatyszyn, Wioska chce secesji [online], Nowa Trybuna Opolska, 8 maja 2001 [dostęp 2022-02-19] (pol.).
  36. Beata Cichecka, Konsekwencje poniosą pozostali [online], Nowa Trybuna Opolska, 19 czerwca 2001 [dostęp 2022-02-19] (pol.).
  37. Otwarcie Wielokulturowej Izby Regionalnej – Trzebina 6.07.2010 r. [online], Trzebina.pl, 30 czerwca 2015 [dostęp 2023-01-19] (pol.).
  38. Andrzej Dereń, Sytuacja była krytyczna, „Tygodnik Prudnicki”, 39 (1753), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 25 września 2024, s. 18–20, ISSN 1231-904X.
  39. Ireneusz Prochera, „Na samych drogach jest to około 8,5 miliona złotych”. Radosław Roszkowski o stratach popowodziowych w powiecie prudnickim [online], Radio Opole, 10 października 2024 [dostęp 2024-10-10] (pol.).
  40. Andrzej Dereń, Po powodzi. Co z okolicami Jindřichova? [online], Teraz Prudnik!, 26 września 2024 [dostęp 2024-09-26] (pol.).
  41. Ludność Ziemi Prudnickiej, „Tygodnik Prudnicki”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 52 (266), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 24 grudnia 1995, s. 10, ISSN 1231-904X.
  42. Kreis Neustadt O.S. (1. Dezember 1871) [online], AGOFF [dostęp 2024-06-13] (niem.).
  43. Kreis Neustadt O.S. (1. Dezember 1885) [online], AGOFF [dostęp 2024-06-13] (niem.).
  44. Kreis Neustadt O.S. (1. Dezember 1905) [online], AGOFF [dostęp 2024-06-13] (niem.).
  45. a b Deutsche Verwaltungsgeschichte Schlesien, Kreis Neustadt in Oberschlesien [online], verwaltungsgeschichte.de [zarchiwizowane z adresu 2017-07-08].
  46. a b c d e Wiesław Drobek, Cechy miejskie i rozwój ludnościowy ośrodków bez formalnego statusu miejskiego w województwie opolskim, „Studia Śląskie”, 50, Opole: Instytut Śląski, 1991, s. 261, ISSN 0039-3355.
  47. Ludność wiejska. Wyniki badania struktury ludności wsi z dnia 15 X 1966, Opole: Wojewódzki Urząd Statystyczny w Opolu, 1969, s. 217.
  48. a b c d e Trzebina [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-09-26], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  49. Andrzej Dereń, Jak wyludniła się Twoja miejscowość: sprzedam wieś pod Prudnikiem, „Tygodnik Prudnicki”, 2 (1202), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 8 stycznia 2014, s. 11, ISSN 1231-904X.
  50. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo opolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 110.
  51. Gminna Ewidencja Zabytków – tabela zbiorcza [online], bip.lubrza.opole.pl, 19 lutego 2021 [dostęp 2023-02-10].
  52. Lista Rzemieślników [online], cechprudnik.eu [zarchiwizowane z adresu 2023-12-09].
  53. Wykaz dróg powiatu prudnickiego [online], powiatprudnicki.pl [dostęp 2024-09-26].
  54. Rozkład jazdy PKS na przystanku Trzebina, gm. Lubrza [online], e-podroznik.pl [dostęp 2023-08-17].
  55. PKS Connex Prudnik / Przewozy pasażerskie / Rozkład jazdy [online], pks-prudnik.com.pl [dostęp 2024-04-08] [zarchiwizowane z adresu 2006-10-23].
  56. Damian Wicher, Nowy PKS, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 49 (732), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 8 grudnia 2004, s. 5, ISSN 1231-904X.
  57. Zbigniew Taylor, Ariel Ciechański, Deregulacja i przekształcenia przedsiębiorstw transportu lądowego w Polsce na tle polityki spójności UE: Deregulation and transformation among Poland’s surface-transport companies against the background of the EU cohesion policy, IGiPZ PAN, 29 grudnia 2017, s. 126, ISBN 978-83-61590-74-3 [dostęp 2024-04-08] (pol.).
  58. Arriva przejmuje Veolia Transport Polska. infobus.pl, 2013-06-06. [dostęp 2024-04-08].
  59. Arriva zamyka komunikację lokalną w sześciu ośrodkach [online], transport-publiczny.pl, 28 listopada 2018 [dostęp 2024-04-08] (pol.).
  60. Maciej Dobrzański, Kto od lipca obsłuży przewozy pasażerskie? [online], Prudnik24, 16 lutego 2019 [dostęp 2024-04-08] (pol.).
  61. Maciej Dobrzański, Powołują związek, który ma ułatwić komunikację [online], Prudnik24, 18 sierpnia 2021 [dostęp 2024-04-08] (pol.).
  62. Harry Thürk, Lato umarłych snów, Marcin Domino (tłum.), Gliwice, Opole: Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej, s. 28, ISBN 978-83-63995-80-5.
  63. Parafie według dekanatów [online], diecezja.opole.pl [dostęp 2023-05-01] (pol.).
  64. Andrzej Dereń, Jedyny taki LZS! [online], Teraz Prudnik!, 15 marca 2019 [dostęp 2023-09-05] (pol.).
  65. LZS Trzebina [online], 90minut.pl [dostęp 2023-09-05].
  66. Janusz Stefanko, Damian Wicher, Jubileusz Podokręgu, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 48 (783), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 30 listopada 2005, s. 19, ISSN 1231-904X.
  67. Regulamin Odznaki Krajoznawczej Ziemi Prudnickiej [online], prudnik.pttk.pl [dostęp 2024-01-01].
  68. Trasy rowerowe VI ETTR w Prudniku, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 27 (1019), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 7 lipca 2010, s. 20–21, ISSN 1231-904X.
  69. a b Tadeusz Górecki, Szlaki turystyczne – Urząd Miejski w Prudniku [online], prudnik.pl, 21 marca 2012 [dostęp 2023-01-19] [zarchiwizowane z adresu 2022-10-08] (pol.).
  70. Ścieżki piesze – Starostwo Powiatowe w Prudniku [online], powiatprudnicki.pl [dostęp 2023-01-19] [zarchiwizowane z adresu 2019-03-20].
  71. Trasy rowerowe – Starostwo Powiatowe w Prudniku [online], powiatprudnicki.pl, 13 października 2018 [dostęp 2023-01-19] [zarchiwizowane z adresu 2018-10-13].
  72. Jednostki OSP oraz OSP KSRG – Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej w Prudniku [online], gov.pl [dostęp 2024-02-24] (pol.).
  73. Komenda Powiatowa Policji w Prudniku [online], prudnik.policja.gov.pl [dostęp 2024-02-24] (pol.).
  74. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 29 sierpnia 2005 r. w sprawie wykazu gmin i innych jednostek zasadniczego podziału terytorialnego państwa położonych w strefie nadgranicznej oraz tablicy określającej zasięg tej strefy (Dz.U. z 2005 r. nr 188, poz. 1580).
  75. PSG w Opolu [online], slaski.strazgraniczna.pl, 19 sierpnia 2012 [dostęp 2024-05-08].

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj