Ty2/Ty42
Ty2/Ty42 – parowóz towarowy konstrukcji niemieckiej (znormalizowana seria 52), budowany masowo w wielu fabrykach europejskich (w Niemczech i krajach okupowanych, m.in. w Polsce) w latach 1942-1945, znany także jako niemiecka lokomotywa wojenna Kriegslokomotive.
| ||
| ||
| Producent | różni | |
| Lata budowy | 1942 - 1945 | |
| Układ osi | 1'E | |
| Wymiary | ||
| Masa pustego parowozu | z tendrem: 98,05 t bez tendra: 77,25 t | |
| Masa służbowa | 143,635 t | |
| Długość | 13 600 mm | |
| Długość z tendrem | 22 975 mm | |
| Wysokość | 4 440 mm | |
| Średnica kół napędnych | 1 400 mm | |
| Średnica kół tocznych | 850 mm | |
| Napęd | ||
| Trakcja | parowa | |
| Typ tendra | 30D42, 30D43, 32D43, 27D47 | |
| Ciśnienie w kotle | 16 at | |
| Powierzchnia ogrzewalna kotła | 177,73 m² | |
| Powierzchnia przegrzewacza | 71,31 m² | |
| Powierzchnia rusztu | 3,9 m² | |
| Średnica cylindra | 600 mm | |
| Skok tłoka | 660 mm | |
| Parametry eksploatacyjne | ||
| Moc znamionowa | 1633 KM (1200 kW) | |
| Maksymalna siła pociągowa | 15 000 kG | |
| Prędkość konstrukcyjna | 80 km/h | |
Portal  Transport szynowy
| ||
HistoriaEdytuj
Zadaniem tej uproszczonej, taniej w produkcji i niezawodnej lokomotywy miało być obsługiwanie szlaków kolejowych na terenach zdobytych przez Trzecią Rzeszę na wschodzie. Dlatego też parowozy tej serii posiadały znakomitą izolację termiczną i nacisk osi nie przekraczający 15 t, dzięki czemu mogły poruszać się po liniach o kiepskiej lub prowizorycznie naprawionej nawierzchni. Po klęsce III Rzeszy 1206 parowozów tej serii rozpoczęło pracę na PKP. W roku 1962 Polska z uwagi na braki lokomotyw została zmuszona do odkupienia 220 maszyn od ZSRR. 200 z nich zostało włączone do PKP, a 20 zakupiło PMP PW Katowice. Parowozy PKP otrzymały oznaczenie Ty2-1207 do 1406. Parowozy PMP PW jeździły z numerami niemieckimi. Od 1945 roku do końca eksploatacji trakcji parowej była to najliczniejsza seria parowozów w Polsce. W Polsce zachowano 53 parowozy serii Ty2 i 14 parowozów serii Ty42[1]. Trzy z nich są czynne: Ty42-24[2]w Skansenie kolejowym w Pyskowicach, Ty42-107[3] i Ty2-911[4] w skansenie w Chabówce.
Niektóre właściwości trakcyjneEdytuj
Ty2/42 podczas rozruchu rozwijał maks. siłę pociągową nieco ponad 17 000 kg. Opalany lepszym gatunkiem węgla mógł ciągnąć składy towarowe ładowne o masie 620 ton z szybkością 80 km/h lub 1700 t - 50 km/h. W terenach górskich na wzniesieniu 20‰ mógł takie składy ciągnąć, ale o masie 190 ton z szybkością 40 km/h.
Parowóz ten bywał używany do ciągnięcia składów osobowych, gdzie pociąg o masie ok. 130 ton, składający się wagonów 2 i 3-osiowych mógł pokonywać wzniesienia 25‰, przy prędkości do 40 km/h.
GaleriaEdytuj
Lokomotywa Ty42-19 w Skansenie w Chabówce
Parowóz Ty2-29 w Chabówce (eksponat)
.jpg)
.jpg)
Lista parowozów serii Ty2/Ty42 zachowanych w PolsceEdytuj
| Seria pojazdu | Rok produkcji | Producent | Miejscowość | Stan parowozu |
|---|---|---|---|---|
| Ty2-7 | 1944 | Henschel & Sohn | Chabówka | wrak |
| Ty2-14 | 1942 | Henschel & Sohn | Kartuzy | wrak |
| Ty2-16 | 1942 | Henschel & Sohn | Stalowa Wola-Rozwadów | pomnik |
| Ty2-18 | 1942 | Henschel & Sohn | Jaworzyna Śl. | wrak |
| Ty2-22 | 1942 | Henschel & Sohn | Lubin, do 2018 Wrocław Świebodzki | pomnik |
| Ty2-29 | 1942 | Henschel & Sohn | Nowy Sącz | eksponat |
| Ty2-38 | 1942 | Orenstein & Koppel (de) | Jaworzyna Śl. | eksponat |
| Ty2-50 | 1942 | Orenstein & Koppel (de) | Chabówka | eksponat |
| Ty2-64 | 1942 | Lokomotivfabrik Wien-Floridsdorf (de) | Toruń | wrak |
| Ty2-81 | 1943 | Henschel & Sohn | Jaworzyna Śl. | eksponat |
| Ty2-140 | 1943 | Borsig | Nysa | wrak |
| Ty2-178 | 1943 | H. Cegielski – Poznań | Kościerzyna | wrak |
| Ty2-220 | 1943 | Grafenstaden (de) | Tłuszcz | wrak |
| Ty2-223 | 1943 | Henschel & Sohn | Jaworzyna Śl. | wrak |
| Ty2-269 | 1943 | Henschel & Sohn | Lubiana Pyrzycka | pomnik |
| Ty2-305 | 1943 | Henschel & Sohn | Jaworzyna Śl. | wrak |
| Ty2-406 | 1943 | Orenstein & Koppel (de) | Powodowo | eksponat |
| Ty2-446 | 1943 | Fablok | Kościerzyna | wrak |
| Ty2-540 | 1943 | Schichau-Werke | Legnica | pomnik |
| Ty2-559 | 1943 | Schichau-Werke | Kraków | pomnik |
| Ty2-572 | 1943 | Schichau-Werke | Warszawa | eksponat |
| Ty2-666 | 1943 | L. Schwartzkopff, Berlin (de) | Kościerzyna | wrak |
| Ty2-709 | 1943 | L. Schwartzkopff, Berlin (de) | Łódź | wrak |
| Ty2-821 | 1943 | Lokomotivfabrik Wien-Floridsdorf (de) | Jaworzyna Śl. | wrak |
| Ty2-860 | 1944 | Schichau-Werke | Jabłonowo Pomorskie | pomnik |
| Ty2-911 | 1944 | Orenstein & Koppel (de) | Chabówka | czynny |
| Ty2-921 | 1944 | Henschel & Sohn | Szymbark | wrak |
| Ty2-927 | 1944 | Henschel & Sohn | Pyskowice | wrak |
| Ty2-930 | 1944 | Henschel & Sohn | Jaworzyna Śl. | wrak |
| Ty2-949 | 1944 | Henschel & Sohn | Jaworzyna Śl. | eksponat |
| Ty2-953 | 1944 | Henschel & Sohn | Chabówka | oczekuje naprawy |
| Ty2-1035 | 1944 | Orenstein & Koppel (de) | Wrocław | pomnik |
| Ty2-1055 | 1944 | Orenstein & Koppel (de) | Małaszewicze | pomnik |
| Ty2-1086 | 1944 | Orenstein & Koppel (de) | Leszno | wrak |
| Ty2-1176 | 1944 | H. Cegielski – Poznań | Pyszczyn | wrak |
| Ty2-1140 | 1944 | Škoda | Zajączkowo Tczewskie | wrak |
| Ty2-1184 | 1944 | Henschel & Sohn | Chabówka | eksponat |
| Ty2-1226 | 1943 | L. Schwartzkopff, Berlin (de) | Tłuszcz | pomnik |
| Ty2-1258 | 1942 | Henschel & Sohn | Oleśnica | renowacja |
| Ty2-1279 | 1943 | Krauss-Maffei (de) | Warszawa | eksponat |
| Ty2-1285 | 1943 | L. Schwartzkopff, Berlin (de) | Ełk | eksponat |
| Ty2-1292 | 1944 | Krauss-Maffei (de) | Pyskowice | wrak |
| Ty2-1298 | 1944 | Arnold Jung Lokomotivfabrik (de) | Powodowo | wrak |
| Ty2-1301 | 1943 | Lokomotivfabrik Wien-Floridsdorf (de) | Kościerzyna | wrak |
| Ty2-1312 | 1943 | Henschel & Sohn | Pyskowice | wrak |
| Ty2-1387 | 1943 | Henschel & Sohn | Chojnice | eksponat |
| Ty2-1401 | 1943 | Maschinenfabrik Esslingen (de) | Kościerzyna | eksponat |
| Ty2-1407 | 1964 | ZNTK Poznań | Skierniewice | eksponat |
| Ty2-2118 | 1943 | Henschel & Sohn | Kędzierzyn-Koźle | pomnik |
| Ty2-3458 | 1943 | Krauss-Maffei (de) | Pyskowice | eksponat |
| Ty2-5680 | 1943 | Schichau-Werke | Zabrze | pomnik |
| TE-7175 | 1943 | Lokomotivfabrik Wien-Floridsdorf (de) | Kościerzyna | eksponat |
| Ty42-1 | 1945 | Fablok | Jaworzyna Śląska | eksponat |
| Ty42-9 | 1945 | Fablok | Karsznice | eksponat |
| Ty42-19 | 1945 | Fablok | Chabówka | eksponat |
| Ty42-24 | 1945 | Fablok | Pyskowice | czynny |
| Ty42-39 | 1945 | H. Cegielski – Poznań | Kościerzyna | wrak |
| Ty42-44 | 1945 | H. Cegielski – Poznań | Pyskowice | eksponat |
| Ty42-85 | 1945 | Fablok | Pyskowice | eksponat |
| Ty42-105 | 1946 | H. Cegielski – Poznań | Kościerzyna | eksponat |
| Ty42-107 | 1946 | H. Cegielski – Poznań | Chabówka | czynny |
| Ty42-118 | 1946 | Fablok | Chrzanów | pomnik |
| Ty42-120 | 1946 | Fablok | Warszawa | eksponat |
| Ty42-126 | 1946 | Fablok | Kościerzyna | eksponat |
| Ty42-148 | 1946 | Fablok | Powodowo | wrak |
| Ty42-149 | 1946 | Fablok | Bydgoszcz | wrak |
Źródło: [5].
PrzypisyEdytuj
- ↑ Tomisław Czarnecki: Wciąż pod parą... parowozy w Polsce. [dostęp 2019-10-24].
- ↑ Tomisław Czarnecki: Wciąż pod parą... parowozy w Polsce Ty42-24. 2014. [dostęp 2019-10-24].
- ↑ Tomisław Czarnecki: Wciąż pod parą... parowozy w Polsce Ty42-107. 2014. [dostęp 2019-10-24].
- ↑ Miłosz Mazurek: parowozy.pl - Ty2-911. [dostęp 2019-10-24].
- ↑ Tomisław Czarnecki: Wykaz zachowanych w Polsce parowozów normalnotorowych Wciąż pod parą... Polskie parowozy
BibliografiaEdytuj
- Józef Fijałkowski, Wiktor Kowalewski: Charakterystyki normalnotorowych pojazdów trakcyjnych. Wyd. I. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacyjne, 1959.