Unis
Unis (Wenis, Unas) – władca starożytnego Egiptu, ostatni faraon V dynastii.
| |
| władca starożytnego Egiptu | |
| Okres | |
|---|---|
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Dane biograficzne | |
| Dynastia | |
| Miejsce spoczynku |
piramida Unisa w Sakkarze |
| Żona |
Nebet, |
| Dzieci |
Iput, |
Lata panowania edytuj
- 2367-2347 p.n.e. (Kwiatkowski)
- 2380-2350 p.n.e. (Schneider)
- 2356-2323 p.n.e. (Tiradritti, De Luca)
Pochodzenie i rodzina edytuj
Pochodził prawdopodobnie z libijskiego rodu, osiadłego w Fajum (Kwiatkowski). Niektórzy widzą w nim syna Dżedkare (Grimal). Jego żonami były Nebet, Chenut i prawdopodobnie Seszseszet. Najprawdopodobniej ani Unis, ani jego małżonki nie pochodziły z królewskiego rodu. Był „królem między dynastiami” i „osobowością, której pamięć potomni zachowali w niezwykłej formie” (Munro).
Miał 3 córki o imionach Iput, Hemetre i Nefrut, a także 2 synów: starszego, przewidzianego na następcę tronu, o nieznanym dla nas imieniu, oraz młodszego Unasancha. Obaj zmarli jednak jeszcze przed ojcem.
Działalność edytuj
Według Manethona władał Egiptem przez 33 lata, natomiast Kanon Turyński podaje 30 lat jego panowania. Okoliczności wstąpienia na tron tego władcy są nieznane. Być może został wyniesiony do władzy w wyniku zamieszek, do jakich doszło w Abydos (Kwiatkowski). Pewne jest, że jako władca walczył z Beduinami na Synaju i że podczas jego panowania doszło do dalszego osłabienia władzy centralnej na rzecz wysokich dygnitarzy dworskich i prowincjonalnych. Prowadził również czynną dyplomację w Byblos i Nubii oraz działalność budowlaną na Elefantynie i w północnej Sakkarze.
Kompleks grobowy edytuj
Kompleks grobowy Unisa został wzniesiony w Sakkarze w sąsiedztwie kompleksu Dżesera, Tetiego i Sechemcheta. Tam też Unis został pochowany. Jego piramida jest najmniejszą z piramid władców z V dynastii, co też jest symbolicznym świadectwem osłabienia władzy monarszej w końcowym okresie panowania tej dynastii. Jednocześnie to właśnie w niej pojawiają się po raz pierwszy, wyryte na ścianach grobowca, słynne Teksty Piramid. Zwyczaj dekorowania ścian wewnątrz piramid władców, zapoczątkowany przez Unisa, utrzyma się do czasów VIII dynastii.
Tytulatura edytuj
| Królewski Protokół | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| serech lub Horusowe: | |||||||||||||
|
|||||||||||||
| trl.: Wadż-taui (wꜢḏ-tꜢwi)[1] | |||||||||||||
| tłum.: Horus-który-czyni-Oba-Kraje-kwitnącymi[potrzebny przypis] | |||||||||||||
| nebti lub Należący do Obu Pań: | |||||||||||||
|
|||||||||||||
| trl.: Wadż-em-[Nebty] (wꜢḏ-m)[1] | |||||||||||||
| tłum.: Ten-który-rozkwita-z-Dwoma-Paniami[potrzebny przypis] | |||||||||||||
| prenomen lub imię tronowe: | |||||||||||||
|
|||||||||||||
| trl.: Unis (wnis)[1] | |||||||||||||
| tłum.: Ten-który-trwa (istnieje)[potrzebny przypis] |
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Za: Peter Lundström, Unas in hieroglyphics [online], Pharaoh.se [dostęp 2023-12-31] (ang.). Tam pełna znana tytulatura władcy.
Bibliografia edytuj
- N. Grimal Dzieje starożytnego Egiptu, PIW, Warszawa 2004, s. 88, ISBN 83-06-02917-8
- Bogusław Kwiatkowski, Poczet faraonów, Warszawa: Iskry, 2002, s. 175-177, ISBN 83-207-1677-2, OCLC 830308044.
- Th. Schneider Leksykon faraonów, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa-Kraków 2001, s. 351 – 352, ISBN 83-01-13479-8
- F. Tiradritti, A. De Luca Skarby egipskie, Muza SA, Warszawa, s. 24, ISBN 83-7200-635-0