Stela
Stela – pomnik nagrobny; kamienna, ustawiona pionowo płyta z inskrypcją lub płaskorzeźbioną dekoracją o wysokości od kilkunastu centymetrów do kilku metrów.
Rozpowszechniony zwłaszcza w starożytnym Egipcie i Grecji, gdzie występował już w okresie archaicznym. Stele wykonane były najczęściej z marmuru lub miękkiego kamienia i przechodziły ewolucję kształtu (od prostokątnej płyty zwieńczonej palmetą do imitacji kolumnowego frontonu świątyni) i formy przedstawień (od płaskiego konturu poprzez wypukły relief do rzeźby pełnej, niekiedy polichromowanej).
W cywilizacjach starożytnego Bliskiego Wschodu stele upamiętniały dokonania władców, ich wojny, działalność budowlaną oraz wydarzenia religijne.
Osobną grupę stel stanowią tzw. stele nagrobne, ustawiane w miejscu pochówku. Głównym motywem przedstawień był na nich zmarły, sam lub otoczony rodziną w scenie pożegnania, niekiedy uczty. Wykuwano na nich też jego imię, niekiedy tylko wizerunek, biografię lub epitafium.
Stele nagrobne pojawiają się w niemal wszystkich kulturach basenu Morza Śródziemnego. W kulturze żydowskiej stela nagrobna nosi nazwę macewy.
Zobacz teżEdytuj
BibliografiaEdytuj
- Witold Szolginia: Architektura. Warszawa: Sigma NOT, 1992, s. 150. ISBN 83-85001-89-1.