Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów

polski urząd antymonopolowy

Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) – polski urząd antymonopolowy obsługujący Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, który jest centralnym organem administracji rządowej, działający na podstawie ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów[3]. Organizację Urzędu określa statut nadany w drodze zarządzenia przez Prezesa Rady Ministrów[4].

Urząd Ochrony Konkurencji
i Konsumentów
Logo
Ilustracja
Państwo

 Polska

Data utworzenia

24 lutego 1990

Prezes

Tomasz Chróstny

Wiceprezes

Daniel Mańkowski

Budżet

68,47 mln zł (2017)[1]

Zatrudnienie

452 (2017)[2]

Adres
pl. Powstańców Warszawy 1
00-950 Warszawa
Położenie na mapie Warszawy
Mapa konturowa Warszawy, w centrum znajduje się punkt z opisem „Urząd Ochrony Konkurencjii Konsumentów”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Urząd Ochrony Konkurencjii Konsumentów”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Urząd Ochrony Konkurencjii Konsumentów”
Ziemia52°14′04,2″N 21°00′47,3″E/52,234500 21,013139
Strona internetowa

Zgodnie z przepisami transakcja podlega zgłoszeniu do urzędu antymonopolowego, jeżeli biorą w niej udział przedsiębiorcy, których łączny obrót w roku poprzedzającym przekroczył 1 mld euro na świecie lub 50 mln euro w Polsce.

Historia

edytuj

Pierwszym organem antymonopolowym w rodzącej się polskiej gospodarce wolnorynkowej był minister finansów, który swoje działania w zakresie ochrony krajowego rynku oraz jego uczestników przed praktykami monopolistycznymi jednostek gospodarczych realizował, korzystając z przyznanych mu kompetencji przez ustawę z 28 stycznia 1987 r. o przeciwdziałaniu praktykom monopolistycznym w gospodarce narodowej[5].

W celu zapewnienia rozwoju konkurencji, ochrony podmiotów gospodarczych narażonych na stosowanie praktyk monopolistycznych oraz ochrony interesów konsumentów, ustawą z dnia 24 lutego 1990 r. o przeciwdziałaniu praktykom monopolistycznym[6] powołano Urząd Antymonopolowy, jako centralny organ administracji państwowej w sprawach przeciwdziałania praktykom monopolistycznym, podległy Radzie Ministrów. Uchylona została poprzednia ustawa, tym samym minister finansów utracił kompetencje organu antymonopolowego na rzecz Urzędu Antymonopolowego. W 1996 nastąpiła zmiana nazwy Urzędu na Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Obecnie funkcję organu antymonopolowego pełni Prezes Urzędu.

Organizacja

edytuj

Prezes Urzędu

edytuj

Prezes Urzędu jest centralnym organem administracji rządowej właściwym w sprawach ochrony konkurencji i konsumentów. Prezes Rady Ministrów sprawuje nadzór nad działalnością Prezesa Urzędu.

Prezes Urzędu jest:

  • organem wykonującym zadania nałożone na władze państw członkowskich Unii Europejskiej na podstawie art. 84 i art. 85 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską. W szczególności Prezes Urzędu jest właściwym organem ochrony konkurencji w rozumieniu art. 35 rozporządzenia nr 1/2003/WE,
  • jednolitym urzędem łącznikowym w rozumieniu przepisów rozporządzenia nr 2006/2004/WE oraz, w zakresie swoich ustawowych kompetencji, jest właściwym organem, o którym mowa w art. 4 ust. 1 rozporządzenia nr 2006/2004/WE.

Prezes Rady Ministrów powołuje i odwołuje Prezesa Urzędu spośród osób wyłonionych w drodze otwartego i konkurencyjnego naboru. Odwołany Prezes Urzędu pełni obowiązki do dnia powołania jego następcy.

Lista Prezesów Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów

edytuj

Kierownictwo

edytuj

Jednostki organizacyjne

edytuj

W skład Urzędu wchodzą komórki organizacyjne Centrali Urzędu[10][11]:

  • Biuro Prezesa
  • Biuro Kadr, Szkolenia i Organizacji
  • Biuro Finansowe
  • Biuro Administracyjne
  • Biuro Współpracy Międzynarodowej
  • Biuro Informatyki i Ochrony
  • Biuro Analiz Sygnałów Konsumenckich
  • Biuro Analiz Dowodowych
  • Departament Komunikacji
  • Departament Prawny
  • Departament Analiz Rynku
  • Departament Ochrony Konkurencji
  • Departament Kontroli Koncentracji
  • Departament Monitorowania Pomocy Publicznej
  • Departament Przewagi Kontraktowej
  • Departament Ochrony Zbiorowych Interesów Konsumentów
  • Departament Nadzoru Rynku
  • Departament Inspekcji Handlowej
  • Departament Laboratoriów
  • Departament Postępowań w Sprawach Zatorów Płatniczych
  • Departament Wsparcia Postępowań w Sprawach Zatorów Płatniczych
  • Departament Rozwoju Analiz,

a także delegatury Urzędu (w Bydgoszczy, Gdańsku, Katowicach, Krakowie, Lublinie, Łodzi, Poznaniu i Wrocławiu) i laboratoria nadzorowane przez Prezesa Urzędu.

Budżet, zatrudnienie i wynagrodzenia

edytuj

Wydatki i dochody Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów są realizowane w części 53 budżetu państwa[12]. Najważniejsze źródło dochodów Urzędu stanowią kary nakładane na przedsiębiorstwa za nieprzestrzeganie przepisów ustawy o ochronie konsumentów i konkurencji.

W 2017 wydatki UOKiK wyniosły 68,47 mln zł, a dochody 39,89 mln zł[1]. Przeciętne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty wyniosło 452 osoby, a średnie miesięczne wynagrodzenie brutto 6345 zł[2].

W ustawie budżetowej na 2018 wydatki Urzędu zaplanowano w wysokości 75,63 mln zł, a dochody 26,03 mln zł[13].

Działalność

edytuj

Dla potrzeb konsumentów szukających bezpłatnej porady w 2012 r. Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów uruchomił na stronie serwisu internetowego UOKiK centrum elektronicznych porad[14].

UOKiK prowadzi rejestr, który gromadzi niezgodne z prawem zapisy, tak zwane klauzule niedozwolone (abuzywne)[15].

UOKiK prowadzi działalność edukacyjną. Od 2008 r. organizowany jest konkurs na najlepszą pracę magisterską. Pierwsze dwie edycje poświęcone były ochronie konkurencji, a w 2011 r. poszerzono tematykę o ochronę konsumentów. Od 2015 r. wybierane są również najlepsze prace doktorskie[16].

Krytyka działań UOKiK

edytuj

Jego decyzje krytykowane były m.in. przez związki zawodowe działające w spółce Baterpol za zakaz przejęcia przedsiębiorstwa Orzeł Biały[17][18]. Słuszność tej decyzji została potwierdzona przez sąd[19].

Zezwolił na połączenie satelitarnych platform cyfrowych n i Cyfra+ w nc+, mimo że stwierdził, że „na obszarach nieobjętych działalnością sieci kablowych operatorzy platform satelitarnych konkurują wyłącznie między sobą”, a z sieci kablowych korzysta 4,6 mln gospodarstw domowych z 13,5 mln w Polsce[20].

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. a b Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2017 r. (druk nr 2559). Tom I. sejm.gov.pl, 29 maja 2018. s. 1/10, 2/89. [dostęp 2018-09-19].
  2. a b Informacja o wynikach kontroli wykonania budżetu państwa w 2017 r. w części 53 Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. [w:] Najwyższa Izba Kontroli [on-line]. nik.gov.pl, maj 2018. s. 17. [dostęp 2018-09-19].
  3. Dz.U. z 2024 r. poz. 594.
  4. M.P. z 2015 r. poz. 716.
  5. Dz.U. z 1987 r. nr 3, poz. 18.
  6. Dz.U. z 1990 r. nr 14, poz. 88.
  7. Marek Niechciał odwołany ze stanowiska prezesa UOKiK. gazeta.pl, 23 grudnia 2019. [dostęp 2019-12-24].
  8. Informacja o wyniku naboru na stanowisko: Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. www.uokik.gov.pl. [dostęp 2020-01-15].
  9. UOKiK – Urząd – Struktura i kontakt – Kierownictwo. www.uokik.gov.pl. [dostęp 2020-02-05].
  10. M.P. z 2023 r. poz. 271)
  11. M.P. z 2024 r. poz. 688)
  12. Obwieszczenie Ministra Finansów z dnia 30 czerwca 2016 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie klasyfikacji części budżetowych oraz określenia ich dysponentów (Dz.U. z 2016 r. poz. 1026).
  13. Ustawa budżetowa na rok 2018 z dnia 11 stycznia 2018 r.. [w:] Dz.U. poz. 291 [on-line]. isap.sejm.gov.pl, 1 lutego 2018. s. 22, 63. [dostęp 2018-09-19].
  14. UOKiK uruchomił bezpłatne e-porady dla konsumentów. PRNews.pl (Dostęp: 2012-07-19).
  15. E-commerce: możesz stracić nawet 10 procent przychodów za zeszły rok. PRNews.pl (Dostęp: 2012-11-27).
  16. UOKiK – Edukacja – Konkursy – Konkurs na najlepsze prace magisterskie i doktorskie. www.uokik.gov.pl. [dostęp 2019-10-17].
  17. hutnictwo.wnp.pl.
  18. parkiet.pl.
  19. SOKiK: przejęcie Baterpolu przez Orzeł Biały ograniczyłoby konkurencję. wnp.pl.
  20. Pasztet z NC+. Robotę UOKiK zrobili użytkownicy Facebooka Wyborcza.biz.

Linki zewnętrzne

edytuj

  Artykuł uwzględnia ograniczony pod względem terytorialnym stan prawny na 5 listopada 2007. Zapoznaj się z zastrzeżeniami dotyczącymi pojęć prawnych w Wikipedii.