Uskok Wairau

Uskok Wairau (ang. Wairau Fault) – uskok dekstralny (prawoprzesuwczy), położony w północno-wschodniej części Wyspy Południowej w Nowej Zelandii, wchodzący w skład systemu uskoków Marlborough, tzw. Marlborough Fault System, który umożliwia przenoszenie przemieszczeń wzdłuż uskoku transformacyjnego, stanowiącego granicę pomiędzy płytą pacyficzną i indoaustralijską oraz pomiędzy uskokiem alpejskim a rowem oceanicznym Hikurangi Trench, położonego w strefie subdukcji .

Mapa systemu uskoków Marlborough, uskok Wairau zaznaczony jest kolorem niebieskim

Przebieg

Panorama Wairau Valley, przez którą przepływa Wairau River

Uskok Wairau jest bardzo dobrze rozpoznany pod względem topograficznym. Po raz pierwszy został rozpoznany i poprawnie naniesiony na mapy przez nowozelandzkiego geologa Alexandra McKaya w 1890 roku. Dekstralny typ uskoku został rozpoznany przez geologa Harolda Wellmana w latach 50. XX wieku na podstawie przemieszczeń oraz współrzędnych uskoku .

Uskok Wairau położony jest w północno-wschodniej części Wyspy Południowej. Rozpoczyna bieg od uskoku alpejskiego na południu . W zależności od interpretacji zaczyna się albo na południu regionu „The Bends”, albo w północnej części regionu. W pierwszym przypadku uważany jest wówczas za segment tektoniczny uskoku alpejskiego, w drugim zaś – za osobny uskok . Ciągnie się w kierunku północnym na odcinku 130 km. W zachodniej części uskok biegnie w postaci jednej nitki, która rozdziela się na dwie w dolinie Wairau  . Rozciąga się wzdłuż doliny rzeki Wairau, od której bierze nazwę . Uskok Wairau kończy się w pobliżu miejscowości Renwick około 15 km od Cieśniny Cooka w zatoce Cloudy Bay .

Aktywność sejsmiczna

Uskok Wairau jest jednym z najbardziej aktywnych uskoków na Wyspie Południowej, w których odnotowano aktywność w okresie ostatnich 10 tys. lat . Datowanie radiowęglowe przeprowadzone na podstawie osadów sedymentacyjnych pochodzących z terasy rzecznej sugerują, że uskok Wairau od roku 5610 BP przemieścił się o około 23 m. Szacunkowa prędkość przesuwania się uskoku wynosi około 3-5 mm/rok. Pojedyncze, duże trzęsienia ziemi powodowały przesunięcie uskoku o 5-7 m. Badania geologiczne wykazały, że w ciągu tego okresu doszło do czterech dużych pęknięć. Ostatnie duże trzęsienie ziemi nastąpiło około roku 2301-1811 BP. Szacowany przedział czasowy pomiędzy dużymi trzęsieniami ziemi wynosi od 1150 do 1400 lat. Uważa się, że uskok Wairau zbliża się do końca okresu przerwy między dużymi trzęsieniami ziemi i ponowne wystąpienie tego zdarzenia jest stosunkowo realne .

Trzęsienie ziemi z 1848 roku

W 1848 roku doszło do dużego trzęsienia ziemi w Marlborough o szacowanej magnitudzie 7,4° w skali Richtera . Początkowo uważano, że trzęsienie ziemi skoncentrowało się na wschodnim krańcu uskoku Awatere, który biegnie równolegle do uskoku Wairau. Późniejsze badania wykazały, że trzęsienie ziemi skoncentrowało się w dolnym odcinku doliny Wairau. Mimo że trzęsienie ziemi skoncentrowało się wzdłuż biegu uskoku Wairau, nie było spowodowane jego ruchem, lecz ruchem sąsiedniego uskoku Awatere .

Bibliografia

• Langridge, R. i inni: Paleoseismology and slip rate of the Conway Segment of the Hope Fault at Greenburn Stream, South Island, New Zealand. Annals of Geophysics, 2003. [dostęp 2017-08-12]. (ang.).
• Grapes R.; Wellman H.: The north-east end of the Wairau Fault, Marlborough, New Zealand. Journal of the Royal Society of New Zealand,, 1986. [dostęp 2017-08-14]. (ang.).
• Zachariasen, J. i inni: Timing of late Holocene surface rupture of the Wairau Fault, Marlborough, New Zealand. New Zealand Journal of Geology and Geophysics, 2006. [dostęp 2017-08-12]. (ang.).
• M 7.4 Marlborough Mon, Oct 16 1848. Geonet.org.nz. [dostęp 2017-08-12]. (ang.).