Wikipedia

Ustrój polityczny Tessalów

starożytny trakat polityczny, zachowany we fragmentach

Ustrój polityczny Tessalów (stgr. Θετταλῶν πολιτεία) – traktat polityczny wchodzący prawdopodobnie w skład Arystotelesowskiego cyklu politei.

Ustrój polityczny Tessalów
(Κοινὴ) Θετταλῶν πολιτεία
Autor

Arystoteles, jego uczeń lub ktoś inny

Tematyka

ustrój polityczny

Typ utworu

politeja

Wydanie oryginalne
Język

starogrecki

PowstanieEdytuj

Valentin Rose w Aristotelis qui ferebantur librorum fragmenta zidentyfikował sześć fragmentów Ustroju politycznego Tessalów. Składają się na nie cytaty z piętnastu autorów, którzy powołują na Arystotelesa, przy czym tytuł dzieła wymienia tylko w trzech z nich. Rose podaje go za Biblioteką Focjusza jako Θετταλῶν πολιτεία, Karl Müller w Fragmenta historicorum Graecorum podąża za lekcją z Leksykonu Harpokrationa Κοινὴ Θετταλῶν πολιτεία. Wzmianki te sugerują przynależność utworu do cyklu politei, stworzonego przez Arystotelesa i/lub jego uczniów około 330 roku p.n.e., w związku z pracami nad Polityką. Historycy nie są w stanie zweryfikować tej informacji; możliwe jest także, że praca ta znajdowała się jedynie w bibliotece Arystotelesa, a została mylnie zakwalifikowana do jego twórczości w trakcie poszukiwań dzieł Stagiryty zleconych przez Ptolemeusza II, lub została w ogóle napisana znacznie później[1][2].

TransmisjaEdytuj

Najwcześniejsze cytaty podające tytuł dzieła pochodzą dopiero z II wieku n.e.; w szczególności Ustrój polityczny Tessalów nie został uwzględniony w Heraclidis Epitome, który zawiera wyciągi z 44 części cyklu, a bywa przypisywany między innymi Heraklejdesowi Lembosowi, żyjącemu w II wieku p.n.e. w Aleksandrii[a]. Być może ze względu na słabe zainteresowanie tekstem komentatorzy z II wieku n.e. znali już tylko wypisy. Dzieło w jakiejś formie musiało być znane Sopatrowi z Apamei, Focjusz bowiem, opisując XII księgę Wyciągów różnych wymienia Ustrój polityczny Tessalów na pierwszym miejscu wśród innych politei (Phot. 161 104b–105a). Z późnego antyku pochodzą najpóźniejsze cytowania dzieła, scholia do Platona napisane przez neoplatończyków oraz spisane przez – skądinąd nieznanego – Filargiriusa komentarze do Georgików Wergiliusza[1][3].

ŹródłaEdytuj

Nie znamy bazy źródłowej, na podstawie której powstał Ustrój polityczny Tessalów. Autor piszący w czasach Arystotelesa mógł korzystać z Thettaliki Hellanikusa oraz z dzieła o nieznanym tytule, napisanym przez Kritiasa[4].

TreśćEdytuj

Następujące fragmenty zostały zidentyfikowane przez Valentina Rose'a[5]:

Fragment Treść
F 495 Etymologia nazwy wina Aminaeos
F 496 Etymologia toponimu Korakas
F 497 Podział Tesalii na 4 regiony dokonany przez Aleusa
F 498 Dokonany przez Aleusa podział Tessalii na kleruchie i zobowiązania rekrutacyjne tych jednostek
F 499 Naczynie na wino nazywane przez Tessalów lagynos
F 500 Różnice pomiędzy chlamis i chlaina

Z punktu widzenia historii Tesalii najważniejsze są fragmenty dotyczące reform Aleusa. Forma, w jakiej się one zachowały, nie pozwala jednak na ich jednoznaczną rekonstrukcję – zaproponowano wiele daleko idących emendacji tekstu. Wątpliwa jest też wiarygodność przekazu – Sławomir Sprawski uważa, że informacje dotyczące Tesalii przełomu VI i V wieku p.n.e. mogą być anachronizmami, inspirowanymi propagandą Jazona z Feraj[6].

UwagiEdytuj

  1. ↑ Według Piotrowicz 2001 ↓, s. 672–674 autorem wypisu był najprawdopodobniej nieznany z innej działalności uczony, przypuszczalnie z IV/V wieku n.e.; bywa on także identyfikowany jako uczeń Arystotelesa Heraklejdes z Pontu.

PrzypisyEdytuj

  1. ↑ a b Sprawski 2009 ↓, s. 121–123.
  2. ↑ Sprawski 2012 ↓, s. 137–140.
  3. ↑ Sprawski 2012 ↓, s. 139–140.
  4. ↑ Sprawski 2012 ↓, s. 138–139.
  5. ↑ Sprawski 2012 ↓, s. 138.
  6. ↑ Sprawski 2012 ↓, s. 140–146.

BibliografiaEdytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ustrój_polityczny_Tessalów&oldid=66373413”