Operacja wsparcia pokoju

Operacja wsparcia pokoju – operacja poszerzająca możliwości zarówno zapobiegania konfliktom, jak i tworzenia pokoju. Polega na rozmieszczeniu sił pokojowych ONZ w rejonie konfliktu, za zgodą wszystkich zainteresowanych stron, składających się zwykle z części wojskowej, policyjnej i cywilnej.

W terminologii NATO (PCO - Peace Support Operations) – to ograniczenie, łagodzenie lub zakończenie działań zbrojnych między państwami lub wewnątrzpaństwowych przez bezstronną interwencję strony trzeciej, zorganizowaną i prowadzoną przez społeczność międzynarodową, z użyciem sił zbrojnych i komponentu cywilnego w celu uzupełnienia politycznego procesu rozwiązywania konfliktów oraz przywrócenia i utrzymania pokoju. Prowadzi się je zwykle zgodnie z postanowieniami rozdziału VI Karty Narodów Zjednoczonych.

Typy operacji wsparcia pokoju

Operacje wsparcia pokoju obejmują:

• zapobieganie konfliktom (Conflict Prevention) – działania, w ramach nakreślonych postanowieniami rozdziału VI Karty Narodów Zjednoczonych: misje dyplomatyczne, konsultacje, ostrzeganie, inspekcje, monitorowanie i obserwację oraz prewencyjne rozwinięcie sił dla zapobieżenia konfliktowi zbrojnemu;
• tworzenie pokoju (Peacemaking) – działania dyplomatyczne prowadzone po rozpoczęciu konfliktu, a ich celem jest osiągnięcie porozumienia i doprowadzenie do przerwania walk. Są to pośrednictwa, mediacje, pojednania, misje rozjemcze, a także sankcje i izolowanie dyplomatyczne;
• wymuszanie pokoju (Peace Enforcement) – działania zgodne z postanowieniami rozdziału VII Karty Narodów Zjednoczonych z wykorzystaniem środków militarnych. Działania mogą być prowadzone zarówno w przypadku konfliktu międzynarodowego jak i wewnętrznego. Ich celem jest zarówno pomoc humanitarna jak i przywrócenie porządku publicznego w sytuacji, gdy przestały funkcjonować legalne instytucje państwowe;
• utrzymanie pokoju (Peacekeeping) – działania zmierzające do ograniczenia, łagodzenia lub zakończenia działań zbrojnych między państwami. Obejmują działania charakterystyczne dla tradycyjnych operacji pokojowych podejmowanych po przerwaniu walk i zawieszeniu broni. Polegają na wprowadzeniu sił pokojowych za zgodą stron a ich zadaniem jest nadzorowanie porozumienia o zawieszeniu broni, kontrolowanie linii rozdzielenia i stref buforowych, rozbrajanie i demobilizacja oddziałów zbrojnych oraz kontrola granic. Utrzymanie pokoju może obejmować też pomoc humanitarną i opiekę nad uchodźcami, wspieranie działań policji, organizację i przeprowadzanie wyborów, ściganie przestępców wojennych oraz kontrolę przestrzegania praw człowieka.
• budowanie pokoju (Peace Building) – działania prowadzone po zakończeniu konfliktu zmierzające utrwalenia rozwiązań politycznych w celu uniknięcia kolejnego konfliktu. Polegają na niesienie pomocy w utrwalaniu kruchego jeszcze pokoju i wprowadzenia długoterminowej stabilizacji.
• pomoc humanitarna (Humanitarian Operations) - działania prowadzone celem ulżenia cierpieniom ludności w sytuacji, gdy odpowiedzialne władze nie mogą albo nie chcą takiej pomocy dostarczyć. Może ona być prowadzona w ramach operacji budowania pokoju lub jako oddzielne zadanie. Może to być pomoc organizowana podczas klęsk żywiołowych, pomoc uchodźcom, dostarczanie i rozdzielanie podstawowych środków niezbędnych do przeżycia.

Zobacz też

• typologia operacji pokojowych

Bibliografia

• Leszek Elak: Podstawy działań taktycznych. Warszawa: Akademia Obrony Narodowej, 2014. ISBN 978-83-7523-316-2.
• Jarosław Wołejszo (red.): System dowodzenia. Warszawa: Akademia Obrony Narodowej, 2013. ISBN 978-83-7523-228-8.
• AAP-6 Słownik terminów i definicji NATO. Agencja Standaryzacyjna NATO. s. 301. [dostęp 2019-03-06].