Wikipedia

Viggo Widerøe

Viggo Widerøe (ur. 13 sierpnia 1904 w Kristanii, zm. 8 stycznia 2002 w Oslo) – norweski przedsiębiorca, założyciel linii lotniczych Widerøe Flyveselskap, pilot, uczestnik norweskiej wyprawy antarktycznej zorganizowanej przez Larsa Christensena w latach 1936–1937.

Viggo Widerøe
Ilustracja
Viggo Widerøe (1940)
Data i miejsce urodzenia

13 sierpnia 1904
Kristania

Data i miejsce śmierci

8 stycznia 2002
Oslo

Zawód, zajęcie

przedsiębiorca, pilot, polarnik

Brat fizyka Rolfa Widerøe (1902–1996), ojciec pilotki Turi Widerøe (ur. 1937).

Życiorys edytuj

Viggo Widerøe urodził się 13 sierpnia 1904 roku w Kristanii w rodzinie kupca win i alkoholi Theodora Widerøe (1868-1947) i Carli Johanne Launer (1875-1971)[1]. Miał dwóch braci i trzy siostry[2] – jego starszym bratem był fizyk Rolf Widerøe (1902–1996)[3].

Po ukończeniu gimnazjum Widerøe odbył praktykę w firmie ojca[1]. W latach 1920–1921 uczył się w szkole kupieckiej[1].

W 1924 roku został powołany do służby wojskowej i na własną prośbę przyjęty do Szkoły Lotniczej Marynarki Wojennej w Horten[1]. W 1930 roku uzyskał uprawnienia pilota zawodowego i zaczął pracę jako pilot dla linii Norske Luftruter założonej przez Wilhelma Meisterlina (1878–1954)[1]. Po wizycie na wystawie lotniczej w Berlinie w 1932 roku Widerøe wraz z innymi członkami aeroklubu norweskiego zaangażował się w promocję lotnictwa w Norwegii[1]. Uważał, że zamiast budować drogie lotniska, lepiej jest rozwinąć flotę wodnosamolotów[1].

W 1934 roku założył własną firmę Widerøe Flyveselskap A/S, która wkrótce przejęła mniejsze firmy w branży[1]. Obok Viggo w przedsięwzięciu brali udział jego bracia Arild i Rolf, ich ojciec oraz inni członkowie rodziny[3]. Firma miała letnią bazą wodnosamolotów w Ingierstrand Bad i zimową na Bogstadvannet[1]. Widerøe zakupił nowoczesne samoloty w Stanach Zjednoczonych[1]. Jednak Widerøe Flyveselskap A/S nie udało się uzyskać licencji na obsługę pasażerskich połączeń lotniczych[1]. W latach 1936–1939 połączenia pasażerskie obsługiwała firma Det Norske Luftfartsselskap, która zakupiła udziały w firmie Widerøe i zleciła jej loty pocztowe z Trondheim do Kirkenes[1].

Widerøe założył pierwszą stałą cywilną szkołę lotniczą w Norwegii[1]. Jako pierwszy zrobił zdjęcia z powietrza całego kraju, które były użyte do sporządzenia map oraz wykorzystywane w reklamach i na pocztówkach[1].

W latach 1936–1937 Widerøe wziął udział jako pilot w wyprawie antarktycznej zorganizowanej przez Larsa Christensena (1884–1965)[1]. Przeleciał wówczas ok. 10 tys. km i wykonał zdjęcia z powietrza obszaru o powierzchni 80 tys. km²[4]. Obleciał m.in. tereny przybrzeżne Ziemi Królowej Maud[5], odkrywając z powietrza 4 lutego 1937 roku wraz z Nilsem Romnaesem i Ingrid Christensen (1891–1976) Wybrzeże Księcia Haralda[6].

W 1937 roku brat Widerøe Arild, kierownik techniczny w Widerøe Flyveselskap A/S, oraz kilku członków rodziny zginęło w katastrofie lotniczej w porcie w Oslo[1]. Widerøe nie zaprzestał pracy w firmie[1]. W 1940 roku we współpracy z norweskim Czerwonym Krzyżem zapewnił samolot pogotowia ratunkowego dla północnej Norwegii[1]. Podczas wojny zimowej (1939–1940), pomimo niedoboru paliwa lotniczego, prowadził szkolenia dla Finów[1]. Transportował do Wielkiej Brytanii na pokładzie swojego samolotu uciekinierów z Norwegii[7]. W 1941 roku został aresztowany przez Gestapo i skazany na 10 lat więzienia[1]. Po pobytach w więzieniach w Norwegii i Danii, w 1942 roku został osadzony w placówce w hamburskiej dzielnicy Fuhlsbüttel[1], a następnie karę odbywał kolejno w Rendsburgu, Bützow i Dieburgu[8]. Doczekał się wyzwolenia przez Amerykanów w marcu 1945 roku[8] i powrócił do Norwegii[1].

Po wojnie, w latach 1945-1946 był zastępcą dyrektora norweskiego urzędu lotnictwa cywilnego (norw. Norges Luftfartsstyre)[4]. W latach 1946–1947 był związany ze szwedzkim przewoźnikiem Scandinavian Airlines System, a następnie przejął kierownictwo w Widerøe Flyveselskap A/S i prowadził firmę do 1970 roku[4]. Flyveselskap A/S wykonało zdjęcia z powietrza zniszczonych w czasie wojny miast, okręgu Finnmark i Nord-Troms[1]. W 1948 roku firma połączyła się z przedsiębiorstwem Polarfly[1]. W 1951 roku Widerøe otworzył połączenie wodnosamolotami między Bodø a Narwikiem[1]. Firma obsługiwała również samoloty pogotowia ratunkowego na północy kraju[1]. W 1954 roku przejęła wszystkie trasy wodnosamolotów SAS w północnej Norwegii[1]. Ostatni lot wodnosamolotem odbył się w 1971 roku[1].

Widerøe współpracował również z norweską armią[1]. W latach 1950–1952 prowadził szkołę lotnictwa norweskich sił powietrznych w Eggemoen i pracował dla służb wywiadowczych[1]. Karierę pilota zakończył w 1954 roku[1]. Z małżeństwa z Solveig Agnes Schrøder (1914–1989) miał córkę – Turi Widerøe (ur. 1937), która została jedną z pierwszych na świecie kobiet pilotów w dużych komercyjnych liniach lotniczych[9].

Zmarł 8 stycznia 2002 roku w Oslo[1].

Upamiętnienie edytuj

Na cześć Widerøe nazwano górę w obszarze górskim Sør-Rondane na Ziemi Królowej Maud w Antarktydzie Wschodniej – Mount Widerøe (norw. Widerøefjellet)[10].

W 2016 roku powstał film dokumentalny o braciach Viggo i Rolfie Widerøe „Alltid brødre”[11].

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af Larsstuvold 2009 ↓.
  2. ↑ Sørheim 2019 ↓, s. 5.
  3. ↑ a b Sørheim 2019 ↓, s. 38.
  4. ↑ a b c Store norske leksikon – Viggo Widerøe ↓.
  5. ↑ Store norske leksikon ↓.
  6. ↑ Mills 2003 ↓, s. 531.
  7. ↑ Sørheim 2019 ↓, s. 441.
  8. ↑ a b Sørheim 2019 ↓, s. 242.
  9. ↑ Larsstuvold 2010 ↓.
  10. ↑ SCAR Composite Gazetteer of Antarctica and United States Gazetteer ↓.
  11. ↑ NRK 2016 ↓.

Bibliografia edytuj

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Viggo_Widerøe&oldid=71800443”