Wikipedia

Scandinavian Airlines System

szwedzka i skandynawska linia lotnicza

Scandinavian Airlines, SAS AB w przeszłości Scandinavian Airlines System to międzynarodowe skandynawskie linie lotnicze. Obecnie SAS jest największym przewoźnikiem krajów nordyckich. Głównymi portami lotniczymi SAS są: Port lotniczy Sztokholm-Arlanda (Szwecja), Port lotniczy Oslo-Gardermoen (Norwegia) i Port lotniczy Kopenhaga-Kastrup (Dania).

Scandinavian Airlines System
Ilustracja
IATA
SK 		ICAO
SAS 		Znak
SCANDINAVIAN
Historia
Data założenia

1946

Lokalizacja
Państwo

 Szwecja

Baza

Sztokholm

Kooperacja
Program lojalnościowy

EuroBonus

Sojusz

Star Alliance

Flota
Liczba samolotów

134

Liczba tras

118

Przedsiębiorstwo
Skytrax

3/5 gwiazdek

Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
Siedziba główna firmy Scandinavian Airlines
Siedziba główna firmy (dawny) Scandinavian Airlines
Airbus A340-300 w barwach SAS
Airbus A321
Boeing 737-600
Bombardier CRJ-900
Airbus A319-100 w malowaniu retro

W 2011, linie lotnicze SAS przewiozły 22,9 miliona pasażerów, i osiągnęły przychód w wysokości 38 miliardów SEK, co plasuje je na ósmym miejscu w Europie. Flota SAS składa się z Airbusów A319, A320, A321, A330 i A340, Boeing 737 Classic oraz Next Generation, Bombardierów CRJ900.

Linie powstały w roku 1946 jako konsorcjum łączące Det Danske Luftfartselskab, Svensk Interkontinental Lufttrafik oraz Det Norske Luftfartselskap na trasach transatlantyckich. Na trasach europejskich oraz krajowych współpracę rozpoczęto dwa lata później natomiast w roku 1951, linie połączyły się, tworząc SAS.

SAS jest również członkiem założycielem największego na świecie sojuszu lotniczego Star Alliance.

Agencja ratingowa Skytrax przyznała liniom trzy gwiazdki[1].

HistoriaEdytuj

PoczątkiEdytuj

 
Linie SAS posiadały 9 samolotów Convair 440

Linie rozpoczęły działalność 1 sierpnia 1946, kiedy Svensk Interkontinental Lufttrafik AB (linie które były własnością rodziny Wallenbergów) oraz Det Danske Luftfartselskab A/S i Det Norske Luftfartselskap AS – narodowi przewoźnicy Danii i Norwegii – uruchomiły wspólne połączenia na trasach transatlantyckich[2]. W roku 1948 szwedzki narodowy przewoźnik AB Aerotransport dołączył do SAS i linie rozpoczęły działalność na rynku europejskim, a w roku 1951 połączyły się, tworząc SAS. W momencie utworzenia, udziały były podzielone pomiędzy SAS Danmark (28,6%), SAS Norge (28,6%) oraz SAS Sverige (42,8%), wszystkie w 50% będące własnością rządu[3].

 
SAS wykonywał połączenia na Grenlandię do marca 2003, oraz ponownie od 2007 do stycznia 2009. Boeing 767-383ER na lotnisku w Kangerlussuaq (2001)
 
Logo SAS w latach 80. XX wieku składało się z pasów symbolizujących flagi Danii, Norwegii, i Szwecji

Połączenie przez biegunEdytuj

W roku 1954 SAS otworzyły jako pierwsze linie na świecie regularne połączenie nad biegunem północnym. Samolot DC-6B operował na trasie z Kopenhagi do Los Angeles z międzylądowaniem w Søndre Strømfjord na Grenlandii oraz Winnipeg w Kanadzie. Latem 1956 połączenie było realizowane trzy razy w tygodniu. Trasa cieszyła się dużą popularnością wśród gwiazd Hollywood i okazała się strzałem w dziesiątkę dla SAS. Dzięki systemowi taryf, który pozwalał na tranzyt do innego miasta z siatki połączeń SAS bezpłatnie, połączenie było również popularne wśród turystów. W 1957 SAS uruchomił połączenie do Japonii przez Grenlandię oraz Alaskę, było to związane z brakiem zgody Związku Radzieckiego na loty przez Syberię.

Era odrzutowcówEdytuj

 
Boeing 747 na lotnisku w Sztokholmie

SAS wszedł w erę odrzutowców w 1959 wraz z wejściem do służby samolotów Sud Aviation Caravelle. W 1971 we flocie SAS pojawił się pierwszy Boeing 747[4].

 
Airbus A300B2-320 na lotnisku w Zurychu w 1982

Przejęcia lokalnych przewoźnikówEdytuj

Linie stopniowo zdobywały kontrole na rynkach krajowych we wszystkich trzech państwach, przejmując lokalnych przewoźników, między innymi Braathens i Widerøe w Norwegii, Linjeflyg i Skyways Express w Szwecji oraz Cimber Air w Danii. W 1989 SAS przejął 18,4% udziałów w Texas Air Corporation, spółce dominującej Continental Airlines, w dążeniu do stworzenia globalnego sojuszu. Udziały te zostały w późniejszym czasie sprzedane. W latach 90 SAS nabył 20% udziałów w British Midland. SAS dodatkowo kupił 94% akcji Spanair, drugiej co do wielkości linii lotniczej w Hiszpanii, oraz Air Greenland. W roku 2007 linie postanowiły pozbyć się udziałów w Spanair, BMI oraz Air Greenland[5]. W styczniu 2009, pomimo wcześniejszych problemów ze sprzedażą za oczekiwaną cenę, grupa katalońskich inwestorów nabyła Spanair, pozostawiając Skandynawom 19,9% akcji[6].

Początki sojuszu Star AllianceEdytuj

 
Linie SAS były jednym z największych użytkowników DC-9 na świecie

W maju 1997 SAS stworzył globalny sojusz Star Alliance wspólnie z liniami Air Canada, Lufthansa, Thai Airways International oraz United Airlines. Cztery lata wcześniej SAS bezskutecznie próbował połączyć się z KLM, Austrian Airlines i Swissair w celu stworzenia Alcazar największej linii lotniczej w Europie[7]. Skutkiem tego było odwołanie dyrektora generalnego Jana Carlzona, który był odpowiedzialny za rozkwit firmy począwszy od 1981. W czerwcu 2001 roku zmieniła się struktura udziałowców SAS, został utworzony holding, w którym udziały posiadał rząd: Szwecji (21,4%), Norwegii (14,3%) oraz Danii (14,3%) pozostałe 50% akcji pozostało w publicznym posiadaniu.

Po 2004Edytuj

W roku 2004 Scandinavian Airlines System (SAS) podzielono na cztery osobne spółki SAS Scandinavian Airlines Sverige AB, SAS Scandinavian Airlines Danmark AS, SAS Braathens AS oraz SAS Scandinavian International AS. SAS Braathens zostały przemianowane na SAS Scandinavian Airlines Norge AS w 2007[8]. W październiku 2009 cztery spółki zostały ponownie połączone w jedną – SAS Scandinavian System AB.

W związku z dynamicznym rozwojem przewoźników nisko kosztowych w Skandynawii, linia zaczęła generować straty. By odzyskać rentowność należało obniżyć koszty. Pierwszym etapem było sprzedanie udziałów w innych spółkach – bmi, Spanair oraz AirBaltic[9]. Pozwoliło to ograniczyć koszty o 23 procent pomiędzy 2008 a 2011. Następne cięcia mające ograniczyć koszty wprowadzono w 2011, dzięki czemu spodziewano się zmniejszyć koszty operacyjne o 3-4%. Do 2014 SAS wycofa z użytku wszystkie samoloty MD-82, co pozwoli zaoszczędzić kolejne 3%[10]. W listopadzie 2012 linia przedstawiła plan restrukturyzacji, który zakłada wydłużenie czasu pracy oraz obniżenie wynagrodzeń o 12-20%[11]. W maju 2013 grupa SAS sprzedała 80% w Widerøe, co pozwoliło uzyskać ok. 2 miliardy SEK które zostaną przeznaczone na obecny plan restrukturyzacji[12].

Od 1 czerwca 2013 SAS w klasie ekonomicznej (SAS Go) serwuje tylko płatne posiłki (poza śniadaniami do godz. 9:00 na trasach między krajami nordyckimi)[13][14].

FlotaEdytuj

Flota Scandinavian Airlines System w kwietniu 2018 składała się z:[15]

Typ Ilość Zamówiono Ilość siedzeń Porty docelowe Baza
Airbus A319-100 4 141 Europa, Skandynawia Kopenhaga
Airbus A320-200 11 168 Europa, Skandynawia Kopenhaga
Airbus A320neo 12 59 174
Airbus A321-200 8 198 Europa, Skandynawia Kopenhaga
Airbus A321 LR 0 3 bd Prawdopodobnie: USA
Airbus A330-300 8 1 266 USA, Azja Kopenhaga, Sztokholm,

Oslo

Airbus A340-300 8 245 Azja, USA Kopenhaga
Airbus A350-900 1 7 bd USA, Azja Kopenhaga
Boeing 737-600 10 123 Loty krajowe – Szwecja, Norwegia, Skandynawia, Europa Oslo, Sztokholm
Boeing 737-700 28 141 Loty krajowe – Norwegia, Skandynawia, Europa, USA – Boston Oslo, Sztokholm, Kopenhaga
Boeing 737-800 29 181 Loty krajowe – Norwegia, Szwecja, Skandynawia, Europa Oslo, Sztokholm
Bombardier Canadair Regional Jet CRJ-900 9 88 Loty krajowe – Dania, Skandynawia, Europa Kopenhaga
Suma 127 68

Rozkładowe loty do Polski wykonują samoloty typu CRJ-900 (Kopenhaga-Warszawa/Gdańsk/Szczecin/Poznań/Wrocław) oraz Boeingi 737(-600,-700) z Gdańska do Oslo oraz z Krakowa do Sztokholmu.

PołączeniaEdytuj

Ameryka PółnocnaEdytuj

AzjaEdytuj

EuropaEdytuj

PrzypisyEdytuj

  1. ↑ SAS Scandinavian Airlines is certified as a 3-Star Airline, Skytrax [dostęp 2023-02-13] (ang.).
  2. ↑ SAS | Flyv til Skandinavien, Europa, USA, Canada og Asien, www.sas.dk [dostęp 2022-07-21] (duń.).
  3. ↑ History of The SAS Group – FundingUniverse, www.fundinguniverse.com [dostęp 2022-07-21].
  4. ↑ SAS Scandinavian Airlines Reviews - Overview - Pictures & reviews of SAS Scandinavian Airlines flights, www.airreview.com [dostęp 2022-07-21].
  5. ↑ Victoria Moores, SAS to sell Spanair, BMI and Air Greenland stakes, Flight Global [dostęp 2022-07-21] (ang.).
  6. ↑ Avtal om försäljning av Spanair har ingåtts | Cision Wire, web.archive.org, 15 lipca 2009 [dostęp 2022-07-21] [zarchiwizowane z adresu 2009-07-15].
  7. ↑ Jon Henley, International Herald Tribune, Talks Collapse On European Airline Merger, „The New York Times”, 22 listopada 1993, ISSN 0362-4331 [dostęp 2022-07-21] (ang.).
  8. ↑ http://se.yhp.waymaker.net/sasgroup/release.asp?id=147353 SAS Braathens to be renamed SAS Norge
  9. ↑ Chris V. Nicholson, SAS Sells Remaining Stake in BMI to Lufthansa, DealBook, 1254 [dostęp 2022-07-21] (ang.).
  10. ↑ http://volaspheric.blogspot.de/2012/06/sas-cuts-costs.html SAS cuts costs
  11. ↑ Pasazer.com: SAS przedstawił plan restrukturyzacji, Pasazer.com [dostęp 2022-07-21] (pol.).
  12. ↑ Pasazer.com: SAS sprzedał udziały w linii Widerøe, Pasazer.com [dostęp 2022-07-21] (pol.).
  13. ↑ http://old.lotnisko-chopina.pl/pl/lotnisko/informacje-ogolne/pressroom/aktualnosci/2013/6/skandynawskie-linie-lotnicze-przedstawily-nowa-koncepcje-dzialania
  14. ↑ SAS Go Plus – Nordic and Europe – SAS
  15. ↑ SAS Scandinavian Airlines Fleet Details and History, www.planespotters.net [dostęp 2022-07-21].

Linki zewnętrzneEdytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Scandinavian_Airlines_System&oldid=69909547”