Aberdeen

	Aberdeen
	Aberdeen
	; Od góry po lewej, zgodnie z ruchem wskazówek zegara: Marischal College, zachodnia wieża ratusza, panorama miasta, plaża w Aberdeen, stare miasto
Herb	Flaga
Państwo	Wielka Brytania
Kraj	Szkocja
Hrabstwo	Aberdeen City
Burmistrz	Barney Crockett
Powierzchnia	184,46 km²
Populacja (2017); • liczba ludności; • gęstość	; 228 800; 1169 os./km²
Nr kierunkowy	(+44) 01224
Kod pocztowy	AB10-AB13 (część), AB15, AB16, AB22-AB25
	Położenie na mapie Szkocji Aberdeen
	Położenie na mapie Wielkiej Brytanii Aberdeen
	57°08′50″N 2°05′43″W/57,147222 -2,095278
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa
	Portal Wielka Brytania

Ten artykuł dotyczy miasta w Szkocji. Zobacz też: inne znaczenia.

Aberdeen (wym. [æbərˈdiːn] ⁱ; scots Aiberdeen; gael. Obar Dheathain, wym. [ˈ o p ə r ˈ ʝ ɛ h ɪ n ]) – miasto w Wielkiej Brytanii, położone w północno-wschodniej Szkocji, trzecie najbardziej zaludnione miasto w Szkocji z populacją 228 800 (2017).

Położone jest nad ujściem rzek Don i Dee do Morza Północnego. Miasto stanowi jedną z 32 jednostek administracyjnych (council area) Szkocji, w przeszłości było ośrodkiem administracyjnym regionu Grampian. Duży port rybacki (śledzie, łososie), ośrodek usługowy dla platform wiertniczych i gazociągów na Morzu Północnym; przemysł stoczniowy, maszynowy, chemiczny; kamieniołomy granitu. Rozwój miasta związany jest z eksploatacją ropy naftowej spod dna Morza Północnego. Aberdeen jest wśród 10 najlepszych miast do życia w Wielkiej Brytanii według The Good Growth for Cities Index sporządzonego przez PwC^[2]^[3].

Spis treści

HistoriaEdytuj

W średniowieczu siedziba biskupstwa (vide: diecezja Aberdeen) założonego w 1125 jako zależne bezpośrednio od Stolicy Apostolskiej; sprotestantyzowanego w 1577 (erygowane ponownie w 1878).

W XIX wieku nastąpił rozwój miasta jako ośrodka handlu zarówno wyrobami przemysłu, jak też produktami hodowli (bydło) i rybołówstwa (śledzie i łososie). W 1881 miasto liczyło 105,2 tys. mieszkańców. Od końca XIX w. rozwijał się przemysł, początkowo przede wszystkim tkacki (wyroby lniane, sukienne i bawełniane), później także stoczniowy, maszynowy i chemiczny (wyroby gumowe). Wyroby tych gałęzi przemysłu stanowiły w okresie międzywojennym przedmiot eksportu do wielu krajów.

W I połowie XX wieku rozwijał się przemysł metalowy i stoczniowy, istniał także nadal przemysł lekki, produkujący wyroby wełniane i lniane, a także galanterię. W 1925 miasto liczyło 159,1 tys. mieszkańców, a uniwersytet (zał. 1494) 1420 studentów.

1 kwietnia 2009 około 35 mil od Aberdeen doszło do katastrofy śmigłowca na Morzu Północnym, w której zginęło 16 osób.

ZabytkiEdytuj

Większa część starszych budynków zbudowana jest z granitu, dlatego Aberdeen jest nazywane Granitowym Miastem. Do najważniejszych zabytków należą stare budynki uniwersytetu (zał. 1494), granitowa wczesnogotycka katedra St. Machar (XIV w., początek budowy 1366). Z XVI w. pochodzą zabytkowa kaplica oraz budynki King’s College i Marishall College.

KomunikacjaEdytuj

W mieście znajduje się stacja kolejowa Aberdeen, sieć autobusów FirstGroup oraz międzynarodowy port lotniczy Aberdeen.

PoloniaEdytuj

Polish Association Aberdeen

Polish Catholic Community

Polska Szkoła im. św. Stanisława Kostki

Polska Szkoła Słoneczna

Związek Harcerstwa Polskiego poza Granicami Kraju – Drużyna Harcerek i Harcerzy "Zawiszacy" (Polish Scouting Limited)^[4]

CiekawostkiEdytuj

Plaża w Aberdeen

Miasto jest miejscem urodzenia wokalistki Annie Lennox.
Aberdeen jest głównym miejscem akcji serii książek z Loganem McRae autorstwa Stuarta MacBride’a.
Hans Petter Moland wyreżyserował film pod tytułem Aberdeen.
Leslie Benzies – (ur. 17 stycznia 1971 w Aberdeen) – brytyjski producent gier komputerowych, oraz prezes Rockstar North – Jest głównym programistą słynnej serii Grand Theft Auto, którą zajmuje się od części Grand Theft Auto III.