Bergen

miasto w Norwegii

Bergennorweskie miasto i gmina leżąca w okręgu Vestland, na styku Morza Północnego i Norweskiego.

Bergen
miasto / gmina
Ilustracja
Widok Bergen
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Norwegia

Region

Vestlandet

Okręg

Vestland

Siedziba

Bergen

Kod statystyczny

1201

Burmistrz

Marte Mjøs Persen

Powierzchnia

465,32 km²

Populacja (2023)
• liczba ludności


289 330

• gęstość

622 os./km²

Adres urzędu:
Bergen rådhus
5020 BERGEN
Położenie na mapie Norwegii
Mapa konturowa Norwegii, blisko lewej krawiędzi na dole znajduje się punkt z opisem „Bergen”
Położenie na mapie Europy
Mapa konturowa Europy, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Bergen”
Położenie na mapie Vestlandu
Mapa konturowa Vestlandu, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Bergen”
Ziemia60°23′N 5°20′E/60,383333 5,333333
Strona internetowa
Zdjęcie budynków blisko Bryggen wybudowanych w 1901 roku

Bergen jest drugim co do wielkości miastem kraju, liczy 289 330 mieszkańców (2023)[1]. Nazywane jest bramą do fiordów i znajduje się na liście światowego dziedzictwa UNESCO.

Historia edytuj

Założone w 1070 (lub 1069) roku, przez Olafa III, pod nazwą Bjorgvin. Była to osada rybacko-kupiecka. W XII-XIII w. główny ośrodek polityczny Norwegii (siedziba biskupa, rezydencja królewska, miejsce koronacji), formalna stolica od 1217 roku. Od połowy XIII w. port o znaczeniu międzynarodowym. W latach 1343–1560 działała tu faktoria niemieckiej Hanzy. Ostatni dom kupiecki został zamknięty w roku 1764, ponad 200 lat po załamaniu potęgi Hanzy. Do połowy XIX w. największe miasto i główny port Norwegii. Od drugiej połowy XVIII w. także ważny ośrodek życia naukowego i kulturalnego kraju. Miasto ucierpiało podczas II wojny światowej, spłonął wtedy zabytkowy budynek teatru na Sverresgate, pierwsza scena Norwegii założona w roku 1851 przez skrzypka Ole Bulla[2].

Gospodarka edytuj

Obecnie największy port rybacki kraju, duży port handlowy i pasażerski. Jest to drugie, po Oslo, miasto co do znaczenia gospodarczego i wielkości. Rozwinięte są takie gałęzie przemysłu jak:

  • stoczniowy
  • spożywczy (głównie rybny)
  • włókienniczy
  • maszynowy
  • rafineryjny

Transport edytuj

 
Dworzec zaprojektowany przez Jensa Zeitlitza Kielanda

Połączenia lotnicze realizuje port lotniczy Bergen-Flesland. Miasto jest ważnym węzłem kolejowym i punktem końcowym linii Bergensbanen. Dworzec w Bergen obsługuje połączenia dalekobieżne i lokalne w systemie SKM. Miasto posiada szybki tramwaj, nadto dysponuje dobrze rozwiniętą siecią autobusową. Miasto jest połączone ze szczytem góry Fløyen kolejką górską Fløibanen a – góry Ulrikenkolejką linową Ulriksbanen[3].

W Bergen rozpoczyna się (kończy) historyczna – ustanowiona w 1908 roku[4] – trasa morska do położonego poza północnym kołem podbiegunowym miasta Kirkenes[5]. Codzienne połączenia promowe są obsługiwane przez norweskie linie Hurtigruten.

Nauka i kultura edytuj

Bergen to ośrodek naukowy i kulturalny. Z wyższych uczelni warto wymienić uniwersytet (założony w 1948) i Wyższą Szkołę. Ponadto wybudowano konserwatorium, instytut morski, muzea (m.in. Muzeum Historyczne i skansen Gamle Bergen). Corocznie odbywa się tu festiwal muzyczny Festspillene, zapoczątkowany w 1898 przez E.H. Griega. W mieście działa też Scena Narodowa (Den Nationale Scene).

Atrakcje turystyczne edytuj

 
Widok ogólny na rezydencję Gamlehaugen
 
Vestlandske Kunstindustrimuseum, Nordahl Bruns gate, Bergen

Liczne kościoły glownie protestanckie, m.in.: Mariakirken w stylu romańskim (XII, XIII w.), katedra św. Olafa (XII, XVI, XIX w.), kościół Św. Krzyża, zbudowany w stylu renesansowym (XVI w.), oraz również renesansowy kościół Nyrkirken (XVIII w.). Oprócz kościołów warto zwiedzić: ratusz (XVI w.), szpital trędowatych Św. Krzyża (XVI, XVIII w.), bramę miejską (XVII w.), zamek Bergenhus (XIII w.) ze słynną salą Haakona IV, wieżę Rosenkrantza (XVI w.), pałac Damsgaard (XVIII w.), rezydencję królewską Gamlehaugen. Ponadto liczne drewniane domy mieszkalne z XVIII w., a wśród nich słynny zespół drewnianej zabudowy Bryggen (dwupiętrowe domy o wąskich fasadach zwróconych ku morzu) oraz gmachy użyteczności publicznej z XIX i XX w. W pobliżu znajduje się drewniany kościół w Fantoft, z XII w. Na szczególne wyróżnienie zasługują również liczne muzea i inne obiekty jak choćby:

  • Muzeum Hanzeatyckie – powstało w 1872 r. i jest jednym z najstarszych w Norwegii. Jest to jednak tylko rekonstrukcja, gdyż prawdziwe domy spłonęły w XVIII wieku.
  • Muzeum Historyczne
  • Muzeum Morskie – akwarium z jedną z największych kolekcji fauny morskiej w Europie
  • Targ Rybny pod gołym niebem (słynny Fisketorget), gdzie można zawsze kupić świeże ryby z okolicznych połowów, zjeść rybne przetwory i kanapki z krewetkami czy też łososiem.
  • Ważną atrakcją miasta jest również kolej linowo-terenowa (funikular) – Fløibanen, łącząca miasto ze szczytem góry Fløyen.

Coroczne festiwale muzyki i folkloru norweskiego przyciągają sporą liczbę turystów.

Gmina Bergen edytuj

Gmina Bergen jest 216. norweską gminą pod względem powierzchni.

Demografia edytuj

Według danych z roku 2005 gminę zamieszkuje 239 209 osób. Gęstość zaludnienia wynosi 514,07 os./km². Pod względem zaludnienia Bergen zajmuje 2. miejsce wśród norweskich gmin.

ludność
stan na 1 stycznia 2005
kobiety mężczyźni razem
osób 117 900 121 309 239 209
% 49,29% 50,71% 100%
wykształcenie
stan na 1 października 2004
podstawowe średnie wyższe nieznane
osób 29 859 97 585 56 487 5775
% 15,74% 51,44% 29,78% 3,04%

Edukacja edytuj

Według danych z 1 października 2004:

Władze gminy edytuj

Według danych na rok 2011 administratorem gminy (norw. rådmann) jest Monica Mæland, natomiast burmistrzem (norw. ordfører, d. borgermester) jest Gunnar Bakke.

Torget (czyli Targ) w pobliżu Bryggen

Sport edytuj

Z tym tematem związana jest kategoria: Sport w Bergen.

Osoby związane z Bergen edytuj

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. 07459: Alders- og kjønnsfordeling i kommuner, fylker og hele landets befolkning (K) 1986 - 2023. Statistikkbanken, SSB [dostęp 2023-08-13] (norw.).
  2. Przewodniki Baedeker – Skandynawia, 2007, Wydawnictwo Pascal sp. z o.o., s. 196, ISBN 978-3-8297-6494-0.
  3. Nye Ulrikens første turister. [dostęp 2011-12-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-29)]. (norw.).
  4. Hurtigruten, hurtigruten.com [dostęp 2020-12-15] [zarchiwizowane z adresu 2015-09-11].
  5. Hurtigruten, hurtigruten.com [dostęp 2020-12-15] [zarchiwizowane z adresu 2015-09-28].

Bibliografia edytuj

Linki zewnętrzne edytuj