Reykjavík

stolica Islandii

Reykjavík (dawny polski egzonim: Rejkiawik[3]) – stolica oraz największe miasto Islandii, położone w jej południowo-zachodniej części nad Zatoką Faxa, najbardziej wysunięta na północ stolica świata. Na północ od Reykjavíku w odległości 10 km góruje masyw Esja[4].

Reykjavík
Ilustracja
Reykjavík
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Islandia

Okręg wyborczy

Reykjavíkurkjördæmi norður, Reykjavíkurkjördæmi suður

Region

Höfuðborgarsvæðið

Okręg historyczny

niezależne miasto

Gmina

Reykjavíkurborg

Data założenia

874[1]

Prawa miejskie

1786[1]

Burmistrz

Dagur B. Eggertsson

Powierzchnia

273 km²

Populacja (2023)
• liczba ludności
• gęstość


139 875[2]
480 os./km²

Nr kierunkowy

+354

Kod pocztowy

101-155

Położenie na mapie Islandii
Mapa konturowa Islandii, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Reykjavík”
Położenie na mapie Europy
Mapa konturowa Europy, blisko lewej krawiędzi u góry znajduje się punkt z opisem „Reykjavík”
Ziemia64°08′N 21°56′W/64,133333 -21,933333
Strona internetowa

Ludność islandzkiej stolicy wynosi 131,1 tys. mieszkańców (2020). Miasto wchodzi w skład gminy Reykjavíkurborg, która oprócz stolicy obejmuje jej okolice oraz tereny położone po drugiej stronie zatoki Kollafjörður. Całą gminę zamieszkuje 126,0 tys. osób (2018). Zespół miejski Wielkiego Reykjavíku (Stór-Reykjavík), obejmujący stolicę i sąsiednie miasta skupia 217,7 tys. (2018), a cały region stołeczny Höfuðborgarsvæðið 222,5 tys. (2018), czyli około 2/3 ludności kraju[5].

Klimat

edytuj

30 lipca 2008 roku został pobity rekord ciepła dla tego miasta – obecnie wynosi +26,2 °C. Najniższa zanotowana temperatura wynosi –24,5 °C (21 stycznia 1918). Od 30 stycznia 1971 temperatura nigdy nie spadła poniżej –20 °C.

Klimat subarktyczny (Dfc), zgodnie z klasyfikacją Wladimira Köppena, ale pod wpływem ciepłego oceanicznego Prądu Północnoatlantyckiego.

Średnia temperatura i opady dla Reykjavík
Miesiąc Sty Lut Mar Kwi Maj Cze Lip Sie Wrz Paź Lis Gru Roczna
Średnie temperatury w dzień [°C] 3,8 3,8 4,8 7,3 10,2 13,5 15,2 14,7 11,8 8,0 5,3 4,2 8,6
Średnie dobowe temperatury [°C] 0,9 0,7 1,7 3,9 6,8 10,2 12,0 11,5 8,9 5,0 2,4 1,1 5,5
Średnie temperatury w nocy [°C] -1,9 -2,4 -1,4 0,5 3,3 7,1 9,0 8,4 5,9 2,1 -0,6 -1,7 2,4
Opady [mm] 75,6 71,8 81,8 58,3 43,8 50,0 51,8 61,8 66,5 85,6 72,5 78,7 798
Średnia liczba dni z opadami 13,3 12,5 14,4 12,2 9,8 10,7 10,0 11,7 12,4 14,5 12,5 13,9 148
Średnie usłonecznienie [h] 20 60 109 164 201 174 168 155 120 93 41 22 1326
Źródło: climatebase.ru[6] (temperatury, od 2000 roku), WMO (opady, liczba dni z opadami dla wartości 1 mm, 1961-1990)

Historia

edytuj
Demografia
1786 167
1801 600
1860 1450
1901 6321
1910 11 449
1920 17 450
1930 28 052
1940 38 308
1950 55 980
1960 72 407
1970 81 693
1980 83 766
1985 89 868
1990 97 569
1995 104 258
2000 110 852
2005 114 800
2007 117 721
2010 118 326
2012 119 475
2018 124 847

W miejscu dzisiejszej stolicy Islandii powstała najstarsza, założona z myślą o stałym osadnictwie, osada na wyspie. Założył ją w 874 roku norweski wiking Ingólfur Arnarson. Nazwał to miejsce Reykjavík, co po islandzku znaczy „dymiąca zatoka”, od znajdujących się tu gorących źródeł i gejzerów. Osada rozwijała się później dzięki założonemu w pobliżu w 1226 roku klasztorowi augustiańskiemu. W połowie XVIII wieku lokalny przedsiębiorca próbował rozwinąć drobny handel i przemysł, by przełamać duński monopol handlowy.

18 sierpnia 1786, liczącej 167 mieszkańców osadzie przyznano prawa miejskie. Wkrótce miasto zostało siedzibą protestanckiego biskupa Islandii, a także islandzkiego parlamentu Althing. Od tej pory Reykjavík ciągle rozwija swój potencjał ludnościowy – w XX wieku zwiększył liczbę mieszkańców blisko 10-krotnie. W 1911 założono tu pierwszy w Islandii uniwersytet Háskóli Íslands (Uniwersytet Islandzki).

W 2000 r. Reykjavík był jednym z dziewięciu Europejskich Miast Kultury.

Zabytki i atrakcje turystyczne

edytuj

Śródmieście usytuowane jest w północnej części miasta, jego punktem charakterystycznym jest jezioro Tjörnin, nad którym wybudowano postmodernistyczny ratusz w Reykjavíku[4]. Neoklasyczny budynek siedziby parlamentu Islandii, nazywany z islandzkiego Alþingishúsið, oddano do użytku w 1881, sąsiaduje on z luterańską katedrą Dómkirkjan wzniesioną w mieście w XVIII wieku[4]. Najstarszy zachowany dom w Reykjavíku pochodzący z 1762, stoi przy ulicy Aðalstræti 10[7].

Nad miastem góruje charakterystyczna bryła kościoła Hallgrímskirkja (drugi w kraju najwyższy budynek), na którego wieży znajduje się punkt widokowy. W 1929 ukończono budowę katolickiej katedry Chrystusa Króla, według projektu Guðjóna Samúelssona. W dzielnicy Laugardalur w 1961 założono ogród botaniczny Grasagarður Reykjavíkur, prezentujący około 5 tysięcy gatunków roślin.

Na położonej na północ od miasta wyspie Viðey, wchodzącej w skład gminy stołecznej, znajdują się dwa historyczne budynki z XVIII wieku – rezydencja Viðeyjarstofa i kościół Viðeyjarkirkja[8].

Zabytki i atrakcje turystyczne w Reykjavíku
Widok na Śródmieście z perspektywy jeziora Tjörnin
Budynek parlamentu Alþingishúsið, wybudowany w latach 1880–1881
Katedra w Reykjavíku wybudowana w latach 1789–1796
Charakterystyczna bryła kościoła Hallgrímskirkja na tle masywu Esja

Podział administracyjny

edytuj
 
Podział administracyjny miasta

Reykjavík podzielony jest na 10 dzielnic:

Gospodarka

edytuj

W mieście rozwinął się przemysł spożywczy, stoczniowy, chemiczny, włókienniczy oraz skórzany[1].

Transport

edytuj
Osobny artykuł: Transport w Reykjavíku.

Transport drogowy

edytuj
  •   Reykjavík (droga na terenie miasta)

Burmistrzowie Reykjavíku

edytuj

Miasto gościło uczestników finału C2 pucharu Europy w lekkoatletyce 1985[10], zawodów grupy A II ligi tych rozgrywek w 2004[10] oraz III ligi drużynowych mistrzostw Europy w lekkoatletyce w 2011[11]. Corocznie w mieście od 1964 odbywa się szachowy turniej Reykjavík Open, a od 1984 bieg maratoński[12].

W Reykjavíku działa 10 klubów piłkarskich:

Galeria

edytuj

Polonica

edytuj
  • W 1942 roku na cmentarzu Fossvogur w Reykjaviku pochowano 12 polskich marynarzy, którzy utonęli po katastrofie w zatoce Faxa statku SS Wigry – polskiego frachtowca Bałtyckiej Spółki Okrętowej. W pogrzebie uczestniczyli marynarze z polskich statków „Hel” i „Batory”. Grób załogi „Wigier”, odnowiony został przez polskich marynarzy na początku lat 60.
  • W mieście ma siedzibę Towarzystwo Przyjaźni Islandzko-Polskiej.
  • W 2014 Polacy stanowili najliczniejszą grupę imigrantów w Reykjavíku, głównym kierunkiem zatrudnienia jest przemysł rybny[13].
  • 7 kwietnia 2017 roku miastem partnerskim Reykjavíku został Wrocław.

Miasta partnerskie

edytuj

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. a b c Reykjavík, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-08-08].
  2. Mannfjöldi eftir sveitarfélögum, kyni, ríkisfangi og ársfjórðungum 2010-2023 2010-2016 [online] [dostęp 2024-07-16].
  3. KSNG, Wykaz nazw państw świata, ich stolic i mieszkańców, str. XII.
  4. a b c d e f g Reykjavik co zobaczyć [online], gazeta.pl [dostęp 2016-02-17] (pol.).
  5. Municipalities and urban nuclei. Hagstofa Íslands. [dostęp 2018-07-20]. (ang.).
  6. Reykjavik, Iceland – climatebase.ru.
  7. Uppbyggingu elsta húss miðborgar Reykjavíkur lokið, „MBL”, www.mbl.is [dostęp 2016-03-11].
  8. About Viðey. Reykjavík City Museum. [dostęp 2019-03-03]. (ang.).
  9. About the Museum | Þjóðminjasafn Íslands [online], www.thjodminjasafn.is [dostęp 2016-03-23].
  10. a b European Cup C Final and Second League [online], gbrathletics [dostęp 2013-12-02] (ang.).
  11. Calendar 2011 [online], european-athletics.org [dostęp 2011-06-17] [zarchiwizowane z adresu 2012-08-02] (ang.).
  12. Reykjavik Marathon [online], ARRS [dostęp 2013-12-02] (ang.).
  13. Maciej Sibilak, Nad Islandią zaświeciło słońce [online], Onet.pl, 20 lipca 2017 [dostęp 2016-03-23] [zarchiwizowane z adresu 2015-12-25].

Linki zewnętrzne

edytuj