Statek wodny
Statek (wodny) – jednostka pływająca o własnym napędzie, przystosowana do przewozu ludzi i towarów. Pod pojęciem tym zwykle rozumie się konstrukcje o większych gabarytach, zdolne do pokonywania większych akwenów, często (choć niekoniecznie) otwartego morza, w odróżnieniu od łodzi[1][2].
1 – dziób
2 – gruszka dziobowa, przedłużenie kilu przed dziobnicę
3 – kluza kotwiczna i kotwica
4 – burta
5 – śruba napędowa i płetwa steru
6 – rufa
7 – komin
8 – nadbudówka
9 – pokład
Większe statki nazywane są okrętami[3]. Statki wykorzystywane w celach wojskowych nazywane są, niezależnie od wielkości, okrętami wojennymi lub krótko okrętami[4].
Historia słowaEdytuj
Udokumentowane użycie słowa „statek” w polszczyźnie ok. 1612[5], 1625[6].
Definicja w polskim prawieEdytuj
Według ustawy o żegludze śródlądowej[7] statkiem jest urządzenie pływające o napędzie mechanicznym lub bez napędu mechanicznego, w tym również prom, wodolot i poduszkowiec, przeznaczone lub używane na śródlądowych drogach wodnych do:
- a) przewozu osób lub rzeczy,
- b) pchania lub holowania,
- c) inspekcji, nadzoru nad bezpieczeństwem ruchu żeglugowego lub szkolenia,
- d) ratowania życia lub mienia,
- e) połowu ryb,
- f) wykonywania prac technicznych, utrzymania szlaków żeglugowych lub eksploatacji złóż kruszyw,
- g) uprawiania sportu lub rekreacji,
- h) celów mieszkalnych, biurowych, gastronomicznych, hotelowych lub warsztatowych, a także jako przystanie pływające, doki lub zakłady kąpielowe
Rodzaje statkówEdytuj
Podział ze względu na wykorzystywane akwenyEdytuj
Podstawowy podział wyróżnia statki śródlądowe i morskie.
Podział ze względu na zanurzenieEdytuj
Statki wodne dzieli się na statki nawodne, których siła wyporu wody jest zawsze większa od ich ciężaru całkowitego (własnego i ładunku), oraz statki podwodne, które mogą czasowo zanurzać się całkowicie pod powierzchnię wody na wybraną głębokość poprzez regulację ciężaru statku za pomocą napełniania wodą lub opróżniania zbiorników balastowych.
Podział ze względu na napędEdytuj
Ze względu na rodzaj napędu, statki wodne dzieli się na:
- statki wiosłowe – poruszane za pomocą wioseł
- statki żaglowe (żaglowce) – poruszane energią wiatru
- statki o napędzie mechanicznym – silnikowe i turbinowe, a te dzieli się dalej ze względu na rodzaj pędnika na
- statki o napędzie łopatkowym
- statki o napędzie śrubowym
- statki o napędzie strumieniowym.
Podział ze względu na liczbę kadłubówEdytuj
Ze względu na liczbę kadłubów statki dzieli się na:
- jednokadłubowe
- dwukadłubowe (katamaran)
- trójkadłubowe (trimaran)
- czterokadłubowe (quadramaran).
Podział ze względu na charakter pracyEdytuj
Ze względu na charakter pracy statki dzieli się na:
- statki handlowe
- statki zaopatrzenia
- statki służb państwowych
- statki służb portowych
- „statki” wojenne – okręty wojenne
- statki sportowe i inne
- statki pasażerskie.
Cywilne i wojskoweEdytuj
Ponadto statki wodne dzieli się na statki cywilne, zwane po prostu statkami, oraz jednostki wojenne, czyli okręty[potrzebny przypis]. Jednak okrętownictwem nazywa się ogólnie cały dział techniki dotyczący budowy statków, a także większości innych jednostek pływających.
Zobacz teżEdytuj
- Statek
- Skróty przed imionami statków
- Okręt
- Polski Rejestr Statków
- TT Knock Nevis – Największy statek świata
PrzypisyEdytuj
- ↑ statek wodny, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2022-09-15].
- ↑ statek. Słownik języka polskiego PWN. [dostęp 2022-04-09].
- ↑ okręt - definicja, synonimy, przykłady użycia, sjp.pwn.pl [dostęp 2022-10-06] (pol.).
- ↑ okręt, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2022-10-06].
- ↑ Stanisław Żółkiewski: Początek i progres wojny moskiewskiej. 1612, s. 33. Cytat: ...ku górze rzeką Moskwą statki ze zbożem i różnemi potrzebami przypłynęły..
- ↑ Hasło statek, [w:] Słownik języka polskiego XVII i 1. połowy XVIII wieku. PAN Instytut Języka Polskiego. [dostęp 2018-10-23].
- ↑ Ustawa z dnia 21 grudnia 2000 r. o żegludze śródlądowej (Dz.U. z 2022 r. poz. 1097).