Władysław Muchowski
Władysław Muchowski (ur. 1892, zm. 21 listopada 1943 w Złotopolicach[1]) – Polak zamordowany za pomoc Żydom podczas II wojny światowej.
| Data urodzenia |
1892 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
21 listopada 1943 |
| Miejsce spoczynku | |
| Zawód, zajęcie |
rolnik |
| Miejsce zamieszkania | |
| Dzieci |
Henryk |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys edytuj
Jesienią 1939 roku północne Mazowsze zostało wcielone do III Rzeszy. We wrześniu 1940 roku w okolicznym Płońsku powstało getto, gdzie znalazło się ok. 12 tys. Żydów. W grudniu 1942 roku zostało ono zlikwidowane, a praktycznie wszystkich zamieszkujących je Żydów deportowano do Auschwitz-Birkenau. Niektórym Żydom udało się uciec[1].
Część Polaków zaangażowała się w pomoc uciekinierom. Wśród nich znalazł się Władysław Muchowski, który prowadził z rodziną gospodarstwo rolne w Michałowie na północnym Mazowszu. Niemiecka żandarmeria z Naruszewa przeprowadziła w ich gospodarstwie przeszukanie pod kątem ukrywania Żydów. Podczas rewizji brutalnie pobito Władysława i jego syna Henryka, chcąc wymusić przyznanie się do winy. Mimo że przeszukanie nie przyniosło rezultatu, Władysław oraz Henryk zostali wywiezieni do posterunku w Naruszewie. Henryka zwolniono. Władysław został wysłany do Pomiechówka[1].
Pod koniec października 1943 roku Niemcy zorganizowali odprawę sołtysów okolicznych gmin, podczas której zapowiedzieli, że 21 listopada 1943 roku przedstawiciele wsi mają stawić się na skraju lasu między Złotopolicami a Kamienicą-Wygodą, gdzie odbędzie się egzekucja Polaków ukrywających Żydów. Tego dnia przywieziono z Pomiechówka siedmiu skazanych: Władysława Muchowskiego, Stefana Trzcińskiego, Ignacego Ambroziaka, Symchę Frosta, a także nieznanego z imienia i nazwiska Żyda i dwóch Polaków (prawdopodobnie Stefana Dubrackiego i Jana Wójcika). Żydów zabito pod pretekstem napadów i przechowywania broni, a Polaków za ukrywanie i pomoc udzieloną Żydom[1]. Niemcy całą grupę publicznie powiesili, przestrzegając, że tak kończą osoby pomagające Żydom[1][2].
Po pewnym czasie sołtysi – na rozkaz Niemców – zdjęli ciała zamordowanych i pochowali je na cmentarzu w Smoszewie. Po wojnie mężczyzn ekshumowano[1]. Władysława Muchowskiego pochowano w nieodległym Radzyminie[3].
Upamiętnienie edytuj
W 1991 roku Instytut Jad Waszem odznaczył tytułem Sprawiedliwych wśród Narodów Świata Władysława Muchowskiego[1], a także innych mieszkańców okolicznych wsi zaangażowanych w pomoc Żydom: Ignacego Ambroziaka i jego żonę Rozalię oraz Stanisławę Trzcińską i jej synów Stefana i Jana[4].
W 2023 roku w Złotopolicach w ramach projektu Zawołani po imieniu uroczyście odsłonięto tablicę upamiętniającą Ignacego Ambroziaka, Stanisławę Trzcińską, Stefana Trzcińskiego oraz Władysława Muchowskiego. W wydarzeniu uczestniczyli między innymi: dyrektor Instytutu Pileckiego Magdalena Gawin, naczelny rabin Polski Michael Schudrich, przedstawiciele władz miejscowych samorządowych oraz potomkowie zamordowanych, w tym Joanna Trzcińska, prawnuczka Stanisławy. List do uczestników uroczystości skierował prezydent RP Andrzej Duda[5].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g Władysław Muchowski - Instytut Pileckiego [online], instytutpileckiego.pl [dostęp 2023-09-11] (pol.).
- ↑ Kaplica Pamięci | Świadectwa [online], kaplica-pamieci.pl [dostęp 2023-09-11].
- ↑ Mogily.pl - Cmentarz parafialny w Radzyminie [online], mogily.pl [dostęp 2023-09-11].
- ↑ Righteous Among the Nations Honored by Yad Vashem by 1 January 2022. POLAND [online], yadvashem.org, 2022 [dostęp 2023-09-11] (ang.).
- ↑ Upamiętnienie Ignacego Ambroziaka, Stefana Trzcińskiego i Stanisławy Trzcińskiej oraz Władysława Muchowskiego zamordowanych za pomoc Żydom w czasie okupacji niemieckiej - Instytut Pileckiego [online], instytutpileckiego.pl [dostęp 2023-09-11] (pol.).
Bibliografia edytuj
- Zawołani po imieniu. Złotopolice 10 maja 2023 [online], instytutpileckiego.pl [dostęp 2023-09-11].