Walī (arab. ‏ولي‎, liczba mnoga ʾawliyāʾ أولياء) – arabskie wieloznaczne słowo odnoszące się do różnych pojęć. Słowo oznacza m.in. „opiekuna”, „obrońcę”, „pomocnika”, „przywódcę”, „przyjaciela” czy „świętego”[1][2]. Język turecki zaadaptował to słowo na określenie osoby świętej jako veli[3].

Znaczenie w islamie

edytuj
 
Lustrzana kaligrafia arabska autorstwa bektaszyty Ibrāhīma Maḥmūda, przedstawiająca tekst: „a Ali jest wali Boga” (Imperium osmańskie, 1720–1730)

Termin występuje także w Koranie, ولي الله walī allāh, gdzie jest rozumiany jako „ten który posiada władzę od Boga”:

Waszym opiekunem (wali) jest Bóg, Jego Posłaniec i ci, którzy uwierzyli; którzy odprawiają modlitwę, którzy dają jałmużnę, skłaniając się pokornie[4][5].

Sunnici i szyici zgadzają się odnośnie do faktu, iż 55. ajat sury Stół Zastawiony odnosi się do Alego[6]. Abu Dhar al-Ghifari, jeden z najwcześniejszych konwertytów na islam, przekazał hadis Ahmadodwi ibn Muhammad al-Tha'labiemu, sunnickiemu uczonemu i autorowi Tafsir al-Thalabi, iż Ali podczas modłów przekazał swój pierścień żebrakowi, na co prorok Mahomet określił go swoim wali[a][7]. Różnice dotyczą dalszej interpretacji tego wydarzenia. Sunnici uważają, iż hadis i fragment koraniczny nie sankcjonują roli przywódczej Alego, szyici twierdzą zaś, iż hadis i ajat dowodzą prawa imama Alego do sukcesji po śmierci Mahometa[8].

W oparciu o fragment koraniczny i hadisy, w islamie szyickim wyznanie wiary jest czasem uzupełniane o odniesienie do imama Alego:

لَا إِلٰهَ إِلَّا الله مُحَمَّدٌ رَسُولُ الله (lā ʾilāha ʾillā-llāh, muḥammadun rasūlu-llāh)

tzn. „Nie ma boga prócz Boga (jedynego), a Mahomet jest jego Prorokiem...”

وعليٌ وليُّ الله (wa ʿalīyyun walīyyu-llāh)

tzn. „...a Ali jest wali Boga.”

  1. Sunnicki hadis w wersji angielskiej: One day, I was praying with the Prophet in the mosque when a beggar walked in. No one responded to his pleas. The beggar raised his hands towards the heavens and said, "Allah! Be a witness that I came to the Prophet's mosque and no one gave me anything." Imam Ali (a) was bowing (rukūʾ) during his prayer at that time. He pointed his little finger, on which was a ring, towards the beggar who came forward and took away the ring. The incident occurred in the Prophet's presence, and he raised his face towards heaven and prayed: "O Lord! my brother Musa had begged of Thee to open his breast and to make his work easy for him, to loosen the knot of his tongue so that people might understand him, and to appoint from among his relations his brother, as his wali, and to strengthen his back with Harun and to make Harun his partner in his work. O Allah! Thou said to Musa, 'We will strengthen thy arm with thy brother. No one will now have access to either of you!' O Allah! I am Muhammad and Thou hast given me distinction. Open my breast for me, make my work easy for me, and from my family appoint my brother Ali as my wali. Strengthen my back with him."

Przypisy

edytuj
  1. Hans Werh, s. 1289
  2. Encyklopedia PWN: Wali
  3. Słownik turecki: Veli
  4. Koran: Stół Zastawiony - Al-Maida: 55 (pl.)
  5. Koran: 5:55 (ang.) i (ar.)
  6. Rizvi, Allamah Sayyid Saeed Akhtar; et al. (2006) [1971], Imamate (The Vicegerency of the Holy Prophet), 8th ed., Dar-es-Salaam: Bilal Muslim Mission of Tanzania, ISBN 978-9976-956-13-9.
  7. Shomali, Mohammad Ali (2004), "Imamate and Wilayah, Pt. IV" (PDF), Message of Thaqalayn, Vol. 13, No. 1, London: reprinted in 2012 by the Islamic Centre of England.
  8. Steigerwald, Diana (2008), "Twelver Shīʿī Taʾwīl", The Blackwell Companion to the Qurʾān, Blackwell Companions to Religion, Oxford: Blackwell Publishing, s. 375, ISBN 978-1-4051-7844-0.