Wielki Lipnik (potok)

Wielki Lipnik (słow. Veľký Lipnik) – potok, lewy dopływ Popradu. Wypływa na wysokości ok. 900 m n.p.m. na południowo-wschodnich stokach Przełęczy Gromadzkiej, na słowackiej stronie. Spływa doliną, której zachodnie zbocza tworzy grzbiet ciągnący się od Przełęczy Gromadzkiej (931 m) przez Szczob (920 m) i dalej do Litmanowej. Ten grzbiet należy do Pasma Radziejowej. Zbocza wschodnie tworzy grzbiet biegnący od Gromadzkiej Przełęczy przez szczyty: Okrúhla (958 m), Eliaszówka (1023 m) i Medvedelica (888 m). Ten grzbiet należy do Gór Lubowelskich. Tak więc dolina Wielkiego Lipnika na tym odcinku oddziela od siebie te dwa pasma górskie[1][2].

Wielki Lipnik
Ilustracja
Wielki Lipnik przy parkingu poniżej polany Zvir
Kontynent

Europa

Państwo

 Słowacja

Kraj

 preszowski

Potok 4 rzędu
Źródło
Miejsce Przełęcz Gromadzka
Wysokość

~900 m n.p.m.

Współrzędne

49°24′44,9″N 20°37′08,3″E/49,412480 20,618960

Ujście
Recypient Poprad
Miejsce

Lubowla

Wysokość

~520 m n.p.m.

Współrzędne

49°18′11,1″N 20°39′54,2″E/49,303080 20,665050

Położenie na mapie kraju preszowskiego
Mapa konturowa kraju preszowskiego, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „źródło”, natomiast blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „ujście”
Położenie na mapie Słowacji
Mapa konturowa Słowacji, u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „źródło”, poniżej na prawo znajduje się również punkt z opisem „ujście”

Powyżej zabudowań Litmanowej i powyżej Litmanowskich Skałek Wielki Lipnik łączy się z potokiem Rozdziel spływającym spod przełęczy Rozdziela na granicy polski-słowackiej. Od tego miejsca na polskich mapach ma nazwę Litmanowskiego Potoku[2]. Słowacy natomiast uważają Rozdziel za dopływ Wielkiego Lipnika, ten zaś za dopływ Popradu i zwykle nie używają nazwy Litmanowski Potok[3].

Wielki Lipnik poniżej połączenia z Rozdzielem dokonuje przełomu, przecinając Litmanowskie Skałki na dwie grupy (wschodnią i zachodnią). Spływa przez miejscowość Litmanowa, potem Jarzębina i w Lubowli uchodzi do Popradu. Zachodnie zbocza doliny Wielkiego Lipnika tworzy Faklówka (Fakľovka, 934 m) i Wielka Góra (Veľká hora, 801 m), zbocza wschodnie niski i niemal całkowicie bezleśny grzbiet oddzielający Wielki Lipnik od bardzo blisko i równolegle do niego płynącego potoku Mały Lipnik[3]. Doliną Wielkiego Lipnika poprowadzono drogę dojazdową do Litmanowej przez Jarzębinę. Powyżej Litmanowskich Skałek zakręca ona w prawo i wzdłuż Wielkiego Lipnika prowadzi na polanę Zvir do Sanktuarium Matki Boskiej Litmanowskiej, gdzie się ślepo kończy[2].

Wielki Lipnik spływa przez trzy mikroregiony geograficzne: w górnym biegu przez Góry Lubowelskie, poniżej Litmanowskich Skałek jego dolina oddziela Pieniny od Gór Lubowelskich, a w dolnej części płynie przez Kotlinę Lubowelską[3].

Dolina Wielkiego Lipnika w środkowej części

Przypisy

edytuj
  1. Beskid Sądecki. Mapa 1:50 000, Kraków: Compass, 2011, ISBN 978-83-7605-080-5.
  2. a b c Pieniny polskie i słowackie. Mapa turystyczna 1:25 000, Piwniczna: Agencja Wydawnicza „WiT” s.c., 2008.
  3. a b c Turystyczna mapa Słowacji [online] [dostęp 2021-01-04].