Wieniawa (Lublin)
Wieniawa – dzielnica Lublina, położona bezpośrednio na zachód od lubelskiego Śródmieścia. Dawniej samodzielne miasto. Wieniawa uzyskała lokację miejską w 1768 roku, zdegradowana w 1870 roku[5].
| Dzielnica Lublina | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miasto | |
| Prawa miejskie |
1768–1870 |
| W granicach Lublina | |
| SIMC |
0955408[3] |
| Powierzchnia |
2,2 km² |
| Populacja (2018) • liczba ludności |
|
| • gęstość |
5374,09 os./km² |
Położenie na mapie Lublina
| |
| 51°15′08″N 22°32′42″E/51,252222 22,545000 | |
| Strona internetowa | |
Lokalizacja geomorfologiczna
edytujHistoryczna Wieniawa położona jest na prawym zboczu długiego, silnie rozczłonkowanego (niewielkie suche dolinki) dolnego odcinka rzeki Czechówki. Administracyjnie wydzielona dzielnica Wieniawa jest znacznie większa powierzchniowo. Obejmuje także wierzchowinę lessową z rozległym Miasteczkiem Akademickim i zabudowaniami powojskowymi (rejon skrzyżowania al. Racławickich i al. Kraśnickiej) oraz strefę kolejnego długiego stoku opadającego od ww. wierzchowiny do dna suchej doliny, którego osią obecnie przebiega ul. Głęboka[6].
Historia
edytujWieniawa powstała w 1638 roku na gruntach folwarku Lubomelskie. Została założona przez Leszczyńskich, którzy nadali jej nazwę od swojego herbu[7]. Prawa miejskie uzyskała w 1768 roku[5]. Została lokowana przy prawie samych granicach Lublina. Do 1826 stanowiła własność prywatną. Przestała być miastem 13 stycznia 1870 roku, gdy została włączona do gminy Konopnica[8]. W 1916 roku została włączona do Lublina.
Była typowym sztetlem; zamieszkiwali ją biedni żydowscy rzemieślnicy i handlarze. Nigdy nie wybudowano tam kościoła. Jedynym obiektem sakralnym i jednocześnie murowanym, aż do końca XIX w., była synagoga. Jej główną ulicą była Lubelska (obecnie ul. Stanisława Leszczyńskiego), którą wybrukowano dopiero w 1907. Jedynym powodem było żądanie rosyjskich oficerów z pobliskich Koszar Świętokrzyskich (dzisiaj KUL). Murowane domy zaczęły się pojawiać dopiero przed wybuchem I wojny światowej.
Po 1940, gdy wysiedlono Żydów, hitlerowcy dokonali zatarcia śladów po ich obecności. Zniszczono synagogę i większość domów. Zniknął także, istniejący od XVIII wieku, cmentarz żydowski. Na jego części jeszcze w czasie okupacji wybudowano stadion sportowy. W 1943 Wieniawę ponownie zdewastowano i wysiedlono stamtąd Polaków. Wieniawski rynek i układ ulic zostały zatarte przez nowsze budownictwo. Dawne przedmieście jest obecnie traktowane jako część centrum Lublina.
Z Wieniawy pochodzili przodkowie Henryka i Józefa Wieniawskich, stąd nazwisko.
.png)
Administracja
edytujGranice administracyjne określa statut dzielnicy uchwalony 19 lutego 2009. Granice Wieniawy tworzą: od północy al. Solidarności, od wschodu ul. Lubomelska – wschodnia granica Ogrodu Saskiego – al. Racławickie – ul. Łopacińskiego – ul. Akademicka, od południa ul. Głęboka, a od zachodu al. Kraśnicka – al. Sikorskiego[9].
Powierzchnia dzielnicy wynosi 2,2 km²[10]. Według stanu na 30 czerwca 2018 na pobyt stały na Wieniawie były zarejestrowane 11 823 osoby[4].
Przypisy
edytuj- ↑ Dziennik Rozporządzeń c. i k. Jeneralnego Gubernatorstwa Wojskowego dla Austryacko-Węgierskiego Obszaru Okupowanego w Polsce 1916, Cz. 13 (27 paźdz.)
- ↑ Dokumentacja Geograficzna
- ↑ Wyszukiwanie. eteryt.stat.gov.pl. [dostęp 2022-06-30]. (pol.).
- ↑ a b Mieszkańcy wg dzielnic. Stan na dzień 30.06.2018 r.. BIP Urząd Miasta Lublin. [dostęp 2018-08-12].
- ↑ a b Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 82-83.
- ↑ Rodzoś J., Mroczek P., 2016: Czechów i Wieniawa. Środowisko przyrodnicze. [w:] Szulc D., Chachaj J., Mącik H. (red.), Czechów, Wieniawa. Lublin. Historia dzielnic w 700. rocznicę lokacji miasta; 3-7
- ↑ Stanisław Michałowski, Rodowody lubelskich dzielnic [w:] [red.] Tadeusz Radzik, Adam Witusik, Lublin w dziejach i kulturze Polski, Krajowa Agencja Wydawnicza, Lublin 1997, ISBN 83-87030-15-5, s. 414.
- ↑ Postanowienie z 19 (31) grudnia 1869, ogłoszone 1 (13 stycznia) 1870 (Dziennik Praw, rok 1869, tom 69, nr 239, str. 465)
- ↑ Wieniawa [online], lublin.eu [dostęp 2016-10-19].
- ↑ Projekt uchwały Rady Miasta w sprawie podziału obszaru miasta Lublin na sektory w celu zorganizowania odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości [online], bip.lublin.eu, 27 sierpnia 2012 [dostęp 2016-08-20] [zarchiwizowane z adresu 2016-10-25].
Linki zewnętrzne
edytuj- Strona o Wieniawie (ze starymi zdjęciami)
- Wieniawa (2), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 371.