Czechówka (struga)
Czechówka – lewobrzeżny dopływ Bystrzycy. Rzeka odwadniająca południowo-wschodnią część Płaskowyżu Nałęczowskiego (zachodnia Wyżyna Lubelska) w tym blisko 51% powierzchni Lublina[2][3].
 Koryto Czechówki w rejonie skrzyżowania ulic Lubomelskiej i Alei Solidarności w Lublinie | ||||||||||||||||
| Kontynent | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Państwo | ||||||||||||||||
| Struga | ||||||||||||||||
| Długość | 13,17 km | |||||||||||||||
| Powierzchnia zlewni |
80,39 km² | |||||||||||||||
| Źródło | ||||||||||||||||
| Miejsce | Motycz | |||||||||||||||
| Wysokość |
227 m n.p.m. | |||||||||||||||
| Współrzędne | ||||||||||||||||
| Ujście | ||||||||||||||||
| Recypient | ||||||||||||||||
| Miejsce | Lublin (Kalinowszczyzna) | |||||||||||||||
| Wysokość |
167 m n.p.m. | |||||||||||||||
| Współrzędne | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
Położenie na mapie powiatu lubelskiego  | ||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa lubelskiego  | ||||||||||||||||
Źródła Czechówki znajdują się na gruntach wsi Motycz[4], zaś dolny jej odcinek przebiega przez centrum Lublina. Od ul. Wodopojnej do Unii Lubelskiej koryto rzeki przebiega pod powierzchnią terenu, zamknięte w betonowym kanale (1937 rok). Do Bystrzycy uchodzi na terenie dawnego Wielkiego Stawu Królewskiego, poniżej Starego Miasta[3].
Przepływ średni w profilu Ogród Botaniczny (lata 2003–2017) wynosił 0,09 m3·s–1, maksymalny - 5,53 m3·s–1, zaś minimalny - 0,005 m3·s–1[4].
Do początku XX w. na terenie lubelskiego Sławinka znajdowało się uzdrowisko zlokalizowane na zboczu doliny Czechówki i bazujące na żelazistych wodach źródlanych[5]. Źródła całkowicie zanikły wraz z uruchomieniem ujęcia wód podziemnych "Sławinek" (1961 r.). Ich reaktywacja nastąpiła w okresie od wiosny 2000 r. do lipca 2003, dając odpływ nawet 5,5 m3·s–1, co nastąpiło wskutek zwiększonego zasilania atmosferycznego w latach 1999–2001[4].
Obecnie rzeka nie przypomina tej z początków minionego stulecia. Prace melioracyjne częściowo zmieniły bieg jej koryta, sama rzeka jest o wiele płytsza.
Na terenie Lublina dno doliny Czechówki wykorzystywane jest jako szlak ważnej arterii komunikacyjnej tzw. Trasy W-Z (al. Solidarności – al. Tysiąclecia). W związku z budową przedłużenia Alei Solidarności do węzła „Lublin Sławinek” w latach 2012–2014 zniszczono ostatni niezdegradowany przez człowieka fragment doliny. Malownicze meandry z otaczającymi je podmokłymi łąkami i stawami położone na wysokości Muzeum Wsi Lubelskiej zostały zasypane, a rzekę poprowadzono w prostym, betonowym korycie.
Dopływy: lewobrzeżna Łazęga i prawobrzeżna Konopniczanka (także: Dopływ z Konopnicy)[4].
Dzielnice Lublina położone w dorzeczu Czechówki:
- prawobrzeżne:
- lewobrzeżne:
Przypisy edytuj
- ↑ Gmina KONOPNICA - przyroda - Lublin. [dostęp 2015-01-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-02-14)].
- ↑ Michalczyk Z., Budzyńska K., Zielińska B., Turczyński M., 1997: Terenowe uwarunkowania obiegu wody. [w:] Strategia wykorzystania i ochrony wód w dorzeczu Bystrzycy, red. Z. Michalczyk, Lublin; 15-32.
- ↑ a b Kociuba D., 2003: Zmiany funkcji dolin rzecznych na obszarze Lublina, Annales UMCS, B, LVIII, 5; 121–137.
- ↑ a b c d Zdzisław Michalczyk i inni, Warunki kształtowania się odpływu w zlewni Czechówki, „Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio B – Geographia, Geologia, Mineralogia et Petrographia”, 73 (0), 2019, s. 65–81, DOI: 10.17951/b.2018.73.0.65-81, ISSN 0137-1983 [dostęp 2020-04-22] (pol.).
- ↑ Robert Sawa, Uzdrowisko Sławinek, Ośrodek "Brama Grodzka - Teatr NN", 2014 [dostęp 2020-04-22].