Wilhelm Hasemann
Wilhelm Hasemann (ur. 16 września 1850 w Mühlberg nad Łabą, zm. 28 listopada 1913 w Gutach) – niemiecki malarz, ilustrator, fotograf i autor kartek pocztowych, którego pejzaże i sceny rodzajowe wywarły decydujący wpływ na recepcję i wzrost popularności Schwarzwaldu i jego folkloru[1][2].
| |
| Data i miejsce urodzenia |
16 września 1850 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
28 listopada 1913 |
| Miejsce spoczynku | |
| Zawód, zajęcie |
malarz, ilustrator, fotograf |
| Małżeństwo |
1889 |
| Partner |
Luise Lichtenberg |
| Dzieci |
Walter (ur. 1890) |
Życie i kariera edytuj
Wilhelm Hasemann, jedyny syn mechanika Wilhelma Hasemanna, od 1856 do 1864 uczęszczał do szkoły w rodzinnym miasteczku Mühlberg nad Łabą w Brandenburgii. W latach od 1865 do 1867 pracował w warsztacie ojca. Pierwszy znaczący obraz namalował w wieku lat 16 – Verunglückte Schlittenpartie. Studiował w Akademii Sztuk Pięknych w Berlinie, w szkołach malarstwa w Weimarze (Großherzoglich-Sächsische Kunstschule) i pod kierunkiem Gustava Schönlebera w Karlsruhe (Großherzoglich Badischen Kunstschule). Jego twórczość należy do prądu malarstwa pejzażowego, ukształtowanego na uczelni weimarskiej w drugiej połowie XIX w. Do Gutach w środkowym Schwarzwaldzie po raz pierwszy przyjechał w 1880, po otrzymaniu zlecenia na przygotowanie ilustracji do noweli Bertholda Auerbacha Die Frau Professorin[3]. Na stałe osiedlił się tam w 1889, podobnie jak jego szwagier, malarz i rzeźbiarz Curt Liebich (1868–1937). Wspólnie z odwiedzającymi ich innymi artystami (m.in. Franz Gräßler, Victor Puhonny, Ludwig Des Coudres) tworzyli w Gutach swoistą kolonię malarzy[4].
Twórczość artystyczna edytuj
Tematyka jego twórczości obejmuje, przedstawiane różnymi technikami, przede wszystkim sceny z życia wiejskiego. Odkrywając jako motywy malarskie regionalny strój mieszkańców z okolic Gutach i typowe szwarcwaldzkie domy (tzw. Schwarzwaldhaus lub Schwarzwaldhof), Hasemann i jego koledzy malarze przebywający w Gutach ukształtowali popularny w powszechnej recepcji obraz Schwarzwaldu. Podobnie jak pisarz Heinrich Hansjakob, autor utworów związanych ze Schwarzwaldem i Badenią, należeli oni do ruchu popularyzacji i ochrony tradycji strojów ludowych w Badenii. Ich prace były szeroko publikowane w magazynach ilustrowanych i na kartkach pocztowych. Np. na przełomie XIX i XX wieku rozpowszechniony był obraz Hasemanna Kirchgang in Gutach, przedstawiający m.in. kobiety w stroju regionalnym, którego częścią są kapelusze zwane bollenhut[5]. To nakrycie głowy z okolic Gutach, spopularyzowane obrazami Hasemanna i pismami Hansjakoba, po okresach zmian w formie, uważane jest obecnie za jeden z symboli całego Schwarzwaldu[6].
Rodzina edytuj
Wilhelm Hasemann wziął w 1889 w Gutach ślub z Luise Lichtenberg, pochodząca z jego rodzinnego Mühlberg. Curt Liebich, którego Hasemann poznał w Weimarze i który osiadł w Gutach w latach 90. XIX, był jego szwagrem. Bratankiem Hasemanna był berliński rzeźbiarz i grafik Arminius Hasemann (1888–1979). Małżonkowie Hasemann mieli dwóch synów; pierwszy z nich zmarł jako dziecko, a drugi, Walter Hasemann, pracował jako geolog w badeńskim instytucie geologicznym[7]. We wspólnym grobie na cmentarzu przy protestanckim kościele św. Piotra w Gutach pochowani są małżonkowie Haselman, ich syn Walter (zmarły w 1960) i jego żona.
Wyróżnienia edytuj
Hasemann został w 1889 mianowany honorowym obywatelem Gutach. W 1898 roku otrzymał od wielkiego księcia Badenii, Fryderyka I, tytuł „profesora”. Jego imieniem nazwano w Gutach szkołę podstawową i średnią oraz muzeum[8]. Także schronisko na szczycie Farrenkopf (790 m) na szlaku Westweg między Hausach i Schonach nosi jego imię; pierwsze, nazwane Hasemanhütte, postawiono w 1899, które spłonęło w 1910 i w 1912 zbudowano to stojące do dziś. We Fryburgu Bryzgowijskim są dwie ulice Hasemannstraße, upamięiające malarza – jedna we wschodniej dzielnicy Waldsee, a druga na południu w St. Georgen.
Przypisy edytuj
- ↑ Hasemann-Liebich – KUNSTMUSEUM HASEMANN-LIEBICH in Gutach im Schwarzwald [online] [dostęp 2023-12-05] (niem.).
- ↑ Wilhelm Hasemann und die Erfindung des Schwarzwalds [online], www.freiburg.de [dostęp 2023-12-05] (niem.).
- ↑ Ansgar Barth: Der Schwarzwaldmaler Wilhelm Hasemann. In: Der Schwarzwald 1/2013, ISSN 0944-4505, S. 5–7.
- ↑ Hermann Eris Busse, Der Schwarzwaldmaler Wilhelm Hasemann, [w:] Mein Heimatland, t. 26, 1939, s. 318 [zarchiwizowane].
- ↑ Brigitte Heck: Ein Hut macht Karriere. In: Badisches Landesmuseum Karlsruhe (Hrsg.): Baden! 900 Jahre – Geschichten eines Landes. Info-Verlag, Karlsruhe 2012, ISBN 978-3-937345-56-7, S. 256 (Katalog zur Großen Landesausstellung).
- ↑ Hans Schmitt, Die Bollenhuttracht. Entwickling, Pflege, Vermarktung, [w:] Hugo Schneider (red.), Die Ortenau. Zeitschrift des Historischen Vereins für Mittelbaden, t. 69, Offenburg 1989, s. 441-442, 444-445, 447-448, 455-447, ISSN 0342-1503 [zarchiwizowane].
- ↑ Hermann Eris Busse, Der Schwarzwaldmaler Wilhelm Hasemann, [w:] Mein Heimatland, t. 26, 1939, s. 314 [zarchiwizowane].
- ↑ Kunstmuseum Hasemann-Liebich: Wilhelm Hasemann.
Bibliografia edytuj
- Hermine Villinger: W. Hasemann und sein Künstlerheim im Schwarzwald. In: Velhagen und Klasings Monatshefte. Jg. 8 (1893/94), Bd. 2, Heft 9, Mai 1894, S. 297–305.
- Hermann Eris Busse: Der Schwarzwaldmaler Wilhelm Hasemann. Konkordia-Verlag, Bühl 1921 (= Lug ins Land!, Bd. 1).
- Ludwig Vögely: Der Schwarzwaldmaler Wilhelm Hasemann (1850–1913). In: Badische Heimat 69 (1989) S. 13–25 (online).
- Georg A. Kuhlins: Wilhelm Hasemann, Ein Maler aus dem Kreis Liebenwerda. In: Schwarze Elster Nr. 29 (606), Kreismuseum Bad Liebenwerda 1988.
- Kunstverein Hasemann-Liebich Gutach e.V. (Hrsg.): Wilhelm Hasemann (1850–1913). Sein Weg zum Schwarzwaldmaler. Gutach 2012.
- Ansgar Barth: Schwarzwaldmaler Wilhelm Hasemann 1850–1913. In: Badische Heimat, Jg. 93 (2013), Heft 4, S. 775–778 (Digitalisat).
- Mirja Straub (Hrsg.): Wilhelm Hasemann und die Erfindung des Schwarzwalds. Begleitbuch zur Ausstellung des Augustinermuseums, Städtische Museen Freiburg. Michael Imhof Verlag, Petersberg 2023, ISBN 978-3-7319-1350-4.