Willa przy alei Akacjowej 10 we Wrocławiu

Willa przy alei Akacjowej 10 – willa znajdująca się przy alei Akacjowej 10 we Wrocławiu, obecnie wraz z willą przy posesji nr 12 stanowi siedzibę British International School of Wroclaw (BISC).

Willa przy alei Akacjowej 10

Willa przy Akacjowej 10
Państwo	Polska
Miejscowość	Wrocław
Adres	Akacjowa 10-12, Wrocław
Typ budynku	willa
Styl architektoniczny	renesans północny
Architekt	Oscar Schürtzmann
Inwestor	Hans Bennecke
Kondygnacje	dwie
Ukończenie budowy	1890
Ważniejsze przebudowy	1892, 1897, 1903, 1920
Pierwszy właściciel	Hans Bennecke (1890-1903)
Kolejni właściciele	Ernst Wichelhaus (1903-1920) Gustav von Rath(1920-?)
Położenie na mapie Wrocławia Willa przy alei Akacjowej 10
Położenie na mapie Polski Willa przy alei Akacjowej 10
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Willa przy alei Akacjowej 10
51°05′00,1920″N 17°00′56,9624″E

Budynek wpisany jest do Gminnej Ewidencji Zabytków pod numerem XLIV/1072/13

Historia

Teren na którym znajduje się posesja nr 10, jeszcze w drugiej połowie XIX wieku należał do wsi Borek (obecnie dzielnica Wrocławia). W 1871 roku berlińska spółka H. Quistrop & Co. wykupiła 100 mórg ziemi od właściciela wsi Szpitala Świętej Trójcy w celu wybudowania ekskluzywnego osiedla. W 1872 roku sporządzono plan parcelacji terenu; wytyczone ulice miały nazwy pochodzące od gatunków drzew. Parcela nr 10 została wytyczona na narożnej działce nieistniejącego obecnie ronda Arndta, przy zbiegu obecnych ulic Lipowej i Akacjowej. Od strony wschodniej znajdował się ogród, od 1903 roku ciągnący się o kolejne dwie działki do ulicy Sudeckiej. W latach 20. XX wieku, działka południowa została sprzedana i wzniesiono na niej, zachowany do dziś, modernistyczny budynek mieszkalny należący do Maxa Güntera, właściciela firmy budowlanej.

Wzniesienie willi na parceli nr 10 zlecił Hans Bennecke (1859-1898), doktor prawa, profesor zwyczajny od 1890 roku pracujący na Uniwersytecie Wrocławskim. Projekt willi został sporządzony przez Oscara Schürtzmanna, autora m.in. projektu fasady wrocławskiej kamienicy Kamienica Pod Złotym Pelikanem; realizacja projektu miała miejsce w 1890 roku.

W 1903 roku willę zakupił doktor prawa Ernst Wichelhaus, a w 1920 roku nowym właścicielem został radca rządowy i kolekcjoner sztuki Gustav von Rath. Od 1936 roku w budynku willi znajdowała się prywatna szkoła średnia z internatem (Private Deutsche Oberschule). Do szkoły byli przyjmowani wyłącznie uczniowie aryjscy, należący do organizacji nazistowskiej. W szkole uczono się w małych klasach, co miało zwiększyć efektywność nauczania.

Budynek nie został zniszczony podczas działań wojennych. Od stycznia 2009 w willi oraz w sąsiedniej willi nr 12 znajduje się siedziba British International School of Wroclaw.

Architektura

Budynek został wzniesiony na planie prostokąta. W części parterowej, od strony frontowej, zaprojektowano salon oraz pokój pani domu; od strony ogrodu umieszczono pokój pana domu i jadalnię. Obie strony oddzielała klatka schodowa z dwubiegowymi schodami. Na piętrze znajdowała się sypialnia i łazienka, a wyżej na poddaszu pokoje dla służby; w suterenie znajdowała się kuchnia i pomieszczenia gospodarcze. W 1892 roku przed głównym wejściem do willi dobudowano sień, którą w 1897 powiększono. Projektantem i wykonawcą tych prac był mistrz murarstwa Carl Pohl. W tym samym okresie istniejący w północno-wschodnim narożniku budynku taras zabudowano, powiększając w ten sposób pomieszczenia pani domu tworząc pokój muzyczny, a na piętrze łazienkę. W 1903 roku od strony południowo-wschodniej został dodany kolejny pion pomieszczeń. Autorem projektu prac był wrocławski architekt Felix Henry, twórca m.in. projektu synagogi w Opolu wzniesionej w latach 1893–1897; realizatorem projektu był mistrz ciesielstwa Albert Kessel. W wyniku przebudowy uzyskano w sutenerze pomieszczenie służbowe, na parterze pokój bilardowy z półokrągłą oranżerią a na piętrze pokój gościnny. Ostatnia odnotowana znacząca przebudowa budynku nastąpiła w 1920 roku. Ówczesny nowy właściciel Gustav von Rath zlecił przebudowanie łazienki na I piętrze. Jej projektantem i wykonawcą była firma braci Richarda i Paula Ehrllichów.

Z powodu przebudowań, początkowo prosta bryła budynku pokryta płaskim dachem, została rozczłonowana ryzalitami i wzbogacona pięciobocznym wykuszem frontowym i narożnym trójbocznym od strony ogrodu. Oba wykusze zostały zaopatrzone w balkony. W części wschodniej znajdowała się weranda otoczona tralkową balustradą ozdobioną kwiatami, a w części południowej została umieszczona oszklona oranżeria. Elewacja budynku wykonana była z czerwonej cegły; boniowana część sutereny, wykusze i pas belkowania z attyką zdobioną wazonami były tynkowane. Okna budynku były otoczone kamiennymi opaskami i połączone ze sobą w ich górnych i dolnych krawędziach tynkowanymi pasami.

Bibliografia

• Agnieszka Tomaszewicz: Wrocławskie wille i osiedla willowe doby historyzmu. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, 2019.