Withoba

Withoba (dewanagari विठोबा, trl. viṭhobā, Witthala marathi विठ्ठल, trl. viṭṭhala, kannada ವಿಟ್ಟಲ trl. viṭṭala, Panduranga marathi पांडुरंग, kannada ಪಾಂಡುರಂಗ trl. w obydwu przypadkach paṇḍuraṇga) – męskie bóstwo hinduistyczne, uznawane za jedną z manifestacji Kryszny (według zwolenników Madhwy) lub Wisznu, niekiedy również Śiwy^[1]. Withoba jest ważną postacią w panteonie lokalnego ruchu bhakti i warkari w indyjskich stanach Maharashtra, Karnataka i Andhra Pradesh.

Ikonografia

Witobhę przedstawia się jako młodzieńca, który stojąc dłonie wspiera na biodrach.

Geneza

Jest prawdopodobnym, że imię bóstwa pochodzi od postaci mitologicznej z obszaru południowoindyjskiego języka kannada^[2].

Kult zainspirowała tradycja śriwajsznawa Ramanudźy (1017–1137)^[3].

Kult

Centra kultowe

Świątynia Withoby w Pandharpur – Withoba z Pandharpuru cieszy się ogromną popularnością w stanach Maharashtra, Karnataka oraz Andhra Pradesh, przyciągając do tego sanktuarium tysiące pielgrzymów rocznie. Sprzyja temu lokalizacja Pandharpuru:

Maharashtra geograficznie należy do południowych rejonów Indii, ale kulturowo do północy
Pandharpur znajduje się przy południowej granicy Maharashtry (na zachód od Solapuru)
leży nad brzegami rzeki Bhimy

Pielgrzymki

Wyznawcy odwiedzają Pandharpur jednokrotnie, dwukrotnie lub trzykrotnie w ciągu roku. Najważniejsza pielgrzymka ma miejsce w miesiącu aszadha, gromadząc jednocześnie prawie sześć tysięcy wiernych^[4].

Wpływ

Warkari panth w drodze pomiędzy Alandi a Pandharpur

Literatura

Bóstwu temu poświęcona jest znaczna część literatury religijnej w językach marathi i kannada.

Dźńaneśwari

Tradycje religijne

Haridasa (lub Dasa) – zapoczątkowana w XIII w. przez Śripadaradźę i Wjasaradźę^[5]
Warkari panth – ścieżka pielgrzymów^[6]

Znani wyznawcy

Dźńaneśwar
Namdew – krawiec
Dźanabai – pokojówka
Sena – fryzjer
Tukaram – handlarz zbożem
Eknath

Withabai

Dla części wyznawców, szczególnie dla kobiet, Withobha uosabiał bóstwo żeńskie i był postrzegany jako matka. Niektóre utwory Muktabai (siostry Dźńaneśwary) i Dźanabai (służącej Namdewy) określają Withobhę jako kobietę, równocześnie przydając mu imię Withabai^[7].

Przypisy

↑ Miłość Wisznu. W: Gavin Flood: Hinduizm. Wprowadzenie. Małgorzata Ruchel(tłum.). Wyd. 1. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2008, s. 151, seria: Ex Oriente. ISBN 978-83-233-2517-8.
↑ Bóg miłości i filozofii. W: Piotr Kłodkowski: Homo mysticus hinduizmu i islamu.. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie DIALOG, 1998, s. 99, seria: Świat Orientu. ISBN 83-86483-72-5.
↑ Późniejsze tradycje wisznuickie. W: Gavin Flood: Hinduizm. Wprowadzenie. Małgorzata Ruchel(tłum.). Wyd. 1. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2008, s. 141, seria: Ex Oriente. ISBN 978-83-233-2517-8.
↑ Kult Withoby. W: Gavin Flood: Hinduizm. Wprowadzenie. Małgorzata Ruchel(tłum.). Wyd. 1. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2008, s. 151–152, seria: Ex Oriente. ISBN 978-83-233-2517-8.
↑ Louis Frédéric: Słownik cywilizacji indyjskiej. Przemysław Piekarski(red.nauk.). Wyd. 1. T. 2. Katowice: Wydawnictwo „Książnica”, 1998, s. 368. ISBN 83-7132-370-0.
↑ Bhakti na północy. W: J.L. Brockington: Święta nić hinduizmu. Hinduizm w jego ciągłości i różnorodności. Józef Marzęcki(tłum.). Wyd. 1. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1990, s. 168–169. ISBN 83-211-1143-2.
↑ Kult Withoby. W: Gavin Flood: Hinduizm. Wprowadzenie. Małgorzata Ruchel(tłum.). Wyd. 1. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2008, s. 151, seria: Ex Oriente. ISBN 978-83-233-2517-8.

Literatura przedmiotu

Deleury: The Cult of Vitoba. Poona: Deccan College Postgraduate and Research Institute, 1960.

[1] Miłość Wisznu. W: Gavin Flood: Hinduizm. Wprowadzenie. Małgorzata Ruchel(tłum.). Wyd. 1. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2008, s. 151, seria: Ex Oriente. ISBN 978-83-233-2517-8.

[2] Bóg miłości i filozofii. W: Piotr Kłodkowski: Homo mysticus hinduizmu i islamu.. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie DIALOG, 1998, s. 99, seria: Świat Orientu. ISBN 83-86483-72-5.

[3] Późniejsze tradycje wisznuickie. W: Gavin Flood: Hinduizm. Wprowadzenie. Małgorzata Ruchel(tłum.). Wyd. 1. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2008, s. 141, seria: Ex Oriente. ISBN 978-83-233-2517-8.

[4] Kult Withoby. W: Gavin Flood: Hinduizm. Wprowadzenie. Małgorzata Ruchel(tłum.). Wyd. 1. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2008, s. 151–152, seria: Ex Oriente. ISBN 978-83-233-2517-8.

[5] Louis Frédéric: Słownik cywilizacji indyjskiej. Przemysław Piekarski(red.nauk.). Wyd. 1. T. 2. Katowice: Wydawnictwo „Książnica”, 1998, s. 368. ISBN 83-7132-370-0.

[6] Bhakti na północy. W: J.L. Brockington: Święta nić hinduizmu. Hinduizm w jego ciągłości i różnorodności. Józef Marzęcki(tłum.). Wyd. 1. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1990, s. 168–169. ISBN 83-211-1143-2.

[7] Kult Withoby. W: Gavin Flood: Hinduizm. Wprowadzenie. Małgorzata Ruchel(tłum.). Wyd. 1. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2008, s. 151, seria: Ex Oriente. ISBN 978-83-233-2517-8.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]