Withoba
Withoba (dewanagari विठोबा, trl. viṭhobā, Witthala marathi विठ्ठल, trl. viṭṭhala, kannada ವಿಟ್ಟಲ trl. viṭṭala, Panduranga marathi पांडुरंग, kannada ಪಾಂಡುರಂಗ trl. w obydwu przypadkach paṇḍuraṇga) – męskie bóstwo hinduistyczne, uznawane za jedną z manifestacji Kryszny (według zwolenników Madhwy) lub Wisznu, niekiedy również Śiwy[1]. Withoba jest ważną postacią w panteonie lokalnego ruchu bhakti i warkari w indyjskich stanach Maharashtra, Karnataka i Andhra Pradesh.
Ikonografia edytuj
Witobhę przedstawia się jako młodzieńca, który stojąc dłonie wspiera na biodrach.
Geneza edytuj
Jest prawdopodobnym, że imię bóstwa pochodzi od postaci mitologicznej z obszaru południowoindyjskiego języka kannada[2].
Kult zainspirowała tradycja śriwajsznawa Ramanudźy (1017–1137)[3].
Kult edytuj
Centra kultowe edytuj
- Świątynia Withoby w Pandharpur – Withoba z Pandharpuru cieszy się ogromną popularnością w stanach Maharashtra, Karnataka oraz Andhra Pradesh, przyciągając do tego sanktuarium tysiące pielgrzymów rocznie. Sprzyja temu lokalizacja Pandharpuru:
- Maharashtra geograficznie należy do południowych rejonów Indii, ale kulturowo do północy
- Pandharpur znajduje się przy południowej granicy Maharashtry (na zachód od Solapuru)
- leży nad brzegami rzeki Bhimy
Pielgrzymki edytuj
Wyznawcy odwiedzają Pandharpur jednokrotnie, dwukrotnie lub trzykrotnie w ciągu roku. Najważniejsza pielgrzymka ma miejsce w miesiącu aszadha, gromadząc jednocześnie prawie sześć tysięcy wiernych[4].
Wpływ edytuj
Literatura edytuj
Bóstwu temu poświęcona jest znaczna część literatury religijnej w językach marathi i kannada.
Tradycje religijne edytuj
- Haridasa (lub Dasa) – zapoczątkowana w XIII w. przez Śripadaradźę i Wjasaradźę[5]
- Warkari panth – ścieżka pielgrzymów[6]
Znani wyznawcy edytuj
Withabai edytuj
Dla części wyznawców, szczególnie dla kobiet, Withobha uosabiał bóstwo żeńskie i był postrzegany jako matka. Niektóre utwory Muktabai (siostry Dźńaneśwary) i Dźanabai (służącej Namdewy) określają Withobhę jako kobietę, równocześnie przydając mu imię Withabai[7].
Przypisy edytuj
- ↑ Miłość Wisznu. W: Gavin Flood: Hinduizm. Wprowadzenie. Małgorzata Ruchel(tłum.). Wyd. 1. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2008, s. 151, seria: Ex Oriente. ISBN 978-83-233-2517-8.
- ↑ Bóg miłości i filozofii. W: Piotr Kłodkowski: Homo mysticus hinduizmu i islamu.. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie DIALOG, 1998, s. 99, seria: Świat Orientu. ISBN 83-86483-72-5.
- ↑ Późniejsze tradycje wisznuickie. W: Gavin Flood: Hinduizm. Wprowadzenie. Małgorzata Ruchel(tłum.). Wyd. 1. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2008, s. 141, seria: Ex Oriente. ISBN 978-83-233-2517-8.
- ↑ Kult Withoby. W: Gavin Flood: Hinduizm. Wprowadzenie. Małgorzata Ruchel(tłum.). Wyd. 1. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2008, s. 151–152, seria: Ex Oriente. ISBN 978-83-233-2517-8.
- ↑ Louis Frédéric: Słownik cywilizacji indyjskiej. Przemysław Piekarski(red.nauk.). Wyd. 1. T. 2. Katowice: Wydawnictwo „Książnica”, 1998, s. 368. ISBN 83-7132-370-0.
- ↑ Bhakti na północy. W: J.L. Brockington: Święta nić hinduizmu. Hinduizm w jego ciągłości i różnorodności. Józef Marzęcki(tłum.). Wyd. 1. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1990, s. 168–169. ISBN 83-211-1143-2.
- ↑ Kult Withoby. W: Gavin Flood: Hinduizm. Wprowadzenie. Małgorzata Ruchel(tłum.). Wyd. 1. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2008, s. 151, seria: Ex Oriente. ISBN 978-83-233-2517-8.
Literatura przedmiotu edytuj
- Deleury: The Cult of Vitoba. Poona: Deccan College Postgraduate and Research Institute, 1960.