Wnętrzniaczek podziemny
Wnętrzniaczek podziemny (Gastrosporium simplex Mattir.) – gatunek grzybów z rodziny wnętrzniaczkowatych (Gastrosporiaceae)[1].
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
wnętrzniaczek podziemny |
| Nazwa systematyczna | |
| Gastrosporium simplex Mattir. Mém. R. Accad. Sci. Torino, Ser. 2 53: 361 (1903) | |
Systematyka i nazewnictwo edytuj
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Gastrosporium, Gastrosporiaceae, Phallales, Phallomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Gatunek ten w 1903 r. opisał Oreste Mattirolo. Znalazł go wśród korzeni traw we Włoszech[1].
Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r.[2]
Morfologia edytuj
O średnicy 0,5–2 cm, mniej lub bardziej kulisty, miękki. Wyrasta ze sznura grzybniowego o grubości około 1 cm. Na takim sznurze grzybniowym wyrasta zwykle kilka połączonych z sobą owocników. Ektoperydium kredowobiałe, po dojrzeniu pękające płatami. Endoperydium początkowo białawe, galaretowato-przezroczyste, później szaroochrowe i nieprzezroczyste. Gleba początkowo biała lub białawoszara, później szaroochrowa i pyląca się w miarę dojrzewania[3].
- Cechy mikroskopowe
Podstawki o wymiarach 15–40 × 5–9 µm, często 8-zarodnikowe. Zarodniki 4–4,5 µm, bladoochrowe, kuliste lub jajowate, gładkie, rozprzestrzeniające się z wiatrem[3].
Występowanie i siedlisko edytuj
Znane jest występowanie wnętrzniaczka podziemnego w Eurazji, kilka znalezisk znajduje się również w Ameryce Północnej (w Kanadzie i USA) i Ameryce Południowej (Argentyna). Jest to gatunek rzadki, którego populacja na świecie ciągle zmniejsza się wskutek niekorzystnych dla niego zmian środowiskowych[4]. W piśmiennictwie naukowym na terenie Polski do 2003 r. podano kilka stanowisk[2]. W Polsce gatunek rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status E – gatunek zagrożony wymarciem, którego przeżycie jest mało prawdopodobne, jeśli nadal będą działać czynniki zagrożenia[5]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Belgii, Czechach, Słowacji, Szwecji[2].
Grzyb półpodziemny. Jego owocniki początkowo rozwijają się pod ziemią, ale w trakcie dojrzewania pojawiają się na powierzchni gleby[4]. Występuje w miejscach otwartych, suchych, o silnym nasłonecznieniu, wśród roślinności kserotermicznej, często na glebach gipsowych, pod ziemią wśród korzeni traw, zwłaszcza ostnicy włosowatej[2]. Jego owocniki zaczynają się rozwijać jesienią, a dojrzewają wczesną wiosną[3].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2021-12-06].
- ↑ a b c d Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c Gastrosporium simplex – Árvalányhaj-pöfeteg [online] [dostęp 2021-12-06].
- ↑ a b Gastrosporium simplex [online] [dostęp 2021-12-06].
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5.