Wodosytka płaskogłowa
Wodosytka płaskogłowa[4], żaba wodnista płaskogłowa (Ranoidea platycephala) – gatunek płaza bezogonowego z podrodziny Pelodryadinae w obrębie rodziny rzekotkowatych (Hylidae)[2].
| Ranoidea platycephala[1] | |||
| (Günther, 1873) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
wodosytka płaskogłowa | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
Występowanie
edytujZnane są dwie odrębne populacje występujące w głębi kontynentu australijskiego: jedna na Płaskowyżu Barkly w północnej części Terytorium Północnego, druga w północnej części stanu Australia Południowa, południowo-wschodnim Terytorium Północnym, południowym Queenslandzie i Nowej Południowej Walii[2][3].
Dawniej do gatunku wliczano też dużą i szeroko rozprzestrzenioną populację z Australii Zachodniej[5], ale w 2016 roku w oparciu o badania genetyczne uznano ją za osobny gatunek – Cyclorana occidentalis[6][7] (obecnie Ranoidea occidentalis[8]).
Charakterystyka z uwzględnieniem cech grupy
edytujWiększość gatunków z rodziny Hylidae to formy wykazujące przystosowanie do nadrzewnego trybu życia. Wszystkie palce stóp rzekotkowatych zakończone są rozszerzanymi przylgami które umożliwiają przyczepianie się do gładkich powierzchni, na przykład pni drzew[9]. Charakterystyczną cechą szkieletu jest brak żeber, urostyl połączony z kręgosłupem za pomocą dwóch kłykci oraz dodatkowy chrzęstny człon w każdym palcu[10]. Do podrodziny Pelodryadinae należą gatunki przystosowane do życia na drzewach, w wodzie oraz gatunki grzebiące, m.in. Ranoidea platycephala[9].
Morfologia gatunku
edytujCiało wodosytki płaskogłowej jest masywne i spłaszczone grzbietobrzusznie. Dojrzałe płciowo samce osiągają długość 7,2 cm, a samice 6,4 cm. Skóra jest gładka, zmienne ubarwienie ciała, zależne od pory roku – w czasie suszy oliwkowobrązowe z ciemnymi plamkami, podczas okresów deszczowych żółtawy grzbiet z zielonymi plamkami, reszta ciała czerwonobrązowa.Kończyny są krótkie, palce tylnej stopy zrośnięte szeroką błona pławną, a na spodach stóp występują modzele podeszwowe, które służą do kopania oraz zagrzebywani się w ziemi[11]. Oczy wodosytki są duże, umiejscowione dość wysoko. Ma charakterystyczne poziome, wąskie źrenice. Za oczami znajdują się wyraźnie widoczne błony bębenkowe.
Ekologia
edytujWodosytka występuje na suchych obszarach o klimacie kontynentalnym[10]. Preferuje łąki, mokradła oraz obszary o gliniastym podłożu. Głównym pożywieniem Ranoidea platycephala są bezkręgowce, drobne płazy oraz małe ryby. Wodosytka potrafi łapać swoje ofiary pod wodą, rzucając się na nie i wpychając je do jamy gębowej[12]. Żeruje nocą. Większość życia spędza pod ziemią. W okresach gorąca i suszy zakopuje się około metr w głąb ziemi i zapada w stan estywacji, spowalniając tempo metabolizmu. Pod ziemią tworzy komorę, której ściany pokryte są wydzielanym przez skórę wodosytki śluzem. Stwardniały śluz tworzy powłokę, która chroni przed wysychaniem. Dodatkowo żaba gromadzi wodę w pęcherzu moczowym i w kieszeniach podskórnych[10][9]. Obfite deszcze rozpuszczają utworzony przez żabę kokon i zwierzę wychodzi na powierzchnię. Wiosną rozpoczyna się okres godowy, podczas którego zebrane wokół zbiorników wodnych samce nawołują samice. Samce wydają charakterystyczne niskie, długie dźwięki. Samice składają skrzek do stojących zbiorników wodnych, około 500 jaj, z których wykluwają się kijanki[10]. Kijanki osiągają długość do 8 cm, następnie jednak, wraz z kolejnymi stadiami metamorfozy, zmniejszają swoje rozmiary.
Znaczenie dla człowieka
edytujNagromadzona w ciele żaby woda jest dobrej jakości i nadaje się do picia, dlatego wędrujący Aborygeni wykopywali żaby wodniste, aby się napoić, po czym wypuszczali je na wolność, nie szkodząc zwierzętom[10]. Wystarczyło lekko nacisnąć, by woda zgromadzona w pęcherzu wypłynęła[12]. Wodosytka ma znaczenie gospodarcze głównie w kontekście prowadzonych badań naukowych.
Przypisy
edytuj- ↑ Ranoidea platycephala, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c Darrel R. Frost, Ranoidea platycephala (Günther, 1873), [w:] Amphibian Species of the World: an Online Reference. Version 6.2 [online], American Museum of Natural History, New York, USA [dostęp 2024-06-22] (ang.).
- ↑ a b Ranoidea platycephala, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Josef Reichholf i inni, Płazy i gady, Warszawa: Świat Książki, [cop. 2003], ISBN 83-7311-873-X, OCLC 749177210.
- ↑ Cyclorana platycephala: Eastern Water-holding Frog, [w:] AmphibiaWeb [online], University of California, Berkeley, CA, USA, 2008 [dostęp 2024-06-22] (ang.).
- ↑ M. Anstis i inni, Revision of the water-holding frogs, Cyclorana platycephala (Anura: Hylidae), from arid Australia, including a description of a new species, „Zootaxa”, 4126, 2016, s. 451–479, DOI: 10.11646/zootaxa.4126.4.1 (ang.).
- ↑ IUCN SSC Amphibian Specialist Group, Cyclorana occidentalis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2024-06-22] (ang.).
- ↑ Darrel R. Frost, Ranoidea occidentalis (Anstis, Price, Roberts, Catalano, Hines, Doughty, and Donnellan, 2016), [w:] Amphibian Species of the World: an Online Reference. Version 6.2 [online], American Museum of Natural History, New York, USA [dostęp 2024-06-22].
- ↑ a b c Cogger i inni, Encyklopedia zwierząt "Gady i płazy", Warszawa: ELIPSA, 1993, ISBN 83-85152-31-8, OCLC 34063516.
- ↑ a b c d e Joanna Mazgajska, Płazy świata, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009, ISBN 978-83-01-15846-0, OCLC 750778126.
- ↑ Josef Reichholf, Henryk Garbarczyk, Eligiusz Nowakowski, Płazy i gady, Warszawa: GeoCenter, [cop. 1997], ISBN 83-7129-440-9, OCLC 749889029.
- ↑ a b Litoria platycephala [online], Animal Diversity Web [dostęp 2018-05-15] (ang.).