Wolna Szkoła Wojskowa
Wolna Szkoła Wojskowa – tajna szkoła wojskowa działająca w Warszawie i Kijowie[1] w pierwszym roku I wojny światowej.
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie | |
| Rozformowanie | |
| Nazwa wyróżniająca |
nie posiadała |
| Patron |
nie posiadała |
| Tradycje | |
| Święto |
nie obchodziła |
| Nadanie sztandaru |
nie posiadała |
| Dowódcy | |
| Pierwszy | |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
Wolna Szkoła Wojskowa została zorganizowana przez środowiska patriotycznej młodzieży skupionej w Organizacji Młodzieży Narodowej i organizacjach strzeleckich. Działała w okresie od 2 września 1914 roku do 20 czerwca 1915 roku.
Inicjatywę powołania Szkoły poparł komendant Okręgu Warszawskiego Polskiej Organizacji Wojskowej Tadeusz Józef Żuliński. Komendantem szkoły został Konrad Libicki, członek Komendy POW, a jego zastępcą był Wacław Jędrzejewicz. Libicki był absolwentem Oficerskiej Szkoły Strzeleckiej prowadzonej w Paryżu przez pułkownika Legii Cudzoziemskiej, Władysława Jagniątkowskiego[2].
Głównym celem Szkoły było przygotowywanie ochotników do wstąpienia w szeregi Legionów, a konkretnie do I Brygady dowodzonej przez Józefa Piłsudskiego[2].
Szkoła prowadziła szkolenia żołnierskie, podoficerskie i oficerskie. Jednocześnie jej słuchacze realizowali wiele zadań wywiadowczych polegających na śledzeniu ruchów wojsk rosyjskich[3] oraz gromadzili broń. Słuchaczy szkoły początkowo zapoznawano z niektórymi postanowieniami „Deklaracji POW”, mówiącymi o obowiązkach konspiratora. Następnie przydzielano do najniższej komórki organizacyjnej, jaką była sekcja. Zajęcia prowadzono według wzorów stosowanych w galicyjskich organizacjach strzeleckich. Wykłady obejmowały strukturę armii walczących na froncie wschodnim, regulaminy musztry, walki, służby polowej i wewnętrznej oraz terenoznawstwo, łączność, saperstwo i sygnalizację. Duży nacisk kładziono na znajomość różnych typów broni używanych na froncie. Wykłady odbywały się w budynku przy ul. Brackiej 11, a ćwiczenia – w sali gimnastycznej gimnazjum gen. Chrzanowskiego przy ul. Smolnej 30. Prowadzono trzy rodzaje kursów:
- żołnierski, trwający dwa miesiące i zakończony egzaminem na podoficera;
- podoficerski, trwający cztery miesiące i zakończony egzaminem na oficera;
- oficerski, o charakterze samokształceniowym[2].
Ponadto prowadzono ćwiczenia polowe organizowane poza Warszawą, głównie wiosną 1915 roku. Wczesnym latem tego roku Komenda POW zorganizowała obóz szkoleniowy we wsi Wiśniewo. Oficjalnie był to młodzieżowy obóz wypoczynkowy, połączony z pracą w sadach wiśniowych. Komendantem obozu był Wacław Jędrzejewicz[2].
Wykładali w niej między innymi Wacław Vorbrodt, Stanisław Antoniewski, Józef Kurowski i Stanisław Janikowski[4].
Szkoła zaprzestała działalności 20 czerwca 1915 roku. Po wejściu do Warszawy wojsk niemieckich 5 sierpnia 1915 roku słuchacze Szkoły zostali zmobilizowani i zasilili Batalion Warszawski POW.
Szkolenie wojskowe przeszło w niej 317 osób[2] (według innego źródła[1] – 210 osób w Warszawie i 50 w Kijowie).
Przypisy edytuj
- ↑ a b Alicja Bełcikowska, Zarys dziejów POW, Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1939.
- ↑ a b c d e Zbigniew Osiński, Janusz Jędrzejewicz – piłsudczyk i reformator edukacji (1885–1951), Lublin: Wydawnictwo UMCS w Lublinie, 2008, ISBN 978-83-227-2704-1.
- ↑ Jerzy Gaul, Służba wywiadowcza w Polskiej Organizacji Wojskowej (1914–1918), „Przegląd Historyczny” (86 (2)), 1995, s. 179–188.
- ↑ Małgorzata Wiśniewska, Edukacja wojskowa strzelców w Legionach Polskich i Polskiej Organizacji Wojskowej (1910–1918), „Bellona” (2 (681)), Warszawa 2015, s. 177, ISSN 1897-7065.
Bibliografia edytuj
- Wacław Jędrzejewicz, Wolna Szkoła Wojskowa, „Niepodległość”, 10, 1976, s. 18.