Wyspy Zielonego Przylądka (kolonia)

Wyspy Zielonego Przylądka
Cabo Verde
	1462–1975
Flaga	Herb
Język urzędowy	portugalski
Stolica	• Ribeira Grande (1462–1770); • Praia (1770–1975)
Pierwszy władca	król Alfons V
Ostatni władca	prezydent Francisco da Costa Gomes
Status terytorium	• kolonia (1462–1951); • prowincja zamorska (1951–1975)
Zależne od	Portugalia
Głowa terytorium	Wysoki Komisarz Vicente Almeida d'Eça
Powierzchnia ; • całkowita	; 4033 km²
Liczba ludności (1975); • całkowita ; • gęstość zaludnienia	; 312 000; 77,3 osób/km²
Waluta	• real (1865–1914); • escudo (1914–1975, CVE)
Założenie kolonii	1462
Niepodległość	od Portugalii; 5 lipca 1975

Wyspy Zielonego Przylądka^[3] (port. Cabo Verde) – portugalska kolonia założona w XV wieku na archipelagu o tej samej nazwie. Zlikwidowana w 1975 roku wraz z ogłoszeniem przez nią niepodległości.

Propozycja flagi przedstawiona w 1965 roku przez Almeidę Langhansa^[2].

HistoriaEdytuj

Panowanie portugalskieEdytuj

Niezamieszkany archipelag Wysp Zielonego Przylądka został odkryty przez żeglarzy portugalskich w latach 1456–1462^[4]. Wówczas też rozpoczęło się europejskie osadnictwo na Wyspach. Pierwszą siedzibą władz kolonialnych została osada Cidade Velha na wyspie Santiago. Było to również pierwsze „europejskie miasto w tropikach”^[5]^[6]. Osadnicy w roku 1466 otrzymali wyłączne prawo handlu z portugalską Afryką Zachodnią (obowiązywało do 1560 roku)^[7]. Kolonia była centrum handlu zachodnioafrykańskimi niewolnikami^[6]^[7].

XVIII-wieczny widok Cidade Velha

Utrata przywileju oraz nałożenie na kolonię obostrzeń handlowych (np. zakaz handlu tkaniną) doprowadziło do powolnego upadku gospodarki Wysp^[7]. W 1712 roku, na skutek zaangażowania portugalskiego w wojnę o sukcesję hiszpańską, stolicę kolonii, miasto Ribeira Grande zniszczył oddział francuskiego kapitana marynarki Jacques’a Cassarda^[5]. Blisko dziesięć lat później metropolia zniosła ograniczenia handlowe, dając tym samym kolonii szansę na odbudowę^[7]. W 1770 roku portugalską administrację przeniesiono do nieodległej Prai, która tym samym uzyskała miano stolicy kolonii^[6]. W XIX wieku do rangi istotnego portu rozwinęło się miasto Mindelo na wyspie São Vicente^[6]. W 1878 roku na Wyspach ostatecznie zakazano niewolnictwa^[8]. W drugiej połowie XIX i pierwszej XX wieku próbowano przestawić gospodarkę Wysp na eksport kawy, soli, ryb, bananów i orzechów, co jednak nie przyniosło pożądanego rezultatu^[8].

Droga do niepodległościEdytuj

Wobec widma niepokojów społecznych i narastającego ruchu niepodległościowego w Afryce António de Oliveira Salazar w 1951 roku zmienił nazewnictwo portugalskich posiadłości, przekształcając je z kolonii (port. colónia) w prowincje zamorskie (port. província ultramarina)^[6]^[8]. Jako że zmiana nazwy nie prowadziła do faktycznej zmiany statusu dawnej kolonii^[8], w 1956 roku powołano do życia Afrykańską Partię Niepodległości Gwinei i Wysp Zielonego Przylądka (PAIGC). Jej liderem był wychowany na Wyspach Amílcar Cabral. Partia w 1961 roku wszczęła wojnę partyzancką w Gwinei Portugalskiej, w której udział brało wielu mieszkańców Wysp Zielonego Przylądka^[9]. Ostatecznie powstanie zakończyło się niepodległością Gwinei Bissau^[6]^[7].

Choć początkowo Portugalczycy nie byli skłonni oddać kolejnej „prowincji zamorskiej”, w grudniu 1974 roku PAIGC na fali portugalskiej rewolucji goździków wynegocjowała dla Wysp powstanie mieszanego rządu^[6]. Kolejnym krokiem były wybory do Zgromadzenia Narodowego^[6] w którym wszystkie miejsca zdobyła PAIGC^[8]. 5 lipca 1975 roku zadeklarowano niepodległość byłej kolonii^[6]^[7]^[8], która została zaakceptowana przez władze portugalskie. Nowe państwo przyjęło nazwę Republiki Zielonego Przylądka.

PrzypisyEdytuj

↑ Population Division of the Department of Economic and Social Affairs of the United Nations Secretariat,. Departament Spraw Ekonomicznych i Społecznych ONZ. [dostęp 2013-06-24]. (ang.).
↑ Flags of portuguese colonies. Colonies’ flags proposal. Flags of the World. [dostęp 2013-06-23]. (ang.).
↑ Nazwy geograficzne ważniejszych jednostek polityczno-administracyjnych świata. „Biuletyn geograficzny”. nr 1, s. 9, 1952-01. Polskie Towarzystwo Geograficzne. (pol.).
↑ History continuation (Part 2). CapeVerde.com. [dostęp 2013-06-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-12-14)]. (ang.).
↑ ^a ^b Cidade Velha, Santiago, Cape Verde Islands. CapeVerdeWeb.com. [dostęp 2013-06-24]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Cape Verde History. History of Nations. [dostęp 2013-06-24]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f History. CapeVerdeWeb.com. [dostęp 2013-06-24]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f History - Part 3. CapeVerde.com. [dostęp 2013-06-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-12-14)]. (ang.).
↑ Kevin Shillington: History of Africa. St. Martin's Press, Inc., 1989, s. 399.

[DESA-1] Population Division of the Department of Economic and Social Affairs of the United Nations Secretariat,. Departament Spraw Ekonomicznych i Społecznych ONZ. [dostęp 2013-06-24]. (ang.).

[2] Flags of portuguese colonies. Colonies’ flags proposal. Flags of the World. [dostęp 2013-06-23]. (ang.).

[3] Nazwy geograficzne ważniejszych jednostek polityczno-administracyjnych świata. „Biuletyn geograficzny”. nr 1, s. 9, 1952-01. Polskie Towarzystwo Geograficzne. (pol.).

[CV2-4] History continuation (Part 2). CapeVerde.com. [dostęp 2013-06-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-12-14)]. (ang.).

[CVWCV-5] Cidade Velha, Santiago, Cape Verde Islands. CapeVerdeWeb.com. [dostęp 2013-06-24]. (ang.).

[HoN-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Cape Verde History. History of Nations. [dostęp 2013-06-24]. (ang.).

[CVWH-7] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f History. CapeVerdeWeb.com. [dostęp 2013-06-24]. (ang.).

[CV3-8] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f History - Part 3. CapeVerde.com. [dostęp 2013-06-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-12-14)]. (ang.).

[HoA-9] Kevin Shillington: History of Africa. St. Martin's Press, Inc., 1989, s. 399.

[3]

[1]

[2]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]