Zadnie Kamienne
Zadnie Kamienne – kocioł w górnej części Wąwozu Kraków w Dolinie Kościeliskiej w Tatrach Zachodnich[1].
Topografia edytuj
Jego zbocza tworzą: opadający z Ciemniaka Wysoki Grzbiet, fragment północno-zachodniej grani Ciemniaka od jego szczytu po Upłaziańską Kopę oraz jej północno-zachodnia grzęda biegnąca poprzez Upłazkową Przełączkę, Wysoką Turnię i Niską Turnię do Wąwozu Kraków. Z dolnej części Zadniego Kamiennego w południowo-zachodnim kierunku, pomiędzy Niską Turnią i Wysokim Grzbietem opada do Wąwozu Kraków Żleb Trzynastu Progów[2]. Do równinki na dnie kotła opadają dwa żleby: Lodowy Żleb oraz żleb spod Chudej Przełączki. Oddziela je grzęda opadająca z Twardej Kopy. W grzędzie tej znajduje się turnia Lodowa Baszta[3].
Opis kotła edytuj
Kocioł jest rumowiskiem skalnym, w którym występują osypiska marglistych łupków kredy wierchowej[4]. Jest to suchy kocioł. Żlebem Trzynastu Progów woda spływa tylko po większych opadach, normalnie zaś zanika w wypełnionym marglami i urgonem ponorze w dolnej części kotła. Barwieniem wody wykazano, że wypływa ona aż na dnie Doliny Kościeliskiej w Jaskini Wodnej pod Pisaną[3].
W kotle znajduje się kilka jaskiń, m.in. Kamienista Szczelina, Jaskinia Lodowa w Ciemniaku i Jaskinia Zawaliskowa w Szerokiem[5].
Górale terminem Kamienne określali kamieniste lub piarżyste tereny (przeważnie były to zbocza lub kotły lodowcowe) o bardzo słabej roślinności lub zupełnie jej pozbawione. Dawniej Zadnie Kamienne stanowiło tereny pastwiskowe Hali Upłaz[1]. Dwa czynniki: budowa geologiczna podłoża (odporne na wietrzenie łupki pokryte cienką tylko warstwą gleby) oraz wypas spowodowały, że Zadnie Kamienne zamieniło się w zupełny nieużytek, silnie zerodowany i niemal pozbawiony roślinności. Tymczasem zaś są to tereny o dużej wartości przyrodniczej, występują tutaj liczne gatunki wapieniolubnych roślin alpejskich[6]. Obecnie, po zaprzestaniu wypasu teren ten zregenerował się i porośnięty jest w większości drobną murawą.
Zadnie Kamienne jest niedostępne turystycznie. Jest dobrze widzialne ze szlaku turystycznego z Doliny Tomanowej przez Czerwony Żleb na Chudą Przełączkę[3].
Przypisy edytuj
- ↑ a b Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski, Wielka encyklopedia tatrzańska, Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004, ISBN 83-7104-009-1.
- ↑ Tatry Polskie. Mapa turystyczna 1:20 000, Piwniczna: Agencja Wydawnicza „WiT” S.c., 2009, ISBN 83-89580-00-4.
- ↑ a b c Władysław Cywiński, Czerwone Wierchy, część zachodnia, t. 3, Poronin: Wyd. Górskie, 1996, ISBN 83-7104-011-3.
- ↑ Władysław Szafer: Tatrzański Park Narodowy. Zakład Ochrony Przyrody PAN, 1962.
- ↑ Jaskinie, Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy [online], jaskiniepolski.pgi.gov.pl [dostęp 2016-06-26].
- ↑ Władysław Szafer, Tatrzański Park Narodowy, Zakład Ochrony Przyrody PAN, 1962.