Zagrzebkowate
Zagrzebkowate (Bithyniidae) – zróżnicowana rodzina ślimaków z podgromady Caenogastropoda, grupująca małe gatunki słodkowodne, szeroko rozprzestrzeniona na świecie[2]. Liczy ponad 350 gatunków, w tym około 190 gatunków żyjących współcześnie[1].
| Bithyniidae | |
| Gray, 1857 | |
 Najszerzej rozprzestrzeniony gatunek rodziny zagrzebkowatych: zagrzebka pospolita | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Rząd | |
| Nadrodzina | |
| Rodzina |
zagrzebkowate |
| Typ nomenklatoryczny | |
|
Bithynia Leach, 1818 | |
Cechy morfologiczne edytuj
Ślimaki małe lub średniej wielkości, muszle stożkowate, jajowate lub jajowato stożkowate, o wzniesionej skrętce. Wieczko mocne, zwapniałe, o koncentrycznych liniach przyrostów. Dołka osiowego brak lub słabo wykształcony, szczelinowaty. Zwierzęta rozdzielnopłciowe, narządy kopulacyjne z jednym lub dwoma gruczołami dodatkowymi[2]. Ktenidium (płat skrzelowy) szerokie[3].
Występowanie edytuj
Przedstawiciele zagrzebkowatych występują w słodkich wodach śródlądowych Europy, Afryki, Azji, na Archipelagu Sundajskim, w Australii[4]. W Europie występuje ok. 15 gatunków zaliczanych do rodzaju zagrzebka (Bithynia Leach). W Polsce reprezentowane przez dwa gatunki: zagrzebkę pospolitą (Bithynia tentaculata) i zagrzebkę sklepioną (Bithynia leachi)[2].
Biologia i ekologia edytuj
Zajmowane siedliska edytuj
Zasiedlają różne typy wód (drobne cieki, rzeki, stawy, rowy melioracyjne, jeziora, zbiorniki zaporowe) i różne typy podłoża (od mulistych po kamieniste, także hydrofity i maty glonów nitkowatych). Występują płytko w litoralu, na niewielkich głębokościach[2].
Odżywianie edytuj
Filtratorzy i zdrapywacze, odżywiający się glonami peryfitonowymi i fitoplanktonem[2].
Podział systematyczny edytuj
Do rodziny zagrzebkowatych (Bithyniidae) należą następujące rodzaje zgrupowane w trzy podrodziny[1]:
- Bithyniinae Gray, 1857
- Bithynia Leach, 1818 – zagrzebka – rodzaj typowy
- Pseudobithynia Glöer & Pešić, 2006
- Helicostoinae Pruvot-Fol, 1937
- Helicostoa E. Lamy, 1926
- Parafossarulinae Starobogatov, 1983
- Parafossarulus Annandale, 1924
status i pozycja systematyczna pozostałych rodzajów zaliczanych tradycyjnie do tej rodziny są niepewne[1][5]:
- Boreoelona Starobogatov & Streletzkaja, 1967
- Celekenia Andrusov, 1902 †
- Congodoma Mandahl-Barth, 1968
- Daciella Wenz, 1942 †
- Emmericiopsis Thiele, 1928
- Euchilus F. Sandberger, 1870 †
- Ferebithynia Kókay, 2006 †
- Fossarulus Neumayr, 1869 †
- Funduella Mandahl-Barth, 1968
- Gabbia Tryon, 1865
- Gabbiella Mandahl-Barth, 1968
- Hydrobioides G. Nevill, 1885
- Incertihydrobia Verdcourt, 1958
- Jubaia Mandahl-Barth, 1968
- Liminitesta Mandahl-Barth, 1974
- Lufengospira W. Yu & Y.-H. Xi, 1977 †
- Neosataria Kulkarni & Khot, 2015
- Neumayria De Stefani, 1877 †
- Parabithynia Pilsbry, 1928
- Petroglyphus Möllendorff, 1894
- Pseudovivipara Annandale, 1918
- Sierraia Connolly, 1929
- Soapitia E. Binder, 1961
- Streptocerella Andrusov, 1902 †
- Tylopoma Brusina, 1882 †
- Wattebledia Crosse, 1886
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f MolluscaBase eds., Bithyniidae Gray, 1857, [w:] MolluscaBase [online] [dostęp 2024-03-10] (ang.).
- ↑ a b c d e Piechocki A. 1979. Mięczaki (Mollusca), Ślimaki (Gastropoda) W: Fauna słodkowodna Polski 7. PWN, Warszawa; str. 86–87.
- ↑ Lilly, M.M.. The mode of life and the structure and functioning of the reproductive ducts of Bithynia tentaculata (L.). „Proceedings of the Malacological Society of London”. 30, s. 87–110, 1953.
- ↑ Glöer P. (2002). Die Süßwassergastropoden Nord- und Mitteleuropas. Die Tierwelt Deutschlands, ConchBooks, Hackenheim, 326 pp., ISBN 3-925919-60-0.
- ↑ Rodzina Bithynidae w bazie NCBI dostęp: 15 kwietnia 2014.
Bibliografia edytuj
- Piechocki A. 1979. Mięczaki (Mollusca), Ślimaki (Gastropoda) W: Fauna słodkowodna Polski 7. PWN, Warszawa.
Linki zewnętrzne edytuj
- Rodzina Bithynidae w bazie AnimalBase AnimalBase, Uniwersytet w Tybindze, dostęp: 5 marca 2014.