Wikipedia

Zakoniczyn

Zakoniczyn (kaszb. Sãkòcëno, niem. Zankenzin[1]) – położone na dużym obszarze osiedle w Gdańsku, na terenie dzielnicy Ujeścisko-Łostowice.

Zakoniczyn
Część miasta Gdańska
Ilustracja
Zakoniczyn – Osiedle Pięć Wzgórz
Państwo

 Polska

Województwo

 pomorskie

Miasto

Gdańsk

W granicach Gdańska

1973

Strefa numeracyjna

58

Kod pocztowy

80-180

Tablice rejestracyjne

GD

Położenie na mapie Gdańska
Mapa konturowa Gdańska, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Zakoniczyn”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry znajduje się punkt z opisem „Zakoniczyn”
Położenie na mapie województwa pomorskiego
Mapa konturowa województwa pomorskiego, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „Zakoniczyn”
Ziemia54°19′09″N 18°34′36″E/54,319083 18,576667
Multimedia w Wikimedia Commons

Położenie administracyjne

edytuj

Zakoniczyn jest podjednostką jednostki morfogenetycznej Ujeścisko, w okręgu historycznym Wyżyny. Dawna wieś mająca dzisiaj status osiedla, to pod względem obszarowym jedna z największych podjednostek administracyjnych Gdańska. Od południa ciągnie się wzdłuż ul. Świętokrzyskiej (od ul. Wieżyckiej po Kowale). Północne granice osiedla zamykają dzisiejsze ulice Warszawska i Jabłoniowa. Od zachodu ul. Konrada Guderskiego, a od wschodu ul. Człuchowska i ul. Częstochowska. Zakoniczyn w granice Gdańska został przyłączony w 1973,[2][3] m.in. razem z pobliskimi wsiami: Jasień, Łostowice, Maćkowy, Szadółki, Ujeścisko i Zabornia[4].

Sąsiednie podjednostki

edytuj

Historia

edytuj
 
Dwór przy ul. Wieżyckiej

Wieś została odnotowana w 1334 r. jako Zankoczyn (lokacja przez komtura gdańskiego Jordan von Veken), następnie Zamkoczin (1402), Czackenczin (1438), później Zankenczyn lub Zankenschin. W 1874 r. nazwa została zmieniona na Zankenzin, a w 1942 na Zangen[2]. Współcześni językoznawcy rekonstruują ją jako Sękocin (od imienia Sękota). W 1399 r. Krzyżacy nadali wieś szpitalowi św. Elżbiety, od którego dzierżawili ją mieszkańcy Gdańska.

Zakoniczyn był zawsze niewielkim majątkiem na końcu prowadzącej do niego z Łostowic ulicy Wieżyckiej. na początku XIX wieku wieś liczyła 57 mieszkańców (1819). Pod koniec wieku, liczba mieszkańców wzrosła do 141 (1886)[4].

W I połowie XIX wieku na fundamentach poprzedniego dworku powstał nowy, istniejący do dziś przy ul. Wieżyckiej. Do II wojny należał on do rodziny Wendtów - właścicieli pobliskich ziem, zamordowanych przez żołnierzy Armii Czerwonej i pochowanych w parku otaczającym dom (zachowane groby). W 1905 majątek zamieszkiwały 143 osoby (w tym 91 Niemców oraz 52 Polaków)[5]. Przed II wojną światową Zakoniczyn był majątkiem ziemskim (ostatnim właścicielem był Artur von Wendt). Po wojnie Zakoniczyn stał się PGR-em[2]. Po 1990 niszczejący dwór i majątek przeszedł na własność Gminy Miasta Gdańsk. W 2004 roku (zgodnie z umową notarialną: Rep. A nr 3452/2004 z dnia 28.04.2004 r.) nieruchomość została sprzedana spółce PB Górski. Zgodnie z zapisami umieszczonymi w/w akcie notarialnym, deweloper zobowiązał się m.in. do przeprowadzenia w terminie 4 lat rewaloryzacji zespołu dworsko-parkowego w uzgodnieniu z Pomorskim Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków. PB Górski nie wywiązał się jednak z umowy z Miastem (stan na kwiecień 2020 r.). W bezpośrednim sąsiedztwie dworu i dawnego majątku powstają za to kolejne bloki, sukcesywnie niszcząc otoczenie historycznego obiektu, a sam dwór narażając na dalsze zniszczenie przez pracujący na budowie ciężki sprzęt.

Współcześnie na obszarze rozwija się tam budownictwo mieszkaniowe[2]. W latach 2002–2009 zostały oddane budynki Osiedla Świętokrzyskiego (ul. Konrada Guderskiego)[6]. W latach 2002–2006 powstały pierwsze zabudowania osiedla Pięciu Wzgórz (ul. Konstantego Bergiela/Kazimierza Porębskiego/Wacława Kłoczkowskiego/Jerzego Zwierkowskiego/Aleksandra Dulin'a)[7]. W latach 2006–2009 zabudowano górny odcinek osiedla Pięciu Wzgórz (ul. Kazimierza Porębskiego)[8]. Pomiędzy 2006, a 2008 r. oddano do użytku pierwsze bloki przy ul. Stanisława Dąbka i ul. Człuchowskiej. W tym samym czasie w miejscu wyburzonych wcześniej zabudowań po dawnym PGR, powstało osiedle złożone z niewielkich bloków mieszkalnych, domów jednorodzinnych i tzw. bliźniaków (ul. Andrzeja Huenefelda). W latach 2007–2009 powstało osiedle Miłe Wzgórze (ul. Konrada Guderskiego)[9]. W latach 2013–2016 PB Górski zakończył inwestycję przy ul. Jerzego Świrskiego (Osiedle Świrskiego). Aktualnie po sąsiedzku powstaje osiedle Nowa Wieżycka (2020). W latach 2017–2019 przy ul. Stanisława Dąbka oddano do użytku kolejną inwestycję - dwupiętrowe bloki mieszkalne. Nowe zabudowania w postaci domów jednorodzinnych powstają sukcesywnie także wzdłuż historycznej ulicy Wieżyckiej.

W granicach Zakoniczyn funkcjonują dwie nowoczesne szkoły. Na ul. Człuchowskiej (Szkoła Podstawowa nr 12) i na ul. Lawendowe Wzgórze (Szkoła Podstawowa nr 6), do której od strony Osiedla Pięć Wzgórz prowadzi ścieżka pieszo-rowerowa oddana do użytku na przełomie 2019 i 2020 roku. W sąsiedztwie szkoły znajduje się przystanek tramwajowy będący częścią linii tramwajowej wybudowanej wzdłuż al. Pawła Adamowicza.

Ul. Kazimierza Porębskiego jest trzecią ulicą pod względem liczby osób zameldowanych na pobyt stały w górnym tarasie Gdańska (biorąc pod uwagę jedynie dzielnice leżące na południe od Alei Armii Krajowej - tzw. Gdańsk Południe), to skupia ona najwięcej mieszkańców w rejonie[10].

 
Widok na zabudowę Ekolanu przy ulicy Porębskiego.

Na obszarze Zakoniczynu położone są dwa duże zbiorniki retencyjne: Świętokrzyska I (pow. 6,8 ha, obwód 1 km) i Świętokrzyska II (pow. 7,5 ha, obwód 1,3 km) usytuowane na Potoku Oruńskim, który stanowi lewy dopływ Kanału Raduni. Zbiorniki są oddalone od siebie o około 500 m i połączone ścieżką przebiegającą przez las wzdłuż potoku. Zbiornik Świętokrzyska II wraz z dwoma zadrzewionymi wyspami jest miejscem lęgów m.in. łabędzia niemego, perkoza rdzawoszyjego, perkoza dwuczubego, łyski, krzyżówki oraz kokoszki[11].

Edukacja

edytuj

Szkoły publiczne

edytuj

Transport

edytuj
 
Tramwaj linii 12 w kierunku Oliwy oczekuje odjazdu z przystanku Lawendowe Wzgórze

Na południu osiedla Zakoniczyn znajduje się droga wojewódzka nr 221 łącząca Gdańsk z Kościerzyną. Większa część osiedla składa się z ulic o uspokojonym ruchu.

Na terenie Zakoniczyna jeżdżą autobusy ZTM w Gdańsku na południu łączące Zakoniczyn z węzłem przesiadkowym Łostowice Świętokrzyska umożliwiającym przesiadkę na tramwaj w inne rejony Gdańska, a także z węzłem Gdańsk Jasień umożliwiając przesiadkę na pociąg. Na północy Zakoniczyna jest otwarta w czerwcu 2020 roku krańcówka tramwajowa na której przystanek końcowy mają tramwaje linii 2,4 i 11 łączące bezpośrednio Zakoniczyn z centrum, Oliwą, Wrzeszczem, Zaspą i Jelitkowem[15].

Na południowej granicy Zakoniczyna jeżdżą także autobusy przewoźnika regionalnego P.A Gryf[16]. Organizuje on bezpośrednie przewozy do sąsiednich wsi, a także do Kościerzyny.

W przyszłości planowana jest budowa nowych ulic o roboczych nazwach Nowa Świętokrzyska, a także Nowa Bulońska Południowa[17].

W dalszej perspektywie planowane jest zbudowanie połączenia kolejowego w ramach PKM[18].

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Dawne nazwy geograficzne. danzig-online.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-02-13)].
  2. ↑ a b c d Zakoniczyn. [dostęp 2012-07-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-08-25)].
  3. ↑ Jednostki morfogenetyczne Gdańska. gdansk.pl.
  4. ↑ a b Andrzej Januszajtis, Od Gyddanyzc do Wielkiego Gdańska, 2011.
  5. ↑ Aleksandra Kozłowska "Znany deweloper kupił zabytkowy dwór w Gdańsku. A następnie go... zrujnował"
  6. ↑ Inwestycje zrealizowane Gdańsk
  7. ↑ Dzielnica Pięciu Wzgórz. ekolan.pl.
  8. ↑ Hossa Inwestycje zrealizowane. hossa.gda.pl.
  9. ↑ MIŁE WZGÓRZE. ekolan.pl.
  10. ↑ 7046 mieszkańców przy najludniejszej ulicy Trójmiasta. A ulic mamy prawie 2,8 tys., „trojmiasto.pl” [dostęp 2016-11-14] (pol.).
  11. ↑ Zbiorniki retencyjne "Świętokrzyska 1 i 2" [online], Trójmiejska Grupa OTOP [dostęp 2020-04-09] (pol.).
  12. ↑ Strona główna - Szkoła Podstawowa nr 6 [online], zsp6.edu.gdansk.pl [dostęp 2021-01-22].
  13. ↑ l, Rowerowy Maj 2019 w Gdańsku. Jak wystartował? Co nowego w tym roku? [online], Gdańsk - oficjalny portal miasta [dostęp 2021-01-22] (pol.).
  14. ↑ Strona główna - Szkoła Podstawowa nr 12 [online], sp12.edu.gdansk.pl [dostęp 2021-01-22].
  15. ↑ Gdańskie Centrum Multimedialne, Dzisiaj oficjalne otwarcie Nowej Warszawskiej - piknik i bezpłatne przejazdy tramwajem [online], Gdańsk - oficjalny portal miasta [dostęp 2023-10-12] (pol.).
  16. ↑ Przewozy Autobusowe Gryf [online], Przewozy Autobusowe Gryf Kartuzy [dostęp 2021-01-22] (pol.).
  17. ↑ Dyrekcja Rozbudowy Miasta Gdańska - Opracowanie dokumentacji projektowej dla budowy ulicy Nowej Świętokrzyskiej w Gdańsku [online], www.drmg.gdansk.pl [dostęp 2021-10-05].
  18. ↑ PKM Południe [online], Pomorska Kolej Metropolitalna [dostęp 2021-10-05] (pol.).

Linki zewnętrzne

edytuj


Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Zakoniczyn&oldid=74400337”