Zamek w Jazłowcu
Zamek w Jazłowcu (ukr. Язловецький замок) – wybudowany XV wieku przez Buczackich w Jazłowcu, obecnie w ruinie.
 Front wieży bramnej zamku górnego, z wejściem do którego prowadził most zwodzony | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Rozpoczęcie budowy | |
| Ważniejsze przebudowy |
1550–1556, 1575–1607 |
| Właściciel |
Buczaccy, Jazłowieccy, Koniecpolscy, Lubomirscy, Poniatowscy herbu Ciołek |
Położenie na mapie obwodu tarnopolskiego  | |
Położenie na mapie Ukrainy  | |
 48°57′26″N 25°26′25″E/48,957222 25,440278
| |
Historia edytuj
Za czasów Kazimierza Wielkiego własność Buczackich[potrzebny przypis], którzy po osiedleniu się w Jazłowcu przyjęli nazwisko Jazłowieckich. Panowali oni na zamku do XVII wieku. Przebudowy obiektu dokonał Jerzy Jazłowiecki[1] w latach 1550–1556. Kolejna przebudowa nastąpiła w latach 1575–1607. Po Jazłowieckich zamek przeszedł do Czuryłów, Wolskich, Bełżeckich, Odrzywolskich, a następnie został kupiony przez Koniecpolskich. Stanisław i jego syn Aleksander wybudowali istniejący do dziś pałac, w którym zamieszkali. W czasach świetności zamek nad Olchowcem był uważany za równie silną fortecę, co Kamieniec Podolski. W 1672 r. poddał się Husseinowi baszy Adenu, w następnym roku po zwycięstwie chocimskim, przeszedł do Polski. W 1676 r. poddał się Ibrahimowi Szejtanowi paszy. W dniu 24 sierpnia 1684 r. został odebrany Turkom po dwudniowym oblężeniu, którzy na wiadomość, że król i pogromca się zbliża, w większości z zamku się wycofali. Część załogi zgłosiła się do służby królewskiej. Z początkiem XVIII wieku zamek przeszedł od Koniecpolskich do Lubomirskich.
Architektura edytuj
Z zamku dolnego do zamku górnego prowadził most zwodzony. Dlatego na sporej wysokości znajduje się wejście posiadające portal z dwoma kolumnami, których głowice wspierają archiwoltę o łuku koszowym. W niej umieszczony jest kartusze herbowe z czterema herbami, m.in. Abdank Jazłowieckich oraz rozetami.
Pałac edytuj
W 1746 r. został nabyty w drodze kupna przez Stanisława Poniatowskiego, ojca króla Stanisława Augusta, który wiele młodzieńczych lat spędził w Jazłowcu. Poniatowski około 1747 r. poniżej ruin fortecy wybudował pałac lub przebudował tzw. zamek nowy[1]. W 1863 r. kolejny właściciel Krzysztof Błażowski przeznaczył pałac na klasztor ss. niepokalanek[2]. W 2010 r., po okresie działalności jako sanatorium gruźlicze, wrócił częściowo do zgromadzenia. Środkowa część fasady podniesiona o piętro, zwieńczona tympanonem, w którym znajduje się ozdobny kartusz z herbami: Ciołek Poniatowskich (po lewej) oraz Pogoń Czartoryskich (po prawej).
Przypisy edytuj
- ↑ a b Roman Aftanazy, Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, wyd. drugie przejrzane i uzupełnione, t. 9: Województwo podolskie, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1996, s. 127-135, ISBN 83-04-04268-1, ISBN 83-04-03701-7 (całość).
- ↑ Stanisław Sławomir Nicieja: Twierdze kresowe Rzeczypospolitej. Warszawa: Wydawnictwo Iskry, 2006, s. 55-66. ISBN 83-244-0024-9.
Bibliografia edytuj
- Stanisław Sławomir Nicieja: Twierdze kresowe Rzeczypospolitej. Warszawa: Wydawnictwo Iskry, 2006, ss. 55-66. ISBN 83-244-0024-9.
Linki zewnętrzne edytuj
- Zamek w Jazłowcu.
- Archiwalne widoki zamku w bibliotece Polona