Zbigniew Tadeusz Wierzbicki
Zbigniew Tadeusz Wierzbicki (ur. 13 marca 1919 w Warszawie, zm. 7 czerwca 2017[1]) – polski socjolog, specjalizujący się w polityce społecznej oraz socjologii wsi i ochrony środowiska, profesor.
| Data i miejsce urodzenia |
13 marca 1919 |
|---|---|
| Data śmierci |
7 czerwca 2017 |
| Profesor nauk humanistycznych | |
| Specjalność: polityka społeczna, socjologia wsi i ochrony środowiska | |
| Alma Mater | |
| Doktorat |
1947 |
| Habilitacja |
1963 |
| Profesura |
1973 |
| Nauczyciel akademicki | |
| Uczelnia |
Instytut Filozofii i Socjologii PN |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys
edytujW 1937 roku ukończył Liceum im. Sułkowskich w Rydzynie i kontynuował naukę w Pedagogium w Lublinie. W czasie II wojny światowej zaangażował się w tajne nauczanie w Warszawie i Nałęczowie. W szkole handlowej, a następnie gimnazjum i liceum w Nałęczowie, pracował w latach 1942–1946.
W 1947 roku ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie Poznańskim, a w 1948 roku Szkołę Główną Handlową. W 1949 roku uzyskał na Uniwersytecie Poznańskim stopień doktora, tematem jego rozprawy było Pojęcie państwa w marksizmie. W latach 1950–1955 pracował jako nauczyciel w szkołach średnich Warszawy i Poznania. Potem podjął studia na École pratique des hautes études w Paryżu. Po ich ukończeniu w 1959 roku został zatrudniony w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN. Tam w 1963 roku uzyskał habilitację na podstawie rozprawy Wieś Żmiąca w pół wieku później. W 1973 roku został profesorem nadzwyczajnym, a w 1989 roku został profesorem zwyczajnym w zakresie nauk humanistycznych[2].
We wrześniu 1978 został członkiem Towarzystwa Kursów Naukowych. W okresie wydarzeń sierpniowych w 1980 roku był sygnatariuszem skierowanego do władz komunistycznych apelu 64 naukowców, literatów i publicystów o podjęcie dialogu ze strajkującymi robotnikami[3]. W latach 1983–1992 pracował na stanowisku profesora w Katedrze Socjologii Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Po 1992 roku rozpoczął pracę w Instytucie Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN, pracując tam do 1997 roku[4]. Później został wykładowcą Wyższej Szkoły Humanistycznej i następnie Akademii Humanistycznej im. Aleksandra Gieysztora w Pułtusku.
W działalność na rzecz ochrony środowiska naturalnego zaangażowany od 1950 roku, autor wielu prac i artykułów poświęconych tej tematyce. W 1997 roku uhonorowany został tytułem „Dobrodzieja Przyrody” przyznawanym przez Pracownię na rzecz Wszystkich Istot[5]. Aktywnie zaangażowany w działalność Towarzystwa Wolnej Wszechnicy Polskiej (TWWP), czyniącego starania na rzecz reaktywowania tej międzywojennej uczelni. Był przewodniczącym prezydium rady Fundacji im. Tadeusza Łopuszańskiego[6], a także redaktorem naczelnym „Buntu Młodych Duchem”, niezależnego dwumiesięcznika o tematyce historycznej, społecznej i ekologicznej, wydawanego przez Oddział Warszawski TWWP oraz Fundację im. Tadeusza Łopuszańskiego. Były członek działającej w latach 1986–1989 Rady Konsultacyjnej przy przewodniczącym Rady Państwa, a następnie członek Rady do Spraw Wsi i Rolnictwa przy prezydencie RP Lechu Wałęsie.
Odznaczenia
edytujW 2011 roku został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski[7].
Wybrane publikacje
edytuj- Materializm: krótki zarys filozofii materialistycznej (1948)
- Awans przez szkołę na przykładzie Żmiącej, wsi powiatu limanowskiego (1956)
- Ewolucja ustroju rolnego we wsi Żmiąca w latach 1847–1953 (1957)
- Poglądy ekonomiczne Monteskiusza na tle jego twórczości (1958)
- Adaptacja emigracji ze wsi Żmiąca (powiat limanowski) na Ziemiach Zachodnich (1960)
- Dziedziczenie we wsi Limanowej na przykładzie Żmiącej (1960)
- Agribusiness – wyłaniająca się nowa gałąź amerykańskiej socjologii wsi (1968)
- Badania amerykańskie nad aktywizacją społeczności lokalnej (1969)
- Socjologia wsi w Stanach Zjednoczonych: stan i tendencje rozwojowe (1970, wspólnie z Alvinem L. Bertrandem)
- Ewolucja rolniczych spółdzielni produkcyjnych w uprzemysłowionym regionie (1970)
- Ochrona środowiska naturalnego wsi (1973)
- Gaeki – zespołowe gospodarstwa rolne we Francji (1975)
- Ochrona krajobrazu w socjoekologicznej perspektywie (1980)
- Ekologia człowieka a sozoekologia społeczna (1982)
- Obrzędy i praktyki religijne ludności wiejskiej i ich regulacyjne funkcje na przykładzie wsi Zacisze (1984)
- Aktywizacja i rozwój społeczności lokalnych i środowiskowych (1987)
- Konflikty towarzyszące procesowi sekularyzacji szkoły po 1956 r. (1987)
- Cenzura słowa a wychowanie do trzeźwości w autorytatywnym systemie PRL (1993)
- Socjologia wsi we Francji (1994,wspólnie z Placide Rambaud, ISBN 83-231-0476-X)
- Dimitrie Gusti: socjolog niepodległej Rumunii (1999, ISBN 83-7174-437-4)
- Ludwik Górski – prekursor socjologii wsi i społecznej nauki Kościoła (w dziewięćdziesiątą rocznicę śmierci) (1999)
- O pewnym stereotypie socjologii religii (1999, ISBN 83-231-1044-1)
- Sozoekologia społeczna : główne problemy, materiały, rozwiązania (2008, ISBN 978-83-231-2264-7)
Przypisy
edytuj- ↑ Jacek Giebułtowicz, Zmarł Prof. Zbigniew T. Wierzbicki, redaktor naczelny naszego pisma [online], bunt.com.pl, 7 czerwca 2017 [dostęp 2017-06-09].
- ↑ Andrzej Kaleta, Wspomnienie o Profesorze Zbigniewie Tadeuszu Wierzbickim (1919–2017), „Wieś i Rolnictwo” (4 (177)), 2017, s. 7–16, DOI: 10.53098/wir042017/01, ISSN 2657-5213 [dostęp 2023-02-06].
- ↑ Apel (64 intelektualistów wraz z załączonym suplementem zawierającym nazwiska sygnatariuszy apelu), karta.org.pl [zarchiwizowane 2020-10-23].
- ↑ Włodzimierz Wincławski, Zbigniew Tadeusz Wierzbicki 13 marca 1919 – 7 czerwca 2017, „Studia Socjologiczne” (4 (227)), 2017, s. 9–16 [dostęp 2021-04-29].
- ↑ Dobrodziej Przyrody, Pracownia na rzecz Wszystkich Istot [zarchiwizowane 2009-01-29].
- ↑ Uroczyste Walne Zebranie Sprawozdawczo-Wyborcze Rady Fundacji im. Tadeusza Łopuszańskiego [online], Fundacja im. Tadeusza Łopuszańskiego, 11 maja 2003 [dostęp 2011-08-25].
- ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 października 2010 r. o nadaniu orderów (M.P. z 2011 r. nr 16, poz. 174).
Bibliografia
edytuj- Sławomir Kalembka (red.), Pracownicy nauki i dydaktyki Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 1945–2004. Materiały do biografii, Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2006, s. 727, ISBN 83-231-1988-0.
- Prof. zw. dr hab. Zbigniew Tadeusz Wierzbicki, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2012-05-04].