Zespół dworski w Kamesznicy
Zespół dworski w Kamesznicy – kompleks zabudowań z 1833 roku w Kamesznicy w powiecie żywieckim, na który składają się: dwór, kancelaria z wieżą zegarową, stajnia z wozownią (obecnie stodoła), lamus, suszarnia szyszek (obecnie dom mieszkalny), i park, wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa śląskiego[1].
 nr rej. A-657/95 z 1 stycznia 1995[1]
| |
 Kancelaria z wieżą zegarową w 2004 roku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Dworkowa 48 |
| Styl architektoniczny | |
| Inwestor |
Marceli Potocki[2] |
| Kondygnacje |
1 (pałac)[3] |
| Ukończenie budowy |
1833 |
| Pierwszy właściciel |
Marceli i Teresa Potoccy[2] |
| Kolejni właściciele | |
| Obecny właściciel | |
Położenie na mapie gminy Milówka  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu żywieckiego  | |
 49°34′19,0″N 19°03′31,5″E/49,571944 19,058750
| |
| nr rej. KBS-11-51-kr-35 z 20 sierpnia 1935[1]
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Powierzchnia |
około 7,5[2] ha |
Na miejscu późniejszego zespołu dworskiego stały wcześniej zabudowania folwarczne Wielopolskich[2], wzniesione w 1720 roku[4]. Parterowy, murowany klasycystyczny dwór (pałac) kryty dachem czterospadowym został wybudowany w 1833 roku[5][3] jako letnia rezydencja dla hrabiów Marcelego i Teresy Potockich herbu Pilawa z Buczacza[2]. Poniżej dworku znajduje się tzw. kancelaria z wieżą zegarową na planie czworokąta, nakrytą baniastym dachem hełmowym z gontu[2]. Na zespół składa się także budynek suszarni szyszek, obecnie użytkowany jako dom mieszkalny[2]. W pobliżu znajduje się również kamienny krzyż z inskrypcją „1833” oraz herbem Pilawa. Kompleks otacza park o powierzchni około 7,5 ha, w którym rosną np. około 150-letni[5] żywotnik zachodni, mający status pomnika przyrody (obwód pnia 193 cm; poza żywotnikiem ochroną objęte były sosny wejmutki, które uległy zniszczeniu[6]), jesiony, lipy, modrzewie, czy jawory[2].
W 1846 roku dwór wraz z majątkiem Kamesznica został zakupiony od Teresy Potockiej przez Karola Ludwika Habsburga[4], który przeznaczył go na siedzibę arcyksiążęcego zarządu lasów[2]. Obecnie dwór wykorzystuje administracja Lasów Państwowych[2].
Z dawnego wyposażenia wnętrz zachował się neogotycki kominek z marmuru[2].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 140 [dostęp 2017-11-04].
- ↑ a b c d e f g h i j k l m Barański 2007 ↓.
- ↑ a b c Faryna-Paszkiewicz, Omilanowska, Pasieczny 2001 ↓.
- ↑ a b Szablowski 1948 ↓.
- ↑ a b Gmina Milówka 2008 ↓, s. 18.
- ↑ Rejestr Pomników Przyrody w województwie śląskim. Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Katowicach, 2014-06-16, s. Poz. 531.
Bibliografia edytuj
- Mirosław Barański: Beskid Śląski. Przewodnik. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2007, s. 406. ISBN 978-83-89188-71-7.
- Hanna Faryna-Paszkiewicz, Małgorzata Omilanowska, Robert Pasieczny: Atlas zabytków architektury w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, s. 521. ISBN 83-01-13478-X.
- Plan Odnowy Miejscowości Kamesznica. STRADA Piotr Kurowski (Gmina Milówka), 2008-04.
- Powiat żywiecki, województwo krakowskie. Jerzy Szablowski (oprac.). Warszawa: Wydawnictwo Państwowego Instytutu Historii Sztuki, 1948, s. 63, seria: Zabytki sztuki w Polsce nr 3.
Linki zewnętrzne edytuj