Zofia z Czartoryskich Zamoyska
Zofia z Czartoryskich Zamoyska (ur. 15 września 1778 w Warszawie, zm. 27 lutego 1837 we Florencji) – polska arystokratka zwana „Matką Rodu Zamoyskich”, filantropka, inicjatorka Warszawskiego Towarzystwa Dobroczynności.
 Portret Zofii z Czartoryskich Zamoyskiej, 1802–1803, Robert Lefèvre | |
| Data i miejsce urodzenia |
15 września 1778 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
27 lutego 1837 |
| Ojciec | |
| Matka | |
| Mąż | |
Życiorys edytuj
Urodziła się 15 września 1778 roku w Warszawie[1][2]. Była piątym[1] dzieckiem Izabeli Czartoryskiej z domu Fleming i Adama Kazimierza Czartoryskiego[1][3], choć jej ojcem mógł być w rzeczywistości Franciszek Ksawery Branicki[1].
Uważana była przez współczesnych za wielką piękność[1][3]. Często ją portretowano[1]. 20 maja 1798 roku, w Puławach, wyszła za mąż za Stanisława Kostkę Zamoyskiego. Nazywana jest „Matką Rodu Zamoyskich”, ponieważ została matką dziesięciorga dzieci: Konstantego (ur. 1799), Andrzeja Artura (1800), Jana (1802), Władysława (1803), Celiny (1804), Jadwigi (1806), Zdzisława (1810), Augusta (1811), Elizy (1818) i Stanisława (1820)[1].
Zaangażowała się w działalność charytatywną[1]. W 1814 roku[3][4] założyła Warszawskie Towarzystwo Dobroczynności[1][3][4], na rzecz którego jako ośmiolatek koncertował Fryderyk Chopin[1]. Przewodniczyła także Towarzystwu Muzycznemu w Warszawie[1].
Napisała i wydała poradnik Rady dla córki przeznaczony dla jej córki Jadwigi, przyszłej żony Leona Sapiehy. W publikacji roztrząsała takie kwestie, jak co to znaczy być pobożną kobietą i dobrą żoną. Najnowsze wydanie książki ukazało się w 2002 roku[1].
Wyjechała za granicę ze względu na problemy zdrowotne[1]. Zmarła 27 lutego 1837 roku we Florencji[1][2] na skutek gruźlicy. Została pochowana w kościele Santa Croce, jej nagrobek wykonał Lorenzo Bartolini[1].
Galeria edytuj
-
Zofia Czartoryska jako Psyche, Wincenty de Lesseur wg obrazu Heinricha Friedricha Fügera, 1797, Muzeum Narodowe w Warszawie -
Miniatura autorstwa Walerii Tarnowskiej, 1803, Muzeum Narodowe w Warszawie -
Oko Zofii z Czartoryskich Zamoyskiej, Muzeum Książąt Lubomirskich -
Sophie Zamoyska, autor nieznany, 1839, Biblioteka Brytyjska -
Zofia z Czartoryskich ordynatowa Stanisławowa Zamoyska w turbanie, Pierre Louis Grevedon, 1829, Muzeum Narodowe w Warszawie -
Wykonana w białym marmurze kopia nagrobka hr. Zofii Czartoryskiej Zamoyskiej dłuta Bartoliniego; kaplica pałacu w Kozłówce
_p413_SOPHIE_ZAMOYSKA,_NEE_CZARTORYSKA.jpg)
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Monika Januszek-Surdacka, Zofia z Czartoryskich Zamoyska [online], Muzeum Zamoyskich [dostęp 2023-09-27].
- ↑ a b Master [online], web.archive.org [dostęp 2023-09-27] [zarchiwizowane z adresu 2014-07-15].
- ↑ a b c d Iza Wiercińska, Zofia z Czartoryskich ordynatowa Stanisławowa Zamoyska w turbanie [online], Muzeum Narodowe w Warszawie - Zbiory Cyfrowe [dostęp 2023-09-28] (pol.).
- ↑ a b Warszawskie Towarzystwo Dobroczynności [online], Narodowy Instytut Fryderyka Chopina [dostęp 2023-09-28].