Zrzędność i przekora
Zrzędność i przekora. Komedia w jednym akcie, wierszem – jednoaktowa, komediowa sztuka teatralna autorstwa Aleksandra Fredry, wystawiona po raz pierwszy 29 grudnia 1822 roku[1].
![]() Strona wydania z 1826 | |
Autor | |
---|---|
Typ utworu | |
Data powstania |
1819–1822(?) |
Wydanie oryginalne | |
Język | |
Data wydania |
1826 |
Informacje
edytujSztuka została napisana najpóźniej w 1822 (ale możliwe są też lata 1819–1820), czyli w pierwszym okresie twórczości Fredry[2][3]. Prapremiera odbyła się w Warszawie 29 grudnia 1822[2]. Fragmenty sztuki zostały wydrukowane po raz pierwszy w czasopiśmie „Wanda” (nr 3, 22 stycznia 1823) oraz w publikacji Co kto lubi (Warszawa 1824, t. II). Pierwotny tytuł przy pierwszej inscenizacji oraz wydrukowanych fragmentów brzmiał Zrzęda i przekora[4]. Cały tekst wydrukowano po raz pierwszy w Wiedniu w 1826 w pierwszym tomie dwutomowego wydania komedii Fredry[2]. Zachował się czystopis sztuki przygotowany w 1824 na potrzeby cenzury lwowskiej z odręcznymi poprawkami autora[5].
Opis fabuły
edytujGłównymi bohaterami sztuki są dwaj bracia, Piotr i Jan, którzy wspólnie sprawują prawną opiekę nad młodą i atrakcyjną Zosią. Dziewczyna chce wyjść za mąż, ma już nawet kandydata w osobie pana Lubomira, jednak trudne charaktery obu opiekunów nie pozwalają im wspólnie podpisać zgody na ślub. Lubomir postanawia zastosować wobec nich fortel.
Inscenizacje
edytujW okresie po II wojnie światowej sztuka była wystawiana w teatrach w Warszawie, Zabrzu i Toruniu. Trzykrotnie była adaptowana na słuchowisko Polskiego Radia, zaś dwukrotnie była wystawiana w Teatrze Telewizji[1]. Pierwszą ekranizację, z 1980 roku, wyreżyserował Andrzej Łapicki, zaś w rolach głównych wystąpili Wiesław Michnikowski i Bronisław Pawlik[6]. W 2013 spektakl w reżyserii Mikołaja Grabowskiego był transmitowany na żywo ze studia TVP Kraków w ramach projektu Trzy razy Fredro, a jako bracia wystąpili Roman Gancarczyk i Krzysztof Globisz[7].
-
Afisz, Teatr Polski, Kraków, 1869
-
Afisz, Teatr Letni, Radom, 1892
-
Afisz, Teatr Miejski, Kraków, 1906
-
Wincenty Rapacki jako Piotr w sztuce Zrzędność i przekora, około 1880
Przypisy
edytuj- ↑ a b Zrzędność i przekora. e-teatr.pl. [dostęp 2015-05-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-05-18)].
- ↑ a b c Pigoń 1955 ↓, s. 468.
- ↑ Ratajczak 1993 ↓, s. 30.
- ↑ Pigoń 1955 ↓, s. 469.
- ↑ Pigoń 1955 ↓, s. 468–469.
- ↑ Zrzędność i przekora w bazie filmpolski.pl
- ↑ Zrzędność i przekora w bazie filmpolski.pl
Bibliografia
edytuj- Stanisław Pigoń: Komentarz. W: Aleksander Fredro: Komedie. Seria pierwsza I. T. 1. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1955, s. 345–525, seria: Pisma wszystkie.
- Dobrochna Ratajczak. Świat Fredrowskich jednoaktówek. „Pamiętnik Literacki”. 84/1, s. 27–51, 1993.