Mikołaj Grabowski

polski reżyser i aktor, pedagog

Mikołaj Aleksander Grabowski (ur. 5 grudnia 1946 w Chrzanowie) – polski reżyser teatralny, dyrektor teatrów, aktor filmowy, teatralny i telewizyjny, pedagog, profesor sztuk teatralnych.

Mikołaj Grabowski
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

5 grudnia 1946
Chrzanów

Zawód

aktor, reżyser teatralny, pedagog

Współmałżonek

Iwona Bielska

Lata aktywności

od 1969

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”

Życiorys

edytuj

W okresie nauki w szkole średniej udzielał się w domu kultury w Wadowicach, a także w szkolnym teatrze, w którym występował m.in. w roli Edmunda w Ciotuni Aleksandra Fredry[1]. Za drugim podejściem został przyjęty na studia aktorskie na Akademii Sztuk Teatralnych im. Stanisława Wyspiańskiego w Krakowie; po niezdaniu pierwszych egzaminów przez rok był laborantem w Zakładach Chemicznych „Alwernia”[2][3]. W 1969 został absolwentem studiów aktorskich, a w 1977 również studiów reżyserskich na krakowskiej AST. W 1968 dołączył do zespołu MW2[4][5], z którym występował m.in. we Francji[6].

W 1969 rozpoczął jako asystent pracę w PWST w Krakowie. W latach 1998–2008 był dziekanem Wydziału Reżyserii na tej uczelni. Habilitował się w 1990, a w 1994 otrzymał tytuł profesora sztuk teatralnych[7]. Na macierzystej uczelni doszedł do stanowiska profesora zwyczajnego.

Występował w Teatrze im. Juliusza Słowackiego w Krakowie (1969–1977). Po ukończeniu studiów reżyserskich pracował w Teatrze im. Cypriana Kamila Norwida w Jeleniej Górze (1977–1979), a następnie w Teatrze im. Stefana Jaracza w Łodzi (1979–1981).

W latach 1981–1982 jako dyrektor naczelny i artystyczny kierował Teatrem Polskim w Poznaniu[8]. W 1982 przeniósł się do Krakowa, obejmując stanowisko dyrektora naczelnego i artystycznego Teatru im. Juliusza Słowackiego[9], które zajmował do października 1985[10]. W następnych latach reżyserował w Teatrze Ludowym w Krakowie-Nowej Hucie, Teatrze im. Stefana Jaracza w Łodzi, Pantheater Kampnagel w Hamburgu oraz Teatrze im. Juliusza Słowackiego. W 1987 zaczął współpracować z Teatrem STU w Krakowie, w 1997 (wspólnie z Krzysztofem Jasińskim) został jego dyrektorem artystycznym. Wyreżyserował wiele nagradzanych spektakli teatralnych oraz telewizyjnych, m.in. Opis obyczajów Jędrzeja Kitowicza w Teatrze STU (1990), Trans-Atlantyk Witolda Gombrowicza w Teatrze im. Stefana Jaracza, Teatrze im. Juliusza Słowackiego i Teatrze Telewizji, Prorok Ilja Tadeusza Słobodzianka w Teatrze Nowym w Łodzi.

W latach 1999–2002 był dyrektorem naczelnym i artystycznym Teatru Nowego w Łodzi, w 2002 objął funkcję dyrektora artystycznego Starego Teatru im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie, a w następnym roku został także dyrektorem naczelnym tej placówki; urzędowanie zakończył w 2012.

Zagrał w takich produkcjach filmowych jak Kariera Nikosia Dyzmy, Pręgi czy Karol. Człowiek, który został papieżem.

W wyborach parlamentarnych w 2005 bez powodzenia kandydował na senatora z okręgu krakowskiego, reprezentując Partię Demokratyczną – demokraci.pl, do której należał[11].

Życie prywatne

edytuj

Wychowywał się w Alwerni[12] z dwoma braćmi: starszym Wiktorem i młodszym Andrzejem, który także został aktorem[13].

Żonaty z aktorką Iwoną Bielską[14], z którą zamieszkał w Rudnie[15][16]. Jego pierwsze małżeństwo zakończyło się rozwodem[17]. Ma syna[18].

Filmografia

edytuj

Odznaczenia i wyróżnienia

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Halek 2014 ↓, s. 225.
  2. Halek 2014 ↓, s. 227.
  3. Andrzej Grabowski, Paweł Łęczuk, Jakub Jabłonka: Andrzej Grabowski – jestem jak motyl. Warszawa: Agora, 2020, s. 258. ISBN 978-83-268-4586-4.
  4. Mikołaj Grabowski. wp.pl. [dostęp 2022-05-31].
  5. Mikołaj Grabowski. culture.pl. [dostęp 2022-05-31].
  6. Halek 2014 ↓, s. 37.
  7. Prof. dr hab. Mikołaj Grabowski, [w:] portal „Ludzie Nauki”, MNiSW / OPI PIB [dostęp 2024-04-14].
  8. Halek 2014 ↓, s. 44, 85.
  9. Halek 2014 ↓, s. 53.
  10. Halek 2014 ↓, s. 202.
  11. Serwis PKW – Wybory 2005. [dostęp 2015-04-08].
  12. Andrzej i Mikołaj Grabowscy: wszystko zaczęło się w Alwernii. polskieradio.pl, 30 lipca 2014.
  13. Halek 2014 ↓, s. 65.
  14. Andrzej Grabowski, Paweł Łęczuk, Jakub Jabłonka: Andrzej Grabowski – jestem jak motyl. Warszawa: Agora, 2020, s. 260. ISBN 978-83-268-4586-4.
  15. Małgorzata Szwarc: Wilczyca na tropie nowych wyzwań. dziennikteatralny.pl, 25 lutego 2014. [dostęp 2016-08-27].
  16. Halek 2014 ↓, s. 35.
  17. Halek 2014 ↓, s. 146.
  18. Halek 2014 ↓, s. 139.
  19. M.P. z 2005 r. nr 78, poz. 1099
  20. M.P. z 1998 r. nr 20, poz. 291
  21. Medal Zasłużony Kulturze – Gloria Artis. mkidn.gov.pl. [dostęp 2022-04-04].
  22. Nagrody Teatru. teatr-pismo.pl. [dostęp 2022-12-04].

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj