Świat albo Traktat o świetle
Świat albo Traktat o świetle (fr. Le Monde ou Traité de la lumiére) – wczesne pismo przyrodnicze Kartezjusza, pisane w latach 1629–1633, opublikowane jednak dopiero pośmiertnie. To pierwsze wydanie, noszące tytuł Le monde de M. Descartes ou le Traité de la Lumière, opublikowane zostało w Paryżu w 1664.
| |||
| Autor |
René Descartes | ||
|---|---|---|---|
| Tematyka | |||
| Typ utworu | |||
| Data powstania |
1629-1633 | ||
| Wydanie oryginalne | |||
| Miejsce wydania |
Paryż | ||
| Język | |||
| Data wydania |
1664 | ||
| Wydawca |
Girad | ||
| Pierwsze wydanie polskie | |||
| Data wydania polskiego |
2005 | ||
| Wydawca |
Aureus | ||
| Przekład |
Tomasz Śliwiński | ||
| |||
Gdy do Kartezjusza dotarła wiadomość o potępieniu Galileusza (1633), Kartezjusz z ostrożności w 1634 zdecydował się zaniechać planowanej i przygotowywanej już publikacji Świata. Dzieło jest pierwszą częścią nie zachowanej większej całości, z której zachowała się także część końcowa, znana obecnie jako Traktat o człowieku.
Świat w swoich początkowych fragmentach stanowi prezentację ogólnych zasad Kartezjańskiej fizyki i kosmologii. Kolejne partie zawierają szczegółowe zastosowania tych zasad do zagadnień szczegółowych fizyki – powstania gwiazd, planet, Ziemi i Księżyca oraz natury takich zjawisk, jak ciepło i światło. Następujące po zaginionej części środkowej partie końcowe z Traktatem o człowieku stosują te same zasady ogólne do fizjologii ciała ludzkiego. Kartezjusz przedstawia wyłożone przez siebie zasady świata fizycznego jako „bajkę” przedstawiającą strukturę wyimaginowanego „nowego świata” – według Johna Cottinghama czytelnik nie powinien mieć jednak wątpliwości, że Kartezjusz sądzi o wyłożonych zasadach, że działają w świecie realnym.
Przekład Polski Tomasza Śliwińskiego ukazał się w 2005, ze wstępem i opracowaniem tłumacza oraz z dodatkiem fragmentów Rozwoju świadomości w filozofii zachodniej Léona Brunschvicga.
Bibliografia
edytuj- John Cottingham, A Descartes Dictionary, The Blackwell philosopher dictionaries, Blackwell Reference, 2003