Wikipedia

Żurawica (województwo świętokrzyskie)

wieś w województwie świętokrzyskim, powiecie sandomierskim, gminie Obrazów

Żurawica – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie sandomierskim, w gminie Obrazów[6][5].

Żurawica
wieś
Państwo

 Polska

Województwo

 świętokrzyskie

Powiat

sandomierski

Gmina

Obrazów

Liczba ludności (2011)

409[2][3]

Strefa numeracyjna

15

Kod pocztowy

27-641[4]

Tablice rejestracyjne

TSA

SIMC

0801154[5]

Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Żurawica”
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego
Mapa konturowa województwa świętokrzyskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Żurawica”
Położenie na mapie powiatu sandomierskiego
Mapa konturowa powiatu sandomierskiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Żurawica”
Położenie na mapie gminy Obrazów
Mapa konturowa gminy Obrazów, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „Żurawica”
Ziemia50°41′08″N 21°40′40″E/50,685556 21,677778[1]
Integralne części wsi Żurawica[6][5]
SIMC Nazwa Rodzaj
0801160 Kolonie część wsi

Prywatna wieś szlachecka Żórawice położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie sandomierskim województwa sandomierskiego[7]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa tarnobrzeskiego.

Przez miejscowość przebiega droga krajowa nr 77 z Lipnika do Przemyśla.

Miejsce urodzenia Jakuba Parkoszowica – autor pierwszego traktatu o ortografii polskiej z ok. 1440 r., profesor i rektor Akademii Krakowskiej. Dzięki niemu wieś Żurawica nosi miano kolebki ortografii polskiej.

Stara wieś położona w pobliżu Sandomierza w dolinie małej rzeczki Żurawki - dopływu Koprzywianki. Wieś położona w malowniczej dolinie.

Pierwsze źródła wymieniają Żurawicę w XIII w. W XV w. początkowo jako Zorawica, Żórawica, Żórawice. Żurawica była własnością Wilhelma Parkosza herbu Godziemba. Parkoszowie zamieszkiwali w XIV i XV w. Żurawicę. Z Żurawicy pochodził polski gramatyk Jakub Parkocz z Żurawicy- szlachcic herbu Godzięba, zmarły w 1455 r. Był on m.in. Proboszczem Kościoła na Skałce w Krakowie oraz rektorem Akademii Krakowskiej

Na początku XVIII w. wieś należała do rodu Sapiehów. W 1781 r. wieś, z rąk Elżbiety Branickiej, księżnej Sapieżyny, przechodzi do Jana Olechowskiego.

W XIX wieku dobra Żurawica należały do Ludwika Paszkiewicza (1837-1901), absolwenta Instytutu w Marymoncie (1858[8]). Żona Ludwika Paszkiewicza, Emilia Maria z Kotkowskich (1847-1915), pochodziła ze znanego na Sandomierszczyźnie rodu Kotkowskich, właścicieli Bodzechowa. Emilia Paszkiewiczowa z Żurawicy była ciotką Antoniny z Kotkowskich Gombrowiczowej - matki pisarza Witolda Gombrowicza. Epitafium Ludwika i Emilii z Kotkowskich Paszkiewiczów znajduje się w kościele parafialnym w Obrazowie[9][10][11][12]. W 1904 roku wdowa po Ludwiku Paszkiewiczu, Emilia z Kotkowskich Paszkiewiczowa, sprzedała majątek Żurawica inżynierowi Franciszkowi Świeżyńskiemu za 46 000 rubli[13].

Ostatnimi - przed reformą rolną - właścicielami Żurawicy byli Świeżyńscy.

Po drugiej wojnie światowej dobra Świeżyńskich zostały upaństwowione. Przez wiele lat (od 1956 r.) działała tu Stacja Nasienno - Szkółkarska. Gospodarstwo nazywane „majątkiem” funkcjonowało do 1989 r. Po 1989 roku zostało podzielone i wydzierżawione przez kilku prywatnych właścicieli. Ze starego majątku pozostały jedynie zabudowania gospodarcze, w miejscu dworku Świeżyńskich wybudowany został blok mieszkalny dla pracowników stacji nasienno-szkółkarskiej. Tereny sadów zostały wydzierżawione i wykupione przez kilku sadowników.

W Żurawicy funkcjonował w przeszłości klub sportowy LKS „Żurawica”.

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 9 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 164211
  2. ↑ Wieś Żurawica w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2022-03-16], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  3. ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
  4. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1628 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  5. ↑ a b c TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
  6. ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013–02–15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2014-03-09]. 
  7. ↑ Województwo sandomierskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz.1, Mapy, plany, Warszawa 1993, k. 3.
  8. ↑ F. Erlicki, Rys historyczny instytutów rolniczo-leśnych w Królestwie Polskiem, 1877, s. 127
  9. ↑ Słowo nr 178 z 6 sierpnia 1901, s. 4
  10. ↑ Żurawica Dawniej i Dziś [dostęp 2021-08-01]
  11. ↑ A. Boniecki, Herbarz Polski, t. 11, 1907, s. 381
  12. ↑ J. Siedlecka, Jaśnie Panicz. O Witoldzie Gombrowiczu, 2011, s. 30
  13. ↑ Kurjer Warszawski nr 296 z 1904 r., s. 7

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Żurawica_(województwo_świętokrzyskie)&oldid=75087088”