Wikipedia

1½ rubla – 10 złotych (1835–1836)

(Przekierowano z 1½ rubla–10 złotych 1835–1836)

1½ rubla – 10 złotych (1835–1836) – dwunominałowa moneta okolicznościowa o wartości 1½ rubla i jednocześnie dziesięciu złotych, zwana również rublem familijnym[1][2]. Moneta była bita w mennicy w Petersburgu, z datą 1835 lub 1836, w srebrze, według rosyjskiego systemu wagowego – zołotnikowego, opartego na funcie rosyjskim[3][4][5].

1½ rubla – 10 złotych (1835–1836)
Ilustracja
Dane podstawowe
Emitent

Imperium Rosyjskie
Królestwo Kongresowe

Nominał

1½ rubla – 10 złotych

Rocznik

1835, 1836

Emisja
Mennica

Petersburg

Opis fizyczny
Masa

31,1 g

Średnica

40 mm

Materiał

srebro Ag868

Rant

ząbkowany

Stempel

zwykły

Uwagi

moneta okolicznościowa

Awers edytuj

Na tej stronie umieszczono głowę cara Aleksandra I z prawego profilu, pod nią napis „Р.П.УТКИНЪ”, albo tylko w roczniku 1836 „П.У.”, ewentualnie bez napisu, z lewej strony otokowo „1½ РУБЛЯ.”, z prawej strony, również otokowo „10 ZŁOTYCH”, po nim rok 1835 lub 1836 i na końcu kropka[6][7][8].

Rewers edytuj

Na tej stronie znajdują się w środkowym kole głowa carycy Aleksandry Fiodorowny, na około w kołach głowy wielkich książąt: Aleksandra, Marii, Olgi, Konstantego, Mikołaja, Michała i Aleksandry. W roczniku 1835, na dole, umieszczono napis małymi literami „Р.П.УТКИНЪ”[7][9].

Opis edytuj

Monetę bito w Petersburgu, w srebrze próby 868, na krążku o średnicy 40 mm, masie 31,1 grama, z rantem ząbkowanym[6][10].

Nakłady, stopień rzadkości poszczególnych roczników i odmian monet przedstawiono w tabeli:

Rocznik Napis na awersie Napis na rewersie Nakład[11] Stopień rzadkości Szacowana liczba egzemplarzy Zdjęcie
1½ rubla – 10 złotych 1835 familijny Р.П.УТКИНЪ Р.П.УТКИНЪ 36 szt. R8[12] 2–3[12]   
1½ rubla – 10 złotych 1836 familijny Р.П.УТКИНЪ 50 szt. R7[13] 4–6[13]   
П.У. 150 szt. R7[13] 4–6[13]   
nieznany R8[13] 2–3[13]

Istnieją również jednostronne odbitki awersu rocznika 1836, wybite w nakładzie 10 sztuk[11].

Moneta w numizmatyce rosyjskiej zaliczana jest do kategorii monet Mikołaja I[2].

Moneta na rynku kolekcjonerskim osiąga najwyższe ceny ze wszystkich monet zaliczanych do numizmatyki polskiej. W pierwszym dwudziestoleciu XXI w. egzemplarz rocznika 1835 osiągnął na aukcji cenę przekraczającą 4 000 000 PLN[14].

Rys historyczny edytuj

Moneta powstała na wzór talara z 1828 r. wybitego przez króla Ludwika I Bawarskiego, polecającego opiece niebios królewską rodzinę uwiecznioną na rewersie w postaci małych, indywidualnych portretów[9].

Talar ten zainspirował przebywającego w Baden-Baden jednego z rosyjskich książąt krwi, który po powrocie do Petersburga przedstawił swój pomysł ministrowi skarbu hrabiemu Kankrinowi. Obydwaj postanowili uczcić w 1835 r. urodziny cara Mikołaja I poprzez wybicie monety okolicznościowej[9].

Do emisji wytypowano największe stosowane wtedy krążki mennicze, którymi były te wykorzystywane do polsko-rosyjskich monet 1½ rubla – 10-złotych. Zatrudniono medaliera Pawła Utkina. W dniu urodzin Mikołaj I otrzymał w prezencie partię 36 sztuk numizmatów z wizerunkami cesarskiej rodziny, otoczonych portretami nieletnich wielkich książąt i księżniczek[9].

Zaskoczenie było pełne, ale spotkano się z mieszanymi reakcjami rodziny carskiej. Cesarzowa była bardzo niezadowolona, że na monecie wyglądała starzej niż własna matka. W wyniku wydanych poleceń na kolejne urodziny w 1836 roku car Mikołaj otrzymał partię stu poprawionych monet – tym razem wszyscy byli usatysfakcjonowani[9].

Moneta była rozdawana w formie cesarskich prezentów[9].

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ Adam Dylewski, Historia pieniądza na ziemiach polskich, wyd. pierwsze, Warszawa: Carta Blanca, 2011, s. 241.
  2. ↑ a b Vladimir Bitkin, Composite Catalogue of Russian Coins, Kiev 2003, s. 842.
  3. ↑ Karol Plage, Monety bite dla Królestwa Polskiego w latach 1815–1864 i monety bite dla miasta Krakowa w roku 1835 XXXVIII tablic, Warszawa: Polskie Towarzystwo Archeologiczne i Numizmatyczne Komisja Numizmatyczna, 1972, s. 8-11.
  4. ↑ Czesław Kamiński, Edmund Kopicki, Katalog monet polskich 1764-1864, wyd. drugie, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1977, s. 189-190.
  5. ↑ Adam Kuriański, Dwunominałowe monety z lat 1832–1850 bite dla Królestwa Kongresowego, wyd. pierwsze, Warszawa: Multi-Print, 2018, s. 149–153, ISBN 978-83-918397-1-3.
  6. ↑ a b Janusz Parchimowicz, Monety polskie, wyd. II, Szczecin: Nefryt, 2003, s. 88-99.
  7. ↑ a b Czesław Kamiński, Edmund Kopicki, Katalog monet polskich 1764-1864, wyd. drugie, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1977, s. 240-241.
  8. ↑ Adam Kuriański, Dwunominałowe monety z lat 1832–1850 bite dla Królestwa Kongresowego, wyd. pierwsze, Warszawa: Multi-Print, 2018, s. 149, ISBN 978-83-918397-1-3.
  9. ↑ a b c d e f Adam Kuriański, Dwunominałowe monety z lat 1832–1850 bite dla Królestwa Kongresowego, wyd. pierwsze, Warszawa: Multi-Print, 2018, s. 150, ISBN 978-83-918397-1-3.
  10. ↑ Władysław Terlecki, Mennica Warszawska 1765-1965, Wrocław-Warszawa-Kraków: Ossolineum, 1970, s. 278.
  11. ↑ a b Adam Kuriański, Dwunominałowe monety z lat 1832–1850 bite dla Królestwa Kongresowego, wyd. pierwsze, Warszawa: Multi-Print, 2018, s. 151, ISBN 978-83-918397-1-3.
  12. ↑ a b Fortress Katalog – Internetowy Katalog Monet [online], Fortress Katalog – Internetowy Katalog Monet [dostęp 2017-09-08].
  13. ↑ a b c d e f Fortress Katalog – Internetowy Katalog Monet [online], Fortress Katalog – Internetowy Katalog Monet [dostęp 2017-09-08].
  14. ↑ SINCONA Auction 24, Lot 610. auktionen.sincona.com. [dostęp 2023-11-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-11-01)]. (ang.).

Bibliografia edytuj

  • Kuriański A.:Dwunominałowe monet z lat 1832–1850 bite dla Królestwa Kongresowego, Multi-Print, Warszawa, 2018, ISBN 978-83-918397-1-3
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=1½_rubla_–_10_złotych_(1835–1836)&oldid=71668046”