10TP
PZInż 10TP – prototyp polskiego czołgu pościgowego (kołowo-gąsienicowego), zbudowanego przed II wojną światową.
| |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent |
Państwowe Zakłady Inżynierii (PZInż) |
| Typ pojazdu | |
| Trakcja |
Kołowo- gąsienicowy; zawieszenie Christiego |
| Załoga |
4 |
| Historia | |
| Prototypy |
1937 |
| Produkcja |
1935–1937 |
| Wycofanie |
1937 |
| Egzemplarze |
8 prototypów |
| Dane techniczne | |
| Silnik |
1 silnik benzynowy American de la France o mocy 240 KM |
| Transmisja |
mechaniczna |
| Poj. zb. paliwa |
130 |
| Pancerz |
nitowany z płyt walcowanych, grubość: 16 – 20 mm |
| Długość |
5,40 m |
| Szerokość |
2,55 m |
| Wysokość |
2,20 m |
| Prześwit |
0,40 m |
| Masa |
12 800 kg |
| Osiągi | |
| Prędkość |
50 km/h (po drodze na gąsienicach) |
| Zasięg pojazdu |
210 km (po drodze) |
| Dane operacyjne | |
| Uzbrojenie | |
| 1 armata wz. 37 Bofors L/45 kal. 37 mm (zapas amunicji – 80 szt.) 2 karabiny maszynowe wz. 30 kal. 7,92 mm | |
| Użytkownicy | |
| Polska | |
Rys historyczny
edytujZespół konstrukcyjny, pod kierownictwem szefa Wydziału Projektów i Konstrukcji BBT Broni Pancernych mjr. Rudolfa Gundlacha, 10 marca 1935 r. przystąpił do prac nad projektem czołgu kołowo-gąsiennicowego nazywanego również czołgiem pościgowym[1]. W skład zespołu weszli: inżynierowie Jan Łapuszewski, Stefan Ołdakowski, Mieczysław Staszewski, Kazimierz Hejnowicz oraz technolog Jerzy Napiórkowski. W 1936, pomimo nie ukończenia prac projektowych, został on włączony do perspektywistycznego planu budowy polskiej broni pancernej[2].
W porównaniu do 7TP w nowej konstrukcji wprowadzono istotne zmiany. Poszerzeniu uległ kadłub co umożliwiło ulokowanie strzelca karabinu maszynowego obok kierowcy. Opracowano nowe, szersze gąsienice, które pozwoliły na zmniejszenie nacisku na podłoże a tym samym sprawniejsze poruszanie po bezdrożach. W czołgu tym zastosowano wieżę Boforsa oraz silnik American LaFrance o mocy katalogowej 240 KM (w istocie podczas badań na hamowni BBT osiągnął on jedynie około 210 KM)[3].
Prototyp czołgu został zbudowany w 1937 w Warsztatach Doświadczalnych BBT BP w Ursusie. Pierwsze próby rozpoczęto w czerwcu tego samego roku. Zebrane doświadczenia posłużyły do wprowadzania istotnych zmian w konstrukcji, prace te trwały do czerwca 1938. 16 sierpnia 1938 przystąpiono do prób poprawionego czołgu. Trwały do końca września, po ich zakończeniu czołg trafił do Warsztatów Doświadczalnych celem wprowadzenia zmian konstrukcyjnych. Problemem była duża usterkowość konstrukcji, paliwożerność silnika, problemy z kierowaniem pojazdem oraz brak w jego wnętrzu wystarczającego miejsca na amunicję[4].
Prace modernizacyjne prowadzono do początku 1939. 16 stycznia przeprowadzono próbną jazdę na trasie Warszawa - Łowicz, a w dniach 22-25 kwietnia czołg pokonał trasę Warszawa - Białystok - Gordno - Wielka Brzostowica - Waliły - Białystok - Warszawa. Po zakończeniu tego rajdu czołg skierowano na badania mające określić stopień zużycia podzespołów. Prace zakończono w maju 1939 i czołg został zaprezentowany przedstawicielom najwyższych władz wojskowych[5].
Z uwagi na napotkane problemy techniczne i brak odpowiedniego silnika, projekt został anulowany na korzyść 14TP. Czołg został zniszczony we wrześniu 1939 roku, prawdopodobnie w wyniku walk z Niemcami[6].
Przypisy
edytuj- ↑ Szubański 1989 ↓, s. 45.
- ↑ Poligon i 1'2009 ↓, s. 12.
- ↑ Nowa Technika Wojskowa i 6'1996 ↓, s. 12.
- ↑ Poligon i 1'2009 ↓, s. 15-17.
- ↑ Nowa Technika Wojskowa i 6'1996 ↓, s. 13.
- ↑ Poligon i 1'2009 ↓, s. 21.
Bibliografia
edytuj- Rajmund Szubański: Polska broń pancerna : 1939. Warszawa: Wydawn. Ministerstwo Obrony Narodowej, 1989. ISBN 83-11-07660-X. OCLC 26938914.
- Janusz Magnuski. Czołg 10TP. „Nowa Technika Wojskowa”. 6/1996, s. 9-14, czerwiec 1996. Warszawa: Magnum-X Sp. z o.o.. ISSN 1230-1655. OCLC 749171931.
- Janusz Magnuski, Andrzej Kiński. Czołg pościgowy 10 TP i czołg szturmowy 14 TP. „Poligon”. 1/2009, styczeń-luty 2009. Warszawa: Magnum-X. ISSN 1895-3344. OCLC 749796477.