14 Pułk Ochrony
14 Mazurski Pułk, 14 Mazurska Brygada Zmotoryzowana – związek taktyczny Wojsk Obrony Wewnętrznej Wojska Polskiego[1].
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1965 |
| Rozformowanie |
2001 |
| Dowódcy | |
| Ostatni |
płk mgr inż. Tadeusz Łopato |
| Organizacja | |
| Numer |
JW 2839 |
| Dyslokacja |
Olsztyn |
| Formacja |
OTK |
| Rodzaj wojsk |
lądowe |
| Podległość |
Wojska Obrony Wewnętrznej (1965–1992) |
Historia edytuj
Jednostka powstała na bazie Mazurskiej Jednostki KBW przekazanej do MON i przemianowanej w 1966 r. na 14 Mazurski Pułk WOWewn. im. gen. dyw. Bolesława Kieniewicza[3].
Od 1 stycznia 1977 r. 14 Mazurski Pułk WOWewn. został przemianowany na 14 Mazurską Brygadę Zmotoryzowaną WOWewn[4][5] i podporządkowany dowództwu Warszawskiego Okręgu Wojskowego[5]. Po rozwiązaniu WOWewn w 1989 r.[6] jednostka została zreorganizowana i w 1992 r. podporządkowana dowódcy Nadwiślańskich Jednostek Wojskowych ze zmienioną nazwą na 14 Pułk Ochrony[4].
10 czerwca 1995 r. Pułk otrzymał sztandar ufundowany przez społeczeństwo Warmii i Mazur[7]. Decyzją Ministra Spraw Wewnętrznych dzień ten został ustalony jako Dzień Święta Pułku[7].
Na podstawie Ustawy z dnia 22 grudnia 1999 r. (Dz.U nr 2 z 2000 r., poz. 6) w 2001 r. Pułk rozformowano[8][9].
Zadania edytuj
W czasie funkcjonowania w składzie WOWewn, i podporządkowania dowództwu Warszawskiego Okręgu Wojskowego zadaniem jednostki była ochrona obiektów rządowych w czasie wojny i innych zagrożeń, oraz pomoc organom MSW w okresie zagrożenia bezpieczeństwa państwa i wojny oraz udział w zwalczaniu desantów powietrznych i ugrupowań dywersyjnych[10][3]. W trakcie wydarzeń grudniowych na Wybrzeżu 1970 r. jeden batalion 14 Mazurskiego Pułku Wojsk Obrony Wewnętrznej został przegrupowany z Olsztyna do Gdańska, utworzono z niego odwód w sile 220 żołnierzy[11]. Żołnierze jednostki pracowali m.in. przy budowie trasy szybkiego ruchu Warszawa-Katowice oraz Linii Hutniczo-Siarkowej (LHS)[12].
Po podporządkowaniu jednostki dowódcy Nadwiślańskich Jednostek Wojskowych pełniła zadania ochrony obiektów rządowych i MSW, przydzielone tej formacji.
Dowódcy edytuj
- mjr. dypl. Adam Kucharski[12]
- mjr. dypl. Leszek Posłuszny[12]
- płk./ gen bryg. Edward Wejner (1976–1978)
- płk. mgr inż. Tadeusz Łopato[12]
Przypisy edytuj
- ↑ Inwentarz archiwalny [online], inwentarz.ipn.gov.pl [dostęp 2023-01-28].
- ↑ https://www.gaz69.org/army/Uniforms_72_PL.html
- ↑ a b Jacek Wygoda, Radosław Peterman, Zapomniane organy bezpieczeństwa państwa – Wojskowa Służba Wewnętrzna KBW i WOP, Wojskowa Służba Wewnętrzna Jednostek Wojskowych MSW, „Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989” (1 (10)), Instytut Pamięci Narodowej, 2012, 135 (przypis 27), 155–158 (Zarządzenie prezesa Rady Ministrów nr 41 z dnia 24 VI 1965 r. w sprawie zmiany podporządkowania wojsk wewnętrznych KBW)
- ↑ a b Stanisław Jarmoszko: Wojsko Polskie pierwszej dekady transformacji: w poszukiwaniu teorii przemian. Wydawn. Adam Marszałek, 2003, s. 175. ISBN 83-7322-620-6.
- ↑ a b Jerzy Depo, Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrznego, „Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka” (1), 2012, s. 126, 139, ISSN 1899-6264
- ↑ Stanisław Jarmoszko: Wojsko Polskie pierwszej dekady transformacji: w poszukiwaniu teorii przemian. Wydawn. Adam Marszałek, 2003, s. 175. ISBN 83-7322-620-6.
- ↑ a b Facebook. Opracowanie Dowództwa 14 Pułku. Zdjęcia materiału. [online], www.facebook.com [dostęp 2023-01-27].
- ↑ Dz.U. z 2001 r. nr 27, poz. 298. W dokumencie wyznaczono ostateczną datę likwidacji NJW MSWiA. Ich rozformowanie zakończone zostało 31 grudnia 2001 r., następnie żołnierze, z którymi nie rozwiązano stosunku służbowego, przeszli do dyspozycji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji lub Ministra Obrony Narodowej.
- ↑ Autopoprawka do projektu ustawy o Biurze Ochrony Rządu. „Sejm”. 2338-A, s. Art. 144, 14 luty 2001. Warszawa: Sejm Rzeczypospolitej Polskiej.
- ↑ Kajetanowicz 2013 ↓, s. 5.
- ↑ Edward Wejner: Wojsko i politycy bez retuszu. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2006. ISBN 978-83-7441-420-3.
- ↑ a b c d Facebook Zdjęcia art. Gazety Olsztyńskiej [online], www.facebook.com [dostęp 2023-01-27].
Bibliografia edytuj
- Jerzy Kajetanowicz: Wojska Obrony Terytorialnej Kraju w systemie bezpieczeństwa Polski w latach 1959–1989, Poligon 2013, nr 2;
- Polityka. nr 44(2165) 31 października 1998. Marek Hencler - Odmaszerować
- Edward Wejner: Wojsko i Politycy bez retuszu. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2006. ISBN 83-7441-416-2. OCLC 76325172
- Edward Jan Nalepa: Grudzień 1970 w dokumentach wojskowych. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-022-7. OCLC 776641001